نوید نو : پس از در گذشت رفیق لاهرودی آقای واله قلی زاده به مقام
صدرکمیته مرکزی فرقه دموکرات آذربایجان بر گزیده شدند . روزنامه آذربایجان
به همین مناسبت گفتگویی را با رفیق واله قلی زاده انجام داده است که در زیر
جهت اطلاع خواننده های نوید نو تقدیم می گردد. این گفتگو از تارنگاشت
روزنامه آذربایجان ارگان مرکزی فرقه دموکرات آذربایجان گرفته شده است .
مصاحبه با رفیق
واله قلی زاده
صدر کمیته مرکزی فرقۀ دمکرات آذربایجان
رفیق
واله قلی زاده ، ابتدا از طرف هیات تحریریۀ روزنامه آذربایجان و سایت فرقۀ
دمکرات آذربایجان انتخاب شما را به عنوان صدر کمیته مرکزی فرقۀ دمکرات
آذربایجان تبریک می
گوئیم. همچنین از اینکه در میان انبوه کارهای آغاز کارتان ، وقتی برای
مصاحبه با ما در نظر گرفتید ، از شما تشکر می کنیم.
سئوال : شما در 70- مین سال صدور بیانیۀ تاریخی 12 شهریور و تاسیس فرقۀ
دمکرات آذربایجان و تشکیل حکومت ملی خودمختار آذربایجان در 21 آذر 1324 ،
به عنوان صدر کمیتۀ مرکزی انتخاب شده اید . با توجه به گذشت این سالها ،
آیا از نظر رهبری فرقه ، مضمون اصلی بیانیۀ 12 شهریور و برنامه سیاسی فرقه
با شرایط سیاسی و اجتماعی امروز ایران مطابقت دارد؟
جواب : بیانیۀ 12 شهریور و نهضت 21 آذر تاریخی هستند ، نه به علت آنکه فقط
در یک تاریخی روی داده و به ثبت رسیده اند. تاریخی هستند ، برای اینکه هنوز
زنده هستند ، برای اینکه هنوز هم نهضت 21 آذر مضمون زندۀ بیانیه را در ایده
های خود در طول 70 سال حمل می کند ، برای اینکه در تمام این سالها مضمون
بیانیه و شکل تحقق آن در نهضت 21 آذر الگو و آموزشی برای کشورها ومناطق
دیگر شده است
.
مضمون اصلی بیانیۀ 12 شهریور که منجربه تاسیس فرقۀ دمکرات آذربایجان گردید
و هستۀ اصلی برنامۀ فرقه را تشکیل می دهد ، با تاکید بر حفظ استقلال و
تمامیت ارضی ایران ، خواستار خودمختاری اداری و فرهنگی و اقتصادی در
آذربایجان از طریق تشکیل انجمنهای ایالتی و ولایتی مصرح در قانون اساسی ،
آزادی داخلی ، تدریس و کاربرد زبان ترکی آذربایجانی در مدارس و ادارات در
کنار زبان سراسری فارسی ، مصرف نیمی از مالیاتهای وصول شده از آذربایجان در
خود آذربایجان ، افزایش کرسیهای نمایندگان آذربایجان در مجلس شورا مناسب با
جمعیت آذربایجانیها و به طور خلاصه ، خواهان شرکت خلق آذربایجان در تعیین
سرنوشت خود گردیده بود.
سید جعفر پیشه وری و یارانش در فرقۀ دمکرات آذربایجان با توجه به استقبال
شورانگیز و قاطع اهالی سراسر آذربایجان در آن زمان و شرایط مناسبی که بدین
ترتیب ایجاد شده بود ، راسأ وارد عمل شدند و همان طور که در همان بیانیۀ 12
شهریور تصریح نموده بودند ، ابتدا از آذربایجان که خانۀ ما است شروع کردند
. آنها ایمان داشتند که «اصلاح و ترقی آذربایجان موجب ترقی همۀ ایران خواهد
شد و بدین طریق میهنمان ایران از دست قلدرها و مرتجعین نجات خواهد یافت»
.
