|
نویدنو 26/05/1399
چاپ مطلب
جمهوری بلاروس کشوری واقع در خشکی در اروپای شرقی است. این کشور بین
کشورهای روسیه، اکرایین، لهستان، لیتونی و لاتویا محصور است. مینسک
پایتخت و پر جمعیت ترین شهر آن است. بیش از 40 درصد از مساحت 207.600
کیلومتر مربعی ان جنگل است . مهم ترین بخش های اقتصاد آن را صنعت خدمات
و تولید تشکیل می دهد .
در سال 1919 بخشی از بلاروس تحت حاکمیت روسیه تزاری به عنوان جمهوری
سوسیالیستی بلاروس پدیدار شد. اندکی پس از آن از جمهوری شوروی
سوسیالیستی لیتوانی– بلاروس پدید آمد. زمین های مورد مناقشه پس از
پایان جنگ در 1921بین لهستان و اتحاد شوروی تقسیم شد و جمهوری شوروی
سوسیالیستی بلاروس در سال 1922 به عضو موسس اتحاد شوروی تبدیل شد. بخش
غربی بلاروس مدرن بخشی از لهستان باقی ماند.
در جریان جنگ جهانی دوم جمهوری بلاروس شاهد ویرانگر ترین تهاجم المان
نازی بود و طبق برآوردها 209 شهر از 290 شهر آن نابود شد، 85 درصد از
صنعت جمهوری و بیش از یک میلیون ساختمان به دست نازی ها نابود شد.
برنامه عمومی آلمان برای نسل کشی خواهان مرگ، اخراج یا بردگی اکثر یا
همه بلاروسی ها با هدف فراهم آوردن فضای تنفس در شرق برای المان ها
بود. کشته های بلاروسی در طی جنگ بیش از یک میلیون نفر برآورد می شود.
جمعیت بلاروس تا 1971 به سطح پیش از جنگ باز نگشت .
جمعیت
براساس اعلام کمیته ملی آماردر ژانویه 2016، جمعیت بلاروس 9.49 میلیون
نفربود که 83.7 درصد آن بلاروس، 8.3 درصد روس ها ،3.1 درصد لهستانی ها
و 1.7 درصد آن اکرایینی هستند. تراکم جمعیت در بلاروس 50 نفر در کیلو
متر مربع است ، و 70 درصد مردم آن در مناطق شهری متمرکزند. مینسک
پایتخت کشور بزرگترین شهر کشور در سال 2015 جمعا 1.937.900نفر جمعیت
داشت . رشد جمعیت در بلاروس منفی است و نرخ رشد منفی در سال 2007جمعیت
کشور را 0.41 درصد کاهش داد. نرخ مهاجرت در بلاروس 0.38 در هر 1000
نفر است. تا 2015، 69.9 درصد جمعیت بلاروس بین 14 تا 64 ساله، 15.5
درصد زیر 14 سال و 14.6 درصد 65 و بالاتر بودند. در بلاروس نسبت مردان
به زنان 0.87 و انتظار طول عمر 72.15 سال است( 66.53 سال برای مردان و
78.1 سال برای زنان) بیش از 99 درصد 15 سال و بیشتر با سواد هستند.
صنعت و اقتصاد
در 2014 سهم تولید از تولید ناخالص ملی 37 درصد بود ، بیش از دوسوم این
مقدار مربوط به صنایع تولیدی است. تعداد افراد شاغل در صنعت 32.7 درصد
افراد شاغل است. نرخ رشد در 2014 به طور کلی برای اقتصاد پایین تر از
زمان انحلال اتحاد شوروی در سال 1991و 1.9 درصد است . درزمان شوروی
بلاروس یکی از پیشرفته ترین کشورهای صنعتی از لحاظ درصد تولید ناخالص
ملی و نیز ثروتمند ترین کشور عضو کشورهای مشترک المنافع بود.
در سال 2015، 39.3 بلاروسی ها در شرکت های دولتی ، 57.2 در شرکت های
خصوصی کار می کردند( در آن شرکت ها دولت سهم 21.1 درصدی دارد) و 3.5
درصد در شرکت های خارجی شاغل بودند. کشور برای واردات بسیاری از
کالاها، از جمله نفت، محصولات مهم کشاورزی از جمله سیب زمینی، محصولات
دامی، ازجمله گوشت به روسیه متکی است، در سال 1994 صادرات اصلی بلاروس
ماشین آلات صنایع سنگین (به ویژه تراکتور)، محصولات کشاورزی، و محصولات
انرژی اقتصادی بود. بلاروس با کشورهای مشترک المنافع، جامعه اقتصادی
شرقی، و اتحاد با روسیه همکاری می کند.
در دهه 1990 ، اما تولید صنعتی به خاطر کاهش واردات، سرمایه گذاری، و
تقاضای تولیدات بلاروس از سوی همکاران تجاری آن سقوط کرد. تولید ناخالص
ملی تنها در 1996 رشد خود را آغاز کرد، که کشور سریع ترین بهبود را از
لحاظ اقتصادی درجمهوری های سابق شوروی داشت. در 2006، تولید ناخالص ملی
به 83.1 میلیارد دلار برحسب برابری قدرت خرید یا سرانه 8100 دلار بالغ
شد. در 2005 تولید ناخالص ملی با نرخ تورم 9.5 درصد تا 9.9 درصد
افزایش یافت.
پس از فروپاشی اتحاد شوروی، تحت رهبری لوکاشنکو، بلاروس کنترل دولتی بر
صنایع کلیدی را حفظ کرده و با خصوصی سازی های بزرگ مقیاسی که در دیگر
جمهوری های سابق شوروی دیده می شود جویده نشده است.
