توضیح نوید نو : این
مجموعه با همت وتلاش بی وقفه رفقای جوانی فراهم شده است که برای به موقع
رساندن مطالب در هنگام باز نگاشت آن ها از ساعت های استراحت وآسایش خود
مایه گذاشتند . بی چشم داشت وبعنوان وظیفه ای انقلابی کارکردند . جا دارد
سپاس صمیمانه خودرا تقدیم این رفقای عزیز کرده واز تلاش گرانقدرشان یاد
کنیم . رفقا دست مریزاد وخسته نباشید .
ویژه نامه مسئله ملی
مسئله ملی در
ادبیات حزب توده ایران
21 آذر یک روز
تاریخی در جنبش انقلابی ایران
شرایط پیدایش
فرقه دموکرات آذربایجان
حسین جودت
*تئوری
مارکسیستی بی چون وچرا از ما می طلبد که وقتی یک مسئله اجتماعی را تحلیل می
کنیم ، نخست چارچوب تاریخی معین آن وسپس چنانچه سخن بر سر یک کشور
( وفی المثل بر سر طرح ریزی برنامه ملی برای یک کشور ) باشد ، ویژگی های
مشخصی که این کشور را در یک دوران تاریخی واحد از دیگر کشورها متمایز می
سازد ، در نظر گیریم * .
لنین
امسال سی امین سالگرد جنبش دموکراتیک 21 آذر است . تصادفی نیست که این
سالگرد با سی امین سالگرد شکست فاشیسم هیتلری ومیلیتاریسم ژاپن همزمان است
. در اثر شکست فاشیسم هیتلری و میلیتاریسم ژاپن در زیر ضربات خورد کننده
نیروهای مسلح اتحاد شوروی در عرصه ی بین المللی تحولات تاریخی عظیمی پدید
آمد . طی دومین جنگ جهانی جنبش رهائی بخش ملی که اینک به تلاشی کامل سیستم
استعمار منجر شده است ، به همرا مبارزه ضد فاشیستی خلق ها گسترش یافت .
دولت های استعمار گر که در ائتلاف ضد هیتلری شرکت داشتند و نمی توانستند از
منابع انسانی و مادی کشورهای مستعمره و وابسته صرف نظر کنند و مجبور بودند
که مبارزه ی رهائی بخش خلق های ستم زده را به حساب آورند . بدین سبب طی
برخی از اسناد واظهارات در باره ی اعطای خودمختاری ویا حتی استقلال به
کشورهای وابسته ومستعمره وعده هائی می دادند . از آن جمله در 14 اوت 1941
روزولت وچرچیل سندی منتشر کردند که به منشور آتلانتیک معروف است . در این
سند گفته شده بود که هر خلقی حق دارد حکومتی را که می خواهد برای خویش
برگزیند . با این وجود طولی نکشید که زمامداران دولت های غرب با سرسختی
علیه اصلی که خود اعلام کرده بودند برخاستند . پس از پایان جنگ امپریالیست
در هر جائی که توانستند بی درنگ به خلع سلاح مبارزان ضد فاشیست و سرکوب
جنبش رهائی بخش ملی پرداختند . همه ی ما جریانات هند و چین ، فیلیپین ،
اندونزی ، یونان و غیره را به خاطر داریم .
در ایران نیز هنوز جنگ پایان نیافته بود که عناصر ارتجاعی سربلند کرده
وبرای برچیدن بساط دموکراسی نوپا واحیاء نظام دیکتاتوری دست به کار شدند .
مجلس و دستگاه دولت تماما به دست عناصر مستبد ودشمنان دموکراسی افتاد .
