برای آزادی ، دموکراسی ،صلح، استقلال و عدالت اجتماعی                         آزادی زندانیان سیاسی 
نویدنو -  کتاب - رحمان هاتفی  درباره ما -  بایگانی

2019-12-20

نویدنو 29/09/1398           Print Friendly, PDF & Email      چاپ مطلب

 

  • وجه اول نئولیبرالیسم به مثابه یک نظریه است . نظریه ای که تلاش می کند به نحو سامانه مند وضعیت ویژه ای از جهان سرمایه داری و تحولات پسا دهه 1960 آن را توضیح دهد . ستون فقرات این نظریه را "آزادی بازار" تشکیل می دهد که واضعان آن گمان یا ادعا می کنند که می تواند "تمام امور" اجتماعی را به تعادل برساند. نیروهای نهفته در اثر اعمال مقررات نا لازم را آزاد کند و توسعه فراگیر "به سود همگان" را سبب شود . نئولیبرالیسم در این معنا نگاهی کاملا ایدئولوزیک دارد . از یک وضعیت "ایده ال" دفاع می کند، وبر علیه وضعیتی" نامطلوب" می شورد .

 

 

 

 

 

 

دو روی سکه نئو لیبرالیسم

نویدنو

سراسر جهان از شیلی تا فرانسه ، از ونزوئلا تا آرژانتین ، از سودان و الجزایر تا لبنان ، و از عراق تا ایران توده های به جان آمده یک عبارت را بیش از هر کلامی عامل بدبختی های خود می دانند و در شعارهایشان به تکرارآن می پردازند : نئو لیبرالیسم !

نئو لیبرالیسم در ادبیات سیاسی - اقتصادی ایران عمری چندین دهه ای دارد . از آغاز سیاست تعدیل اقتصادی رفسنجانی وارد پلمیک ها و نوشتارهای سیاسی ، اقتصادی، نظری ، جامعه شناسی و...به زبان فارسی شد . اجماعی در باره تعریف "نئولیبرالیسم" وجود ندارد . تعریف های متفاوتی از آن ارائه شده است که خود ناشی از ترجمه منابع مختلف غربی در زبان فارسی است . اما آن چه مورد اجماع است دو وجه کاملا متفاوتی دارد .

به نظر ما نئو لیبرالیسم دو وجه کاملا متفاوت اما متصل به هم دارد که در پلمیک های سیاسی گاه این دو جنبه با یکدیگر به مقابله کشانده می شوند و نتایج متناقضی از آن گرفته می شود .

وجه اول نئولیبرالیسم به مثابه یک نظریه است. نظریه ای که تلاش می کند به نحو سامانه مند وضعیت ویژه ای از جهان سرمایه داری و تحولات پسا دهه 1960 آن را توضیح دهد. ستون فقرات این نظریه را "آزادی بازار" تشکیل می دهد که واضعان آن گمان یا ادعا می کنند که می تواند "تمام امور" اجتماعی را به تعادل برساند. نیروهای نهفته در اثر اعمال مقررات نا لازم را آزاد کند و توسعه فراگیر "به سود همگان" را سبب شود . نئولیبرالیسم در این معنا نگاهی کاملا ایدئولوزیک دارد. از یک وضعیت "ایده ال" دفاع می کند، وبر علیه وضعیتی" نامطلوب" می شورد. امر الزامی در تحقق لیبرالیسم کاهش قدرت دولت، کوچک سازی آن وتحقق "بازار آزاد" است. در این معنا نئو لیبرالیسم می کوشد تضاد بنیادی و دیالکتیکی قدرت - ثروت را به سود قدرت"بازار" حل نماید. توجهی به آن که هر قدرت سیاسی در تلاش انباشت ثروت و هر ثروتی در تلاش کسب قدرت سیاسی است ندارد و آن را به عمل عینیت یافته "بازارآزاد" حواله می دهد. این نئو لیبرالیسم محصول بن بست دوره ای از رشد و پیشروی سرمایه است. آن زمانی که دولت های رفاه بندی بر انباشت بیش از حد سرمایه بود و شرکت ها را در منگنه مقررات ملی تحت فشار قرار می داد. نئولیبرالیسم ادامه منطقی جهانی سازی است. گسترش همه جانبه "بازار" برای کسب بالاترین انباشت و رها از دخالت دولت ها. نئولیبرالیسم به لحاظ نظری این وظیفه را به دوش گرفته بود که در سایه گسترش بازار آزاد، توسعه دموکراسی، گسترش مدنیت به اقصا نقاط جهان و وارد کردن ملت های عقب مانده به مدار سرمایه و انباشت را توضیح نماید.

روشنفکران، به ویژه روشنفکران چپ تلاش بسیاری در شناساندن چهره واقعی نئولیبرالیسم انجام دادند. مقاله ها، ترجمه ها و تحقیقات مختلفی را سامان دادند. اما این عبارت زمانی مورد شناخت توده های وسیع قرار گرفت که نتایج عملی آن را با گوشت و پوست خود و در سر سفره های روزمره خود حس کردند.