اما رژیم مرتجع سلطنتی با حمایت ارتجاع خارجی ، دولتهای امپریالیست آمریکا
و انگلیس ، پس از یکسال و به بهانۀ تامین و تدارک انتخابات سراسری ، ارتش
شاهنشاهی را به آذربایجان گسیل داشت و با زیر پا نهادن عهدنامه های دو طرف
، به سرکوب خونین اهالی آذربایجان و حکومت ملی خود مختار آذربایجان اقدام
نمود
.
پس از سه دهه ، در سال 1357 ، خلق آذربایجان از پیشگامان انقلاب 22 بهمن
علیه حکومت وابسته و دیکتاتوری و ارتجاعی شاه بود و نقش بسزایی در پیروزی
انقلاب ایفا نمود
.
سلطنت لغو گردید و جمهوری اسلامی جایگزین آن شد . مردم آذربایجان نیز
همانند همۀ اهالی کشور انتظار داشتند اهداف انقلاب ، از آن جمله آزادی ،
دمکراسی ، عدالت اجتماعی و حقوق ملی خلقهای ساکن کشورمان تامین گردد و ستم
و تبعیض های ملی از میان برداشته شود . ولی این بار نیز ارتجاع داخلی که به
تدریج سکان حاکمیت بر آمده از انقلاب را به دست گرفته بود، اهداف انقلاب 22
بهمن را زیر پا نهاد و مجددا سرکوب خونین مبارزات خلقها علیه ستم ملی و
تبعیضها آغاز گردید که تا کنون نیز ادامه دارد . بدین ترتیب ، مضمون اصلی
بیانیۀ 12 شهریور 1324 و برنامه سیاسی فرقه دمکرات آذربایجان ، صرف نظر از
شکل تحقق آن در شرایط کنونی ، همچنان با شرایط سیاسی اجتماعی ایران در حال
حاضر مطابقت دارد و مضمون اصلی مبارزه و سعی و کوشش فرقۀ دمکرات آذربایجان
را تشکیل می دهد
.
سئوال : در ایران ، خلقهای دیگری نیز زندگی می کنند که به درجات مختلف از
ستم و تبعیض های ملی رنج می برند . نظر شما در باره منشاء ستم ملی در ایران
و مناسبت میان خلقهای ساکن در ایران چیست؟
جواب : در ایران خلقهای گوناگونی زندگی می کنند : فارسها ، آذربایجانیها ،
کردها ، بلوچ ها ، عرب ها و سایر اقلیت های ملی و مذهبی کوچک . این خلقها
دارای سرزمین ، زبان ، آداب و رسوم ویژۀ خود هستند . ایران میهن مشترک همۀ
این خلق ها است . آنان صدها سال سرنوشت مشترکی داشته اند و در ایجاد و
موجودیت فرهنگ و تمدن غنی ایرانی شریک هستند و در برابر هجوم دشمنان خارجی
و بیگانگان ، دوشادوش یکدیگر برای دفاع از استقلال و آزادی ایران فداکاری
کرده اند.
ما خواهان برابری حقوق کامل خلقهای ایران و اقلیتهای مذهبی ، حق خودمختاری
اداری و فرهنگی خلقها و حق تعیین سرنوشت خلقها در حکومت جمهوری فدرال ایران
هستیم
.
ولی تا کنون ، رژیم های دیکتاتوری و استبدادی حاکم بر خلقهای ایران ، چه به
شکل سلطنتی سابق و چه به شکل جمهوری فقاهتی کنونی ، منافع غارتگرانه و
موجودیت خود را به همۀ خلقهای ایران تحمیل کرده و اعتراضات همۀ خلقها را
سرکوب می کند
.
به عقیدۀ ما ، منشاء تبعیضها و ستم ملی در ایران سلطه و برتری طلبی هیچ یک
از خلقهای ایرانی بر دیگری نیست . ستم ملی و تبعیض های گوناگون علیه خلقها
و اقلیت های ملی و مذهبی از سیاستهای خود کامانه و غارتگرانۀ طبقات حاکم در
مرکز سرچشمه می گیرد و منسوبیت ملی گارگزاران حکومتی در این مورد نقش ندارد.