روزنامه های آزادی خواه که در سراسر جنگ به طور خستگی ناپذیر علیه فاشیسم
مبارزه کرده بودند برخلاف قانون و بدون حکم دادگاه توقیف شدند ، از فعالیت
علنی احزاب و سازمان های دموکراتیک به زور سرنیزه وحکومت نظامی جلوگیری شد
، مسئله تصفیه ی ارتش از مخالفان دیکتاتوری به میان امد و عده ی کثیری از
افسران شریف وآزادی خواه که سیاست خائنانه ی هیئت حاکمه مبارزه می کردند ،
اخراج و به نقاط بد آب و هوا تبعید شدند . در آن موقع روزنامه ی آذربایجان
نوشت : *بر سر آنند که در ایران یک دولت نیرومند ارتجاعی به وجود آورند
وزمام آن را به دست سیاستمداران لندن بسپارند . می کوشند رضاخان جدیدی
وهیتلری برای ایران به وجود آورند ، مردم آذربایجان نمی تواند به این
ماجراها با خونسردی بنگرد * .
قبل از کودتای سوم اسفند 1299و استقرار حکومت رضا شاه آذربایجان نظر به
موقعیت جغرافیائی و وضع طبیعی خود یکی از استان های آباد و پر ثروت ایران
بود . در آذربایجان به زبان آذربایجانی روزنامه های متعدد انتشار می یافت ،
در مدارس به زبان آذربایجانی روزنامه های متعدد انتشار می یافت ، در مدارس
به زبان آذربایجانی تدریس می شد ، به زبان آذربایجانی نمایش داده می شد و
مناسبات اقتصادی و بازرگانی آذربایجان با خارج از کشور رونق داشت .
با تشکیل سلسله ی پهلوی آذربایجان سیر قهقرائی آغازکرد ، استفاده از زبان
مادری حتی در محاکم و خواندن و نوشتن به زبان ممنوع گردید ، پیش رفت آموزش
و پرورش محدود شد و از توسعه ی مناسبات بازرگانی و اقتصادی آذربایجان
جلوگیری به عمل آمد . مردم آذربایجان به انواع گوناگون مورد تحقیر قرار
گرفتند و با آذربایجان که در گذشته چشم و چراغ ایران شمرده می شد مانند یک
مستعمره رفتار کردند ، ادارات دولتی را به دست کارمندان فارس زبان سپردند
که در میان آنان افراد فاسدی بودند که هر گونه ستم گری به مردم آذربایجان
را مجاز می دانستند . به بهانه ی آن که آذربایجان در مجاورت اتحاد شوروی
قرار دارد از پیش رفت صنعت این استان به شدت جلوگیری شد و علیه زحمت کشان
ترور شدیدی بر قرار گردید . فقر سیاه و گرسنگی هزاران زحمت کش آذربایجانی
را واداشت تا خانه و کاشانه ی خود را ترک کرده ، برای کسب لقمه نانی به
تهران و دیگر شهرهای ایران روی آورند .
مجموعه این اوضاع و احوال توام با فشار روزافزون ژاندارمها بر دهقانان برای
اکثریت مطلق مردم آذربایجان وضع طاقت فرسائی به وجود آورده و آنان را از
حکومت مرکزی عمیقا متنفر ساخته بود . مردم آذربایجان سال های طولانی تغییر
بنیادی وضع را آرزو می کردند .
مطالبات فرقه دموکرات و کامیابی های حکومت ملی
در چنین شرایطی بود که فرقه دموکرات آذربایجان در 12 شهریور 1324 تاسیس خود
را طی بیانیه ای اعلام داشت و بی درنگ مورد پشتیبانی توده های وسیع
آذربایجان قرار گرفت . در آن زمان لازم بود مبارزان راه آزادی را زیر
شعارهای دموکراتیک بیانگر منافع خلق وقابل فهم برای دارندگان نظریات
واعتقادات گوناگون گرد آورد ، به نکاتی که آن ها را متحد می گرداند تکیه
کرد واز تشدید اختلافات آن ها خود داری ورزید . مسلم است که توافق همه ی
مردان وزنان ضد استبداد در کلیه ی مسائل نه ممکن بود و نه ضرور ، مهم آن
بود که همه ی آن ها بر علیه دیکتاتوری وبرای یک تحول دموکراتیک دست اتحاد
به هم بدهند . بدین مناسبت فرقه دموکرات آذربایجان طی بیانیه 12 شهریور
شعارهای بسیار روشن که با سنن انقلابی خلق آذربایجان و خواست های قشرهای
وسیع آنانان تطبیق می کرد ، منتشر نمود :
در چارچوب حفظ استقلال ایران تامین خود مختاری آذربایجان به دست مردم
آذربایجان ، آموزش و فرهنگ واز جمله نشر کتاب ، روزنامه ، ادبیات به زبان
مادری ، تامین بهداشت ، ترقی و رفاه عمومی . انجمن های ایالتی و وولایتی ،
سازمان های نوظهوری نبودند ، گذشته ی بزرگ و تاریخی آن ها و فعالیت
انقلابی و فداکاری انجمن ایالتی آذربایجان را مردم ایران فراموش نکرده
بودند . فرقه دموکرات آذربایجان توضیح می داد که در جریان انقلاب مشروطه
مردم اذربایجان حق تشکیل انجمن را به بهای قربای ها ی فراوان بدست آوردند .