وجه دوم نئو لیبرالیسم وجه عملی و اجرایی ان است. نئولیبرالیسم در بسته سامانه مندی از سوی نهادهای بزرگ جهانی مانند صندوق بین المللی پول، بانک جهانی و...به عنوان نسخه شفابخش اقتصاد های مختلف جهان عرضه شد. از قلب اروپا تا کشورهای عقب مانده افریقایی و امریکای لاتینی و آسیایی نسخه تقریبا همانندی مطرح و خواستار اجرای آن شدند که در طی 40 سال گذشته به درجات مختلف و با اشکال متفاوت در کشورهایی با فرهنگ و اقتصاد و سیاست مختلف به اجرا گذاشته شده است و امروز تقریبا همه پی آمد های به شدت ویرانگر و ضد مردمی آن رادریافته اند و از این روست که در سراسر جهان پایان دادن به نئولیبرالیسم به یکی از خواسته های اساسی توده ها تبدیل شده است.

بسته اجرایی تئولیبرالیسم، یا آن چه به عنوان نئولیبرالیسم شناخته می شودچیست؟

همان طور که در بخش توضیح نظری گفته شد، اتوپیای نئولیبرالیسم را "بازار آزاد"، "دولت کوچک"،"گسترش دموکراسی"، و گسترش "خصوصی سازی" تشکیل می دهد. بسته پیشنهادهای نهاد ها دقیقا در بر دارنده همین خواسته هاست: حاکمیت مطلق بازار آزاد در تعیین قیمت ها - آن چنان که مثلا آقای غنی نژاد می گوید بهای بنزین را نه دولت باید "بازار آزاد" تعیین کند- ،کاهش دخالت دولت در روابط اقتصادی، از بین بردن مقررات دست و پا گیر در کسب و کار آزاد، کوچک کردن دولت با کاهش تصدی گری به ویژه در خدمات اجتماعی مانند بهداشت، آموزش و پرورش، حمل و نقل و...به یک معنی رها کردن تمام بودجه های لازم برای خدمات عمومی جامعه، برداشتن هر قید و قانونی در تعیین رابطه کار وسرمایه، سیال شدن و انعطاف پذیری دستمزد ها بر اساس عرضه و تقاضای بازار، خصوصی سازی تمام دارایی های عمومی و دولتی و واگذاری آن ها به "کارآفرینان" بخش خصوصی و کالایی و پولی سازی تمام خدمات و روابط اجتماعی که پیش از این در تصدی دولت بود .

حاصل کاربست این بسته های نئولیبرالی صرف نظر از نوع حاکمیت ها- که در بنیاد همه دولت های سرمایه داری هستند- نه تنها به توسعه مطلوب واضعان نئو لیبرالیسم منجر نشده است بلکه حاصل آن فقر روزافزون، نابودی منابع ارزشمند ملی، تشدید استثمار و بهره کشی، بی پناهی نیروی عظیم زحمتکشان تمام جوامع، گسترش فضای سرکوب به جای توسعه دموکراسی، نهادینه شدن فساد در تمام امور اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، سرخوردگی نیروی عظیم طبقه به اصطلاح متوسطی که نئو لیبرالیسم رویای تولدآن را وعده داده بود و مهم تر از همه ناگشوده ماندن تناقض فروپاشی سرمایه داری، و ناتوانی آن در پاسخ به خواسته های وسیع ترین توده ها .

ما در نوید نو از 15 سال پیش پیوسته به افشا و نشان دادن معایب ضد مردمی و ضد انسانی نئولیبرالیسم پرداخته ایم. پژواک فریاد ما اما زمان طولانی برده است تا همه گیر شود و به نیروی مادی تغییر دهنده تکامل یابد. بر روشنفکران مردمی است که با شناخت تحولات جامعه و جهان هشدارباش ها و رهنمود های دگرگون کننده را به گوش مردم برسانند . اکنون در مرحله جدیدی از سرمایه داری قرار گرفته ایم که به دنبال شکست و رسوا شدن نئو لیبرالیسم سربر می آورد : سرمایه داری حراستی !

باید به این محصول جدید سرمایه داری که هم در اثر نا کارامدی نسخه های نئو لیبرالی و هم دراثر رخ داد های فن آورانه برای بقای سرمایه و تامین امنیت آن به خدمت گرفته می شود توجه بیشتری مبذول داریم و آن را شاید زود تر و سریع تر از افت نئولیبرالیسم به گوش های نیوشای توده ها برسانیم وباز هم گره ای بر گره های انباشته سرمایه داری در ناتوانی از تامین نیازهای مردم اضافه کنیم .

در این راستا با اوج گرفتن توجه به نئولیرالیسم ، مقالات و مصاحبه هایی را که همین روز ها به این موضوع پرداخته اند تقدیم علاقمندان می کنیم .

 تابش سیاست‌های نولیبرالی بر اقتصاد ایران - فریبرز رئیس‌دانا

تأکید بر «نئولیبرالیسم» یا بر مادی‌شدن آن و ساختن بدیل‌های ممکن

چطور با مردم سخن بگوییم نه با خودمان؟ مجید ابراهیم‌پور

نئولیبرالیسم در ایران، افسانه یا واقعیت؟ گفتگوی اخبار روز با پرویز صداقت

آیا لیبرالیسم و نئولیبرالیسم یکی است؟ – سهراب مبشری

 

 

از این قلم :

Share

Comments System WIDGET PACK

ادامه:

آرشیوماهانه

نقل مطالب نوید نو با ذکرمنبع آزاد است

 

نامه ها ومقالات خودرا به نشانی webmaster@rahman-hatefi.net  بقرستید

انتشار اخبار، مقالات و بیانیه ها در این صفحه الزاماً به معنای تایید آن‌ها نیست