سئوال : نظر رهبری فرقه دربارۀ مشکلات عظیم و عمومی مردم ایران و مبارزات
آنها ، و ارتباط این مبارزات با مبارزه در راه کسب حقوق ملی خلق ها چیست؟
جواب : همانطور که میدانید، بعد از سرکوب خونین نیروهای مترقی و حامیان
انقلاب، ارتجاع داخلی نفوذ و جایگاه خود در حاکمیت پس از انقلاب را مستحکم
کرد ، اهداف سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی انقلاب بهمن را به کنار نهاد و برای
تامین منافع طبقات و اقشار ستم گر و غارتگر ، دیکتاتوری ولایت مطلقه فقیه
را بر مردم ایران حاکم گردانید.
اکنون ساکنان کشور ما ، از هر خلق و اقلیت ملی و مذهبی که باشند ، زیر ستم
مستبدان حاکم و به طور مشترک از آزادی ، دمکراسی ، عدالت اجتماعی ، زندگی
صلح آمیز و آسوده محروم گشته اند . محرومیت از حقوق ملی و تبعیض ها نیز
بخشی از محرومیت ها است که به شکل مضاعف بر خلقهای ایران و اقلیتها تحمیل
می گردد
.
طی سالیان اخیر ، هموطنان ما در ایران ، کارگران ، دهقانان ، معلمان ، پیشه
وران ، پرستاران ، زنان ، دانشجویان و جوانان ، فارغ از اینکه به کدام خلق
و اقلیت ملی و دینی تعلق دارند ، در هر فرصت و به هر شکل ممکن ، اعتراضات
جمعی خود را به نمایش می گذارند و خواستهای خود را اعلام می کنند . همچنین
برای همه گروه ها و دسته های مردم و خلقهای ایران مشخص گردیده که سد اصلی
تغییرات به نفع مردم، رژیم دیکتاتوری ولایت فقیه است.
ما اعتقاد داریم که در شرایط کنونی ، جنبشهای ملی فقط در پیوند با جنبشهای
سایر گردانهای اجتماعی سراسری می توانند مبارزات خود را پیش ببرند
.
حتی بیانیۀ 12 شهریور سید جعفر پیشه وری و برنامه فرقۀ دمکرات و حکومت ملی
برای آذربایجان در سال 1324 نیز دقیقأ بر همین اساس تنظیم شده بود که در
جهت کاهش و رفع همۀ محرومیتهای پیش گفته اقدام شود . به همین دلیل بود که
قاطبۀ ساکنین آذربایجان ، دهقانان ، روشنفکران ، کارگران ، پیشه وران ،
زنان ، جوانان و حتی بخشی از ملاکین و روحانیون نیز به سید جعفرپیشه وری و
فرقه دمکرات ملحق شده و در حکومت ملی آذربایجان شرکت فعال داشتند
.
سئوال : فرقۀ دمکرات آذربایجان طی 70 سال موجودیت خود چه روابط و
همکاریهایی با دیگر احزاب و سازمانهای مترقی و آزادی خواه ایران داشته و
آیندۀ چنین همکاریهایی را بر مبنای چه اصولی لازم و ممکن می داند؟
جواب : فرقۀ دمکرات آذربایجان نه در حرف ، بلکه درعمل و در صحنۀ اصلی
مبارزه با ارتجاع و استعمار برای آزادی و ترقی ایران ، هم در مقیاس منطقه
ای و هم در جنبش سراسری خلقهای ایران ، با دیگر احزاب و نیروها و افراد
مترقی همکاری و شرکت فعال داشت
.
قبل از تاسیس فرقۀ دمکرات آذربایجان در سال 1324 ، احزاب انقلابی و مترقی
دیگری در صحنۀ مبارزه با ارتجاع و استعمار حضور فعال داشتند . موضوع رفع
ستم ملی مورد توجه برخی مبارزان صدر مشروطه قرار داشت و بعدها به شکل حق
تعیین سرنوشت خلقها دراوایل قرن بیستم توسط کمونیستهای قدیمی در ایران مطرح
گردید . حتی خود رفیق پیشه وری نیز قبلاٌ از اعضای کمیته مرکزی حزب کمونیست
قدیم ایران بود و به همین دلیل 10 سال در زندان رضا شاه به سربرد . با این
حال ، این حزب تودۀ ایران بود که از بدو تاسیس و فعالیت خود در سال 1320 ،
موضوع ستم ملی و مبارزه برای کسب حق تعیین سرنوشت خلقها را به شکل وسیع و
پیگیر در سراسر کشورمان گسترش داد
.