ولی عمال استبداد ، آنان که حکومت مشروطه را زیر پا گذارده اند این حق مردم
را پایمال ساخته اند ولذا مردم آذربایجان برای استفاده از این حق مشروع خود
به کسب اجازه از هیچ مقامی مجبور نیستند . فرقه دموکرا ت می گفت انجمن
باید طبق اصول دموکراتیک از طرف همه ی مردم انتخاب شود، همه ی ادارات
دولتی وروسای آن ها باید در ادراه ی امور تابع انجمن ها بوده ، دستور ات آن
را اجرا نمایند . فرقه دموکرات آذربایجان بر آن بود که تشکیل انجمن
ایالتی آذربایجان مفهوم سیاسی بزرگی دارد . این انجمن برای مقابله با
ارتجاع و جریان ضد آزادی که در تهران و شهرهای دیگر ایران سربلند کرده است
مشت محکم و پاسخ دندان شکنی خواهد بود . انجمن ایالتی آذربایجان تنها به
منظور حل مسئله ی آذربایجان نیست بلکه به منظور تامین آزادی در سراسر ایران
است . فرقه دموکرات توضیح می داد که در اثر نقض قانون اساسی واز جمله
مسکوت ماندن انجمن ایالتی و ولایتی است که مردم ایران از مشروطه و آزادی
مایوس شده اند و مشتی خائن توفیق یافته اند سرنوشت تمام کشور را به دست خود
گیرند . اختلاس ها و سوء استفاده ها ، تجاوز به مال و جان و ناموس مردم همه
و همه از آنجا سرچشمه می گیرد که حکومت ملی و اختیارات محلی که پایه ی
قانون اساسی را تشکیل می دهد ، از میان رفته است . گذشته از برخورداری از
آزادی های ابتدائی ، آزادی بیان ، عقیده و اجتماعات ، باید هر فرد کشور حق
و امکان داشته باشد به طور موثر در تدوین ، اجرا وکنترل اجرا ء تصمیمات در
همه ی عرصه ها ی حیات سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی شرکت کند . واین کار بدون
تشکیل انجمن های ایالتی و ولایتی امکان پذیر نیست .
این شعار ها مورد استقبال پر شور توده های آذربایجان و مورد تایید
آزادیخواهان سراسر ایران قرار گرفت . ولی هیئت حاکمه که به اشاره ی
امپریالیسم آمریکا و انگلیس برای ریشه کردن آزادی در سراسر ایران به حمله
پرداخته بود ، به جای تامین خواست های قانونی ومشروع مردم آذربایجان دستور
داد به زور سرنیزه فرقه دموکرات را از میان برداشته ، رهبران آن را توقیف و
نابود سازند . لازم بود به مشتی که علیه آزادی خواهان آذربایجان بلند شده
بود با مشت پاسخ داد . بدین منظور گروه های فدائیان تشکیل شد . سازمان
فدائیان که یکی از صفحات درخشان جنبش دموکراتیک آذربایجان را تشکیل می دهد
، با استفاده از تجارب و سنت های سازمان مجاهدان انقلاب مشروطه و سازمان
گارد ملی قیام خیابانی به شکل بسیار طبیعی از جنبش خلق پدید آمد . دهقانان
برای رهائی از ظلم ژاندارم ها و دفع شر آن ها سلاح در دست به پا خاسته
بودند وافرادی که در سازمان حزب توده ایران و فرقه دموکرات آذربایجان تربیت
تشکیلاتی یافته بودند در راس این جنبش مسلح توده ای قرار گرفتند و آن ها را
به راه درست و انقلابی هدایت کردند .
