رايس در خاورميانه؛ تلاش برای ائتلاف منطقه ای عليه ايران

نویدنو:25/10/1385

رايس در خاورميانه؛ تلاش برای ائتلاف منطقه ای عليه ايران

 احمد زيدآبادی
کارشناس مسايل سياسی ايران و خاورميان

وزير امور خارجه آمريکا به خاورميانه سفر کرده تا حمايت کشورهای منطقه را از استراتژی تازه جورج بوش جلب کند
کاندوليزا رايس، وزير امور خارجه آمريکا، در حالی سفر يک هفته ای خود را به خاورميانه آغاز کرده که به گفته خودش طرح يا برنامه ای تازه ای برای برقراری صلح بين اسراييل و فلسطينی ها در دست ندارد.
خانم رايس که در نخستين مرحله از سفر خود با رهبران اسراييل و فلسطين ديدار خواهد کرد، به جای ارائه طرح تازه ای به آنها، بيشتر شنونده نظرات دو طرف خواهد بود تا بتواند ارزيابی واقع بينانه ای از ميزان انطباق خواست های آنها داشته باشد.

از نگاه خانم رايس و همکارانش بحران بين اسراييل و فلسطينی ها ظاهرا به ارائه طرح و ابتکار های تازه نياز ندارد چرا که به تصور آنان، پيمان های دو جانبه و طرح های متعدد بين المللی برای حل مشکل فلسطين وجود دارد، اما دو طرف قادر به اجرای آنها نيستند.
از نگاه آمريکا، از مدت ها پيش توپ در زمين اسراييلی ها و بخصوص فلسطينی هاست و هر يک از دو طرف بايد با غلبه بر اختلافات داخلی خود، روند صلح را از سرگيرند، در غير اين صورت، از ايالات متحده و ساير کشورها معجزه ای بر نمی آيد.

مناقشه فلسطينيان؛ بن بست صلح

طرف های گفتگوی خانم رايس در سفرش به خاورميانه همان کشورهايی هستند که آمريکا و بريتانيا آنها را 'محور ميانه روی و اعتدال' در خاورميانه می دانند و تلاش می کنند تا به کمک آنها ائتلافی عليه ايران تشکيل دهند

پيش از اين، کشورهای عرب متحد آمريکا، اغلب دولت جورج بوش را متهم می کردند که برای از سرگيری روند صلح بين اسراييل و فلسطينی ها تحرک لازم را از خود نشان نمی دهد و از اعمال فشار عليه اسرييل برای نشان دادن نرمش در مواضع خود پرهيز می کند.
از زمان به قدرت رسيدن گروه اسلام گرای حماس در فلسطين اما اين نوع انتقادها از آمريکا در جهان عرب کمتر شنيده می شود، زيرا به قدرت رسيدن حماس سبب بروز اختلاف شديد بين فلسطينی ها بر سر صلح با اسراييل شده و موضع آنان را نسبت به روند صلح با ابهام های بسياری روبرو کرده است.

از اين رو، ظاهرا اعراب نيز متقاعد شده اند تا زمانی که حماس و فتح به راهبرد مشترکی در برابر صلح با اسراييل دست نيابند و يا دست کم اختلاف های خود را در اين زمينه کاهش ندهند، نمی توان آمريکا را برای شتاب بخشيدن به روند صلح تحت فشار قرار داد.
بنابراين، خانم رايس بدون آنکه نگران اعمال فشار اعراب برای ارائه ابتکارهای تازه در ارتباط با مساله بغرنج فلسطين باشد، به خاورميانه سفر کرده است تا متحدان کشور خود را به حمايت از استراتژی جديد جورج بوش در جنگ عراق و مقابله فعالتر با نفوذ ايران در منطقه به دست آورد.

اعراب و اسرائيل؛ ائتلاف ناممکن عليه ايران؟

قاعدتا در حالی که اسراييل همچنان سرزمين های عربی را در اشغال خود دارد، ائتلاف اعراب محافظه کار منطقه عليه ايران که بخصوص خود را مدافع سرسخت فلسطين نشان می دهد، کار آسانی نخواهد بود
طرف های گفتگوی خانم رايس در سفرش به خاورميانه همان کشورهايی هستند که آمريکا و بريتانيا آنها را 'محور ميانه روی و اعتدال' در خاورميانه می دانند و تلاش می کنند تا به کمک آنها ائتلافی عليه ايران تشکيل دهند.