مدت کوتاهی پس از بیانیۀ 12 شهرور و تاسیس فرقۀ دمکرات آذربایجان ، سازمان
ایالتی حزب تودۀ ایران در آذربایجان ، با برگزاری و تصمیم کنفرانس ایالتی
خود ، به شکل یکپارچه و با 60 هزار عضو سازمان یافته به فرقۀ دمکرات
آذربایجان پیوست . بدین ترتیب ، همکاری همه جانبۀ توده ایها و فرقه چی ها
آغاز گردید . همچنین ، حزب تودۀ ایران بسیاری از افسران سازمان نظامی خود
را با ملیتهای گوناگون و از نقاط مختلف کشور ، به آذربایجان اعزام نمود که
در سازمان دهی و آموزش نیروهای انتظامی حکومت ملی آذربایجان نقش برجسته ای
ایفا کردند
.
با فاصلۀ زمانی کمی پس از موجودیت دولت خودمختار آذربایجان ، هموطنان کرد
ما نیز با «شعار دمکراسی برای ایران - خود مختاری برای کردستان» در تاریخ 2
بهمن 1324 جمهوری خود مختار کردستان را در مهاباد تشکیل دادند . این دو
دولت خودمختار از همان ابتدا ، با بهترین روابط برادرانه ، در همۀ عرصه ها
یار و یاور هم بودند و همکاریهای وسیع و مشترکی داشتند
.
در همان سال 1324 ، «جبهۀ متحد احزاب آزادی خواه» متشکل از 6 سازمان سراسری
و منطقه ای ، مرکب از حزب تودۀ ایران ، حزب ایران ، حزب سوسیالیست ایران ،
حزب جنگل ، فرقۀ دمکرات آذربایجان و حزب دمکرات کردستان تشکیل گردید .
بیانیۀ این جبهه ، هدف خود را مبارزۀ مشترک برای شکست کامل عناصر ارتجاعی و
دست نشاندگان استعمار و مخالفان اصلاحات در جهت ریشه کن کردن استعمار و
برای استقلال سیاسی و اقتصادی ایران و آزادی و ترقی ملت ایران اعلام کرد .
همچنین ، این جبهه «شورای متحد مرکزی کارگران ایران» را به عنوان یگانه
سازمان واقعی کارگری ایران به رسمیت شناخته و مبارزات خود را به جنبش اصیل
طبقۀ کارگر ایران پیوند زد
.
با این حال ، همکاری و اتحاد عمل صمیمانه حزب توده ایران ، فرقه دمکرات
آذربایجان و حزب دمکرات کردستان به دلیل نزدیکی مواضع ایدئولوژیک و پراتیک
، وسعت و عمق وعمر بیشتری یافت . همکاری تنگاتنگ حزب تودۀ ایران و فرقۀ
دمکرات آذربایجان ، سرانجام به وحدت سازمانی این دو حزب در جریان کنفرانس
وحدت در سال 1339 منجر گردید .اکنون نیز روابط برادرانۀ دو حزب ادامه دارد.
فرقه دمکرات آذربایجان در چهارچوب برنامه و خط مشی خود ، همواره آماده
اتحاد عمل و هماهنگی و همکاری با احزاب سیاسی مترقی و ضداستبدادی بوده و از
پیشنهادات سازنده استقبال نموده و استقبال خواهد کرد.
رفیق قلی زاده ، با تشکر از شما که به ما وقت دادید و مواضع رهبری فرقۀ
دمکرات آذربایجان را به اطلاع خوانندگان ما رساندید. در همین جا ، فرارسیدن
نوروز و آغاز سال نو را به شما تبریک می گوئیم و در سالی که در پیش داریم ،
برای شما و فرقۀ دمکرات آذربایجان آرزوی موفقیت می کنیمم.
من هم از شما متشکرم که این امکان را فراهم کردید. سال نو بر شما و همۀ
هموطنانمان مبارک باشد . موفق باشید.
دوشنبه 25 اسفند سال 1393
مطلب
را به بالاترین بفرستید:
مطلب را به آزادگی بفرستید:
بازگشت به صفحه نخست