موافقان و مخالفان جنبش دموکراتیک آذربایجان را کدام طبقات تشکیل می دادند
؟ در پاسخ این سئوال تزهای مربوط به جنبش 21 آذر که از طرف هیئت اجرائیه
کمیته مرکزی حزب توده ایران انتشار یافته است چنین تصریح می کند : * نیروی
محرک عمده جنبش 21 آذر عبارت بود از کارگران ، دهقانان ، روشنفکران مترقی
ومحافل وسیعی از پیشه وران نیز در این جنبش شرکت موثر داشتند . جنبش نسبت
به جلب بورژوازی ملی و ملاکان کوچک و متوسط نیز توجه لازم را نمود و همه ی
این نیروها را علیه بورژوازی بزرگ مرتجع و فئودال ها تجهیز کرد * .
ممکن است گفته شود که این امر نظر حزب توده ایران است که از همان آغاز جنبش
، همکار و همرزم فرقه دموکرات آذربایجان بوده است . به ببینیم آقای پرویز
همایون پور که از نظر یک ناسیونالیست ایرانی و بدون کوچکترین سمپاتی به
جنبش دموکراتیک آذربایجان می نگرد ، در این باره چه می گوید . وی در کتابی
که تحت عنوان * مسئله آذربایجان ، به سال 1967 در لوزان منتشر کرده است می
نویسد : * منابع دولتی و مولفین غرب که از این منابع الهام می گیرند ، ادعا
می کنند که مردم نسبت به جنبش آذربایجان نفرت داشتند . این نظریه بی پایه
است . هیچ کس از گواهانی که ما مورد سئوال قرار داده ایم ، درچنین موضعی
نبودند . موضع قشرهای مختلف اهالی را نسبت به فرقه دموکرات آذربایجان می
توان به شرح زیر بیان داشت :
دهقانان و کارگران طبقاتی بودند که فرقه دموکرات می گفت که به سود آنان
اسلحه برداشته است . فعالیت تبلیغاتی فرقه در میان دهقانان و کارگران
پشتیبانی اکثریت آن ها را به طرف فرقه جلب کرده بود . بر خلاف برخی اظهارات
همه ی پیشه وران وبازرگانان با جنبش مخالف نبودند . . . طبق تحقیقاتی که
به عمل آورده ایم عده ی زیادی از بازرگانان با فرقه دموکرات همکاری کرده
اند . اما مالکان مخالف ترین دسته را تشکیل می دادند ، قدرت آن ها را فرقه
دموکرات تهدید می کرد ، بسیاری از آن ها حتی قبل از آن که جنبش به قدرت
برسد ، فرار کرده بودند . روشنفکران ناسیونالیست برای جنبش دموکرات چندان
سمپاتی نداشتند . ، اما روشنفکران کمونیست سیاست فرقه را تایید می کردند و
روشنفکران آذربایجان با آن فعالانه همکاری کردند . باید در نظر بگیریم که
عده ای از آذربابجانی ها امروز نیز از فرقه دفاع می کنند و می گویند که
فرقه با وجود اشتباهاتش نماینده اهالی آذربایجان بود. وی اضافه می کند که *
نویسندگان غرب متفقا بر این عقیده اند که این جنبش در عرض یک سال بیش از 20
سال دوران سلطنت رضا شاه اصلاحات به عمل آورده است * .