مصر، اردن و شش کشور عرب حوزه جنوبی خليج فارس که وزيران خارجه آنها قرار است نشست مشترکی با خانم رايس در کويت داشته باشند، در واقع اساس ائتلاف مورد نظر آمريکا را تشکيل می دهند و به جز آنها، به نظر می رسد که محمود عباس رئيس دولت خودگردان فلسطين، دولت فواد سينيوره، نخست وزير لبنان، و حتی اسراييل البته به ميزانی که قادر باشند و يا حساسيت های داخلی و منطقه ای به آنها اجازه دهد، بخشی از ائتلاف مورد نظر خواهند بود.

قاعدتا در حالی که اسراييل همچنان سرزمين های عربی را در اشغال خود دارد، ائتلاف اعراب محافظه کار منطقه عليه ايران که بخصوص خود را مدافع سرسخت فلسطين نشان می دهد، کار آسانی نخواهد بود، اما به نظر می رسد بحران عراق و بويژه اعدام صدام حسين اين مشکل را برای رهبران کشورهای عرب تا اندازه ای حل کرده است.

در واقع لشکرکشی آمريکا به عراق، باعث سوء ظن کشورهای عرب منطقه به سياست آمريکا در خاورميانه شد، زيرا به تصور آنان، نتيجه اين لشکرکشی چيزی جز سرنگونی نظام تحت کنترل سنی ها و به قدرت رسيدن دولتی شيعه در عراق نبود؛ دولت شيعه ای که به باور اعراب، راه گسترش نفوذ ايران در عراق و به تبع آن در کل خاورميانه را گشوده است.

نگرانی اعراب از نفوذ ايران

فعاليت های دولت ايران در عراق و بخصوص تبليغات پر سر و صدای محافل سياسی و مطبوعاتی وابسته به طيف تندرو حاکم بر ايران در باره نفوذ جمهوری اسلامی در عراق نيز به نگرانی اعراب محافظه کار منطقه از نفوذ ايران در عراق دامن زد به گونه ای که طبق برخی از گزارش های مطبوعاتی، برخی از اين کشورها حتی به ارسال کمک های مختلف به شورشيان سنی در عراق اقدام کردند.

جورج بوش در استراتژی تازه خود در باره جنگ عراق، مقابله با نفوذ ايران در عراق و کل منطقه خاورميانه را از اهداف دولت آمريکا اعلام کرد تا از يک سو همکاری اعراب منطقه را برای برقراری ثبات و آرامش در عراق جلب کند و از ديگر سو، حمايت علنی تر کشورهای فوق را برای تشکيل ائتلاف عليه ايران به دست آورد

در اين ميان، اعدام صدام حسين در روز عيد قربان و انتشار فيلمی محرمانه از مراسم اعدام وی که حاکی از تحقير ديکتاتور عراق به هنگام اعدام و سر دادن شعار به نفع مقتدی صدر روحانی تندرو شيعه عراق بود، احساسات برخی از توده های عرب را برانگيخت و آنها را به سمت موضع گيری عليه ايران کشاند.

در مجموع به نظر می رسد که حوادث عراق و اعدام صدام حسين، زمينه لازم را برای چرخش سياسی برخی از توده های عرب از ضديت با اسراييل به ضديت با ايران فراهم کرده و شايد اين مساله مشکل سران عرب را برای تشکيل ائتلاف عليه ايران تا اندازه ای اسان کرده باشد.

با توجه به همين زمينه ها، جورج بوش رئيس جمهور آمريکا در استراتژی تازه خود در باره جنگ عراق، مقابله با نفوذ ايران در عراق و کل منطقه خاورميانه را از اهداف دولت خود اعلام کرد تا از يک سو همکاری اعراب منطقه را برای برقراری ثبات و آرامش در عراق جلب کند و از ديگر سو، حمايت علنی تر کشورهای فوق را برای تشکيل ائتلاف عليه ايران به دست آورد. به نظر می رسد خانم رايس به منظور عملياتی کردن دو هدف فوق راهی خاورميانه شده است.

منبع خبر:بي بي سي

بازگشت به صفحه نخست