پس از پیروزی قیام 21 آذر حکومت ملی تشکیل یافت ، به رهبری فرقه دموکرات
آذربایجان به اصلاحات اساسی دست زد و کامیابی های بزرگی بدست آورد ، تقسیم
اراضی خالصانه واملاک فئودال ها و ملاکان بزرگ میان دهقانان ، به کار
افتادن کارخانه ها ، مبارزه ی شدید علیه بیکاری ، اقدام به آبادی شهرها ،
تشکیل سازمان ها ی فدائی برای حفظ امنیت آذربایجان ، تشکیل ارتش ملی ،
تاسیس رادیو ، تاسیس دانشگاه ، پیشرفت فرهنگ ، اعلام زبان آذربایجانی به
عنوان زبان رسمی تدریس در مدارس ، توسعه ی شبکه ی بهداشت و تنظیم امور
بازرگانی ، جلوگیری از هرج و مرج بازار ، بخشی از اقدامات اصلاحی بود که در
زمینه های گوناگون از طرف حکومت خلق به عمل آمد . در انتخابات مجلس ملی
برای نخستین بار در تاریخ ایران زنان با حق مساوی شرکت کردند ، قانون کار
دموکراتیک تصویب و اجرا ء شد .
توطئه شاه و امپریالیسم علیه حکومت ملی آذربایجان
جنبش 21 آذر برای بسط فعالیت حزب توده ایران ودیگر سازمان های دموکراتیک
شرایط مساعد ی ایجاد کرد و زمینه را برای پیدایش وحدت عمل بین احزاب و
جمعیت های ملی و دموکراتیک فراهم ساخت . گسترش فعالیت حزب توده ایران ،
تظاهرات دامنه دار پرشکوه اول ماه مه 1946 ، اعتصاب کارگران مناطق نفت خیز
آغاجاری ارتجاع را به هراس انداخت ، امپریالیسم انگلیس را نگران ساخت .
وزارت خارجه ی انگلیس منافع نفتی خود را در خطر دید ، در تیرماه به تحریک
جیکاک عامل انتلیجنس سرویس عشایر عرب خوزستان مسئله ی خودمختاری خوزستان و
الحاق آن به عراق را مطرح کردند . همین اتحادیه ی عشایر که به دست
امپریالیست ها ی انگلیس مسلح شده بود ند اعتصاب 23 تیر کارگران نفت را به
خون کشیدند . کشتی های جنگی انگلیس به بهانه ی دفاع از منافع نفتی خود
آبادان را مورد تهدید قرار دادند . واحد های نظامی انگلیس از پیش به سوی
بصره حرکت کردند . سخنگوی وزارت امور خارجه ی انگلیس این اقدامات را طی
اعلامیه ای چنین توصیف کرد : *نفت ایران در رفاه جهان نقش مهمی ایفا خواهد
کرد . اقدامات ما نه تنها به سود ایران و انگلستان ، بلکه به سود سراسر
جهان است * . امروز شاه ایران همان مطالبی را که سال ها پیش سخگوی
امپریالیسم انگلیس در مورد نفت ایران می گفت تکرار می کند . عمال
امپریالیست های امریکا و انگلیس در میان عشایر جنوب به تکاپو افتادند و با
سر هم بندی کردن نهضت عشایر جنوب به عصیان و غارت شهرها و دهات پرداختند .
و بدین ترتیب به دستیاری حکومت شاه و قوام امپریالیست های امریکا و انگلیس
مقدمات حمله به آذربایجان و کردستان را فراهم کردند .
ارتش ایران با زیر پا گذاشتن تعهدات رسمی دولت مرکزی به بهانه ی انجام
انتخابات آزاد وارد آذربایجان شد و دست به جنایاتی زد که در شرح آن ها
دوگلاس ، قاضی امریکائی پس از دیدار آذربایجان چنین می نویسد : ارتش ایران
* ارتش رهائی بخش ، در مسیر خود آثار خشونت بر جای گذاشت . ریش دهقانان را
آتش زدند ، به ناموس زنان و دختران آنان تجاوز کردند ، خانه ها را به غارت
بردند ، دام ها را دزدیدند ، ارتش از زیر هرگونه کنترل در رفت . رسالتش
نجات دادن بود ولی به غارت مردم غیر نظامی پرداخت و کشته ها و ویرانی ها
پشت سر نهاد ، زندان ها مملو از آذربایجانی های بیگناه است . چوبهای دار و
اعدام فراوان است ، با ناسیونالیست ها نیز بد رفتاری می شود ، دهقانان
بیچاره را که برای دموکرات ها ابراز علاقه کرده بودند در معرض تحقیر و
توهین قرار دادند . یک دهقان پیر آذربایجانی به ما چنین گفت : * مال و
حیثیت ما را پایمال کردند ، آثار این حوادث جگر سوز هرگز از خاطر
آذربایجانی ها زدوده نخواهد شد * .
شاه ضمن مصاحبه ی خود با حسنین هیکل چنین گفته است : * همه نیروها در
آزمایش های دشواری ما را آزموده اند : انگلیس ها در بحران مصدق ، امریکائی
ها در بحرانی دیگر و قبل از همه روس ها در بحران جعفر پیشه وری وتلاش او
برای جدا کردن آذربایجان * ( اطلاعات ) .
عیار این گفتار برای هر فرد ایرانی که اندک اطلاعی از تاریخ سی سال اخیر
ایران دارد ، روشن است . با این همه برای این که بی شرمی شاه در تحریف
حقایق تاریخی نشان داده شود فقط به یاد آوری یک واقعیت می پردازیم .
شانزدهم دسامبر 1945 یعنی 4 روز پس از قیام 21 آذر وتشکیل حکومت ملی
آذربایجان دومین کنفرانس وزرای خارجه اتحاد شوروی ، آریکا انگلستان برای حل
مسائل ناشی از دومین جنگ جهانی در مسکو تشکیل شد . در این کنفرانس برای
حل مسائل ایران از طرف بوین وزیر امور خارجه انگلستان با موافقت
برنس وزیر امور خارجه آمریکا پیشنهاد شد که یک کمیسیون قیمومیت سه جانبه
تشکیل شود . این پیشنهاد را اتحاد شوروی مباین استقلال و حق حاکمیت ایران
دانسته رد کرد . معذالک سررید ر بولارد ، سفیر انگلیس در ایران پس از
خاتمه ی کنفرانس مسکو پیشنهاد مشترک آمریکا و انگلستان را برای حکومت حکیمی
تشریح کرده اصرار ورزید تا پذیرفته شود . طرح استقلال شکنانه امپریالیست
های آمریکا و انگلیس و جریان کنفرانس مسکو از طریق * بی بی سی * به اطلاع
مردم ایران رسید ، و مخالفت همه ی میهن پرستان را برانگیخت . دکتر مصدق در
جلسه ی فوف العاده مجلس به تاریخ 19 دی 1324 ضمن اظهار تشکر از دولت
شوروی که با رد طرح انگلیس و آمریکا از استقلال ایران دفاع کرده است ،
نخست وزیر حکیمی و نجم وزیر امور خارجه را به مناسبت مخفی داشتن جریان
ننگین تر از قرار دادهای 1907 و 1919 محکوم کرد . او از موافقت حکومت ایران
با این امر قانون گذاری کشور به دولت های بیگانه واگذار شود ابراز تعجب
نمود و تاکید کرد که اختلافات موجود میان حکومت و بخشی از کشور امری است
داخلی و باید از طریق مذاکره با مردم استان های مربوطه حل و فصل شود .
شاه و ارتجاع ایران که همواره می کوشند جنبش دموکراتیک خلق آذربایجان را
توطئه ی اتحاد شوروی برای جدا کردن آذربایجان از ایران قلمداد کنند بی
شرمانه تاریخ را جعل می کنند و حقایق را وارونه جلوه می دهند . اتحاد شوروی
که پس از انقلاب اکتبر قرار داد 1907 را پاره کرده بود یک بار دیگر با رد
پیشنهاد مشترک آمریکا و انگلیس که در واقع پیشنهاد تجزیه ی ایران بود از
استقلال و تمامیت ارضی ایران دفاع کرد .
شاه ضمن همان مصاحبه گفته است * در مورد تهدید ات برتر از قدرت مان من می
گویم که قدرت مسلح نوعی پشت قفل در خانه است که حتی برای مدت زمانی هم که
شده مقاومت می کند و به ما و دوستانمان و هرکسی که قصد کمک به ما داشته
باشد فرصت می دهد * .
دوستان شاه امپریالیست های آمریکا و انگلیس هستند که پیشنهاد تشکیل کمیسیون
قیمومیت و تجزیه ی ایران به مناطق نفوذ را داده بودند و اکنون چنان که
برنامه حزب توده ایران تصریح می کند :
* با در دست داشتن پایگاه های نیرومند اقتصادی ، با نگهداشتن ایران در قید
قرار دادهای سیاسی و نظامی گوناگون ، با داشتن مستشاران نظامی و غیر نظامی
، با گسترش نفوذ فرهنگی وایدئولوژیک خویش وبا نگاهداشتن عمال متعدد در
مواضع حساس وافزایش کادرهای مدیریت خود می کوشد کشور ما را تحت نظارت خویش
نگاه دارند وارداده ی اسارت آور خود را بر وی تحمیل کنند . مهم ترین ثروت
کشور که ثروت نفتی ما است به دست غارت همین امپریالیست ها یا دوستان شاه
سپرده شده است . قفل پشت در خانه به دست آن ها ساخته شده وکلیدش نیز در دست
آن ها است . تبیغات ارتجاع هرگز از حمله به احزاب کمونیست و کارگری باز نمی
استد و هر اقدامی را که برای دفاع از منافع زحمت کشان واز حقوق اجتماعی و
ملی آنان به عمل آید خیانت به منافع کشور قلمداد می کند و دسیسه ی کرملین
می نامد . هدف این تبلیغات ایجاد تفرقه در صفوف نیروهای صلح و ترقی و
استقلال ملی و جلوگیری از وحدت عمل آنان است . متاسفانه باید خاطر نشان کرد
که برخی از گروه های میهن پرست تحت تاثیر این تبلیغات قرار می گیرند . این
تجربه نشان می دهد که ارتجاع هنگام سرکوب کمونیست ها هدفش تنها متلاشی کردن
سازمان های کمونیستی نیست ، بلکه همه ی سازمان های میهن پرست و آزادی خواه
است . حملاتی که برای سرکوب جنبش دموکراتیک آذربایجان آغاز شد به کودتای
خائنانه ی بیست و هشتم مرداد و به راه انداخت حکومت ملی دکتر مصدق و
استقرار خوانین محمد رضا شاه انجامید . گاهی ادعا شده است که گویا خواست
های فرقه دموکرات با وحدت و حاکمیت ایران وفق ندارد . اگر هر استانی خود
مختاری بخواهد ، حق زبان خاص و مزایای دیگری بطلبد از ایران و از وحدتش
چیزی باقی نمی ماند .
یک بر رسی اجمالی بی پایه بودن این ادعا را آشکار می سازد . نخست این مطلب
را در نظر بگیریم که کشورها ی یک ملتی در جهان معدودند ، اکثریت کشورهای
جهان چه سرمایه داری و چه سوسیالیستی کشورهای کثرالمله اند ، کمونیست ها در
همه ی این کشورها همواره مسئله ی ملی را از دیدگاه مبارزه ی طبقاتی مورد
توجه قرار می دهند و همواره براین عقیده بوده و هستند که حل مسئله ی ملی
باید تابع منافع انقلاب و سوسیالیسم باشد . بدین سبب هم در مبارزه ی مشترک
علیه هرگونه ستم گری و برای استقرار نظام سوسیالیستی وحدت زحمت کشان وابسته
به ملیت ها و خلق های مختلف را اساس قرار می دهند . ولی این وحدت تنها بر
پایه ی تامین برابری حقوق ملت ها و خلق ها می تواند به دست آید . با توجه
به این حقیقت ف برنامه ی حزب توده ایران تصریح می کند :
*منافع اساسی خلق های ایران در راه مبارزه علیه امپریالیسم و ارتجاع با هم
در می امیزد ولی در نتیجه ی وجود ستم ملی همه ی این خلق ها از حقوق حقه ی
خود بر خوردارنیستند ، ستم ملی مانع تامین اتحاد عمیق بین خلق ها و مانعی
در راه ترقی سیاسی ، اقتصادی ، فرهنگی همه جانبه ی کشور است * .
به تجربه ی کشورهای سوسیالیستی بنگریم . مگر وحدت ملل و خلق های مختلف ساکن
این کشورها در اثر تامین برابری کامل حقوق آن ها تحکیم نشده است ؟ در کشور
های کثرالمله سرمایه داری نیز هر قدر اصل برابری حقوق خلق های ساکن آن ها
بیشتر مراعات شود وحدت خلق های آن ها بیشتر است .
شادروان پیشه وری طی یکی از مقالات خود تحت عنوان * دولت مقتر یعنی چه ؟ *
چنین نوشته بود : * حکومتی که از محبت و توجه مردم برخور دارنباشد و دشمن
خلق محسوب گردد ، دیر یا زود با رسوائی سرنگون می شود . این قانون طبیعی
اجتماعی است وما با در نظر گرفتن این است که نزدیک شدن خلق به امور حکومتی
را مطرح ساخته ، ایجاد دولت ملی از طریق انجمن ها ی ایالتی را می طلبیم ،
اگر شرکت مردم در امور دولتی از طریق انجمن ها در هر استان و شهرستان ایران
عملی شود ، میلیون ها انسان شرافتمند به راه پشتیبانی از دولت می روند .
بدین طریق حکومت مقتدری پا به میدان مینهد و به درمان دردهای کشور موفق می
شود . مرکزیت حقیقی نیز از این راه پدید می آید . . . * .
شعارها ، برنامه و عمل فرقه دموکرات آذربایجان و نتایجی که به رهبری این
فرقه علی رغم دشواری های فراوان به سود مردم میهن پرست و زحمت کش کشور به
دست آمد نشان داد که دموکرات ها میهن پرستان واقعی هستند ، زیرا بیانگر
منافع اکثریت زحمت کش و همه ی مردم استقلال طلب کشور بوده وبه سنن انقلابی
و فرهنگ غنی میهن خویش دلبستگی دارند و برای رهائی ایران از زنجیر ستمگری
ارتجاع و امپریالیسم پیگیرانه مبارزه می کنند .
میهن پرستی اعضا ء فرقه دموکرات آذربایجان مانند میهن پرستی همه ی کمونیست
ها رابطه ای با ناسیونالیسم تنگ نظرانه ندارند . زیرا در عصر ما هیچ فرد
انقلابی نمی تواند رابطه ی موجود میان حوادث درونی کشور و جریانات جهانی را
نادیده بگیرد و بدون توجه به این رابطه در راه رفاه و ترقی میهن خویش گام
بردارد .
فرقه دموکرات آذربایجان با اطمینان به موافقت نامه ی دولت مرکزی و برای
میدان ندادن به توطئه ی امپریالیست ها در مورد تجزیه ی ایران و به خاطر حفظ
صلح و با محاسبه ی شرایط آن روزی ایران و جهان عمل مقاومت مسلحانه را ضروری
نشمرد و عقب نشینی کرد . عقب نشینی شکست نیست ، شعار های 21 آذر که با خون
هزاران زن و مرد میهن پرست ایرانی رنگین شده است فردا به شعار عمل میلیون
ها ایرانی بدل خواهد شد .
منبع : دنیا ، نشریه سیاسی و تئوریک کمیته مرکزی حزب توده ایران . شماره 8
آبان 1354
مطلب
را به بالاترین بفرستید:
مطلب را به آزادگی بفرستید:
بازگشت به صفحه نخست