در 2006 بزرگترین شریک تجاری بلاروس با حدود نیمی از کل تجارت آن
روسیه بود.، بزرگترین شریک تجاری بعدی، تقریبا با یک سوم تجارت خارجی
اتحادیه اروپا بود. تا 2015 مقدار 38 درصد صادرات کالای بلاروس به
روسیه و 56 درصد واردات کالا از روسیه بود.
بلاروس در 1993 به سازمان تجارت جهانی پیوست، به خاطر کوتاهی در تامین
محافظت از حقوق کار، از جمله تصویب قوانینی که بیکاری یا کار در بخش
های غیر دولتی را ممنوع می کرد، بلاروس جایگاه خود را در ژوئن 2007
درسیستم تنظیمات عمومی شده اتحادیه اروپا از دست داد، که سبب شد نرخ
های تعرفه تا سطح کشورهای قبل ازعضویت در اتحادیه بالا برده شود.
واحد پول بلاروس روبل بلاروسی است. این واحد پول در سال 1992 جایگزین
روبل شوروی شد و از آن زمان دوبارارزش آن تغییر کرده است. اولین سکه
های جمهوری بلاروس در دسامبر 1996 ضرب شد. روبل در سال 2000 با ارزش
جدیدی تولید شد و از ان زمان در جریان بوده است. به عنوان بخشی از
اتحادیه روسیه و بلاروس،هر دو کشور استفاده از واحد پولی یک سانی را
مانند یورو مورد بحث قرار داده اند. این گفتگو ها به پیشنهاد توقف
انتشار روبل بلاروس به سود روبل روسیه منجر شد، که از اول ژانویه 2008
آغاز شد. بانک ملی بلاروس در اوت 2007 روبل بلا روس را با روبل روسیه
هماهنگ کرد.
واحد پول جدیدی، روبل جدید بلاروس، در سال 2016 ایجاد شد که با حذف 4
صفرجایگزین روبل قدیم شد. از جولای 2016 تا دسامبر 2016 هر دو روبل در
چرخش بودند و اسکناس ها و سکه های سری 2000 می تواند از اول ژانویه
2017 تا 31 دسامبر 2021 با سری های 2009 مبادله شود. این تغییر ارزش می
تواند تلاشی برای مبارزه با نرخ بالای تورم تلقی شود .
بانک داری بلاروس دو سطح را در بر می گیرد . بانک مرکزی ( بانک ملی
جمهوری بلاروس) و 25 بانک تجاری. در می 2011 روبل بلاروس 56 درصد ارزش
خود را در برابر دلار امریکا از دست داد. کاهش ارزش در بازار سیاه حتی
شدید تر بود و فروپاشی مالی قریب الوقوع به نظر می رسید طوری که
شهروندان برای مبادله روبل های خود با دلار، یورو، کالاهای با دوام ، و
کالاهای کنسروی هجوم آوردند. در ژوئن 2011 بلاروس بسته نجاتی را از
صندوق بین المللی پول درخواست کرد.
روابط بین المللی
بلاروس سوسیالیستی یکی از دو جمهوری بودند که همراه با جمهوری
سوسیالیستی اکرایین در سال 1945 به عنوان یکی از 51 عضو اصلی به سازمان
ملل پیوستند. پس از انحلال شوروی، طبق قوانین بین المللی، بلاروس از
لحاظ بین المللی به عنوان جانشین جمهوری سوسیالیستی بلاروس در رابطه
با عضویت خود در سازمان ملل به رسمیت شناخته شد.
بلاروس و روسیه از زمان فروپاشی اتحاد شوروی شریک تجاری نزدیک و
متحدین دیپلماتیک یک دیگر بوده اند . بلاروس برای واردات مواد اولیه و
برای بازار صادرات خود به روسیه وابسته است .
اتحاد روسیه و بلاروس، یک کنفدراسیون فراملی، در بین سال های 1996-99
با یک سری از پیمان ها که خواستار وحدت پولی، حقوق برابر، شهروندی
واحد، و سیاست خارجی و دفاعی مشترک بود تاسیس شد . اما آینده اتحادیه
به خاطرتاخیر مکرر بلاروس در پول واحد، فقدان تاریخ رفراندم برای پیش
نویس قانون اساسی و مناقشه بر سر تجارت نفت مورد تردید واقع شد.
در دسامبر 2007 گزارش هایی مطرح شد که چهارچوبی برای کشور جدید بین دو
کشور در حال مذاکره است. در ماه می 2008 لوکاشنکو رئیس جمهور بلاروس
گفت که ولادیمیر پوتین نخست وزیر روسیه را نخست وزیر اتحاد روسیه –
بلاروس تعیین کرده است. اهمیت این عمل بی درنگ روشن نشد، برخی به
نادرست حدس می زدند که پوتین ممکن است بعد از پایان کار خود در می
2008 به عنوان رئیس جمهور روسیه رئیس جمهور کشورهای متحد روسیه و
بلاروس شود.
بلاروس یکی از اعضا بنیانگذار کشورهای مستقل مشترک المنافع بود. بلاروس
با چندین کشور عضو اتحادیه اروپا ( با وجود آن که اعضا دیگر اتحادیه
سفر لوکاشنکو و دیگر مقامات عالی را به کشورشان ممنوع کرده اند) از
جمله کشورهای همسایه خود لیتونی، لاتویا و لهستان قرار داد تجاری دارد.
ممنوعیت سفر تحمیل شده از جانب اتحادیه اروپا در گذشته به خاطر دادن
اجازه به لوکاشنکو برای شرکت در همایش های دیپلماتیک و نیز همکاری دولت
او در گفتگو با گروه های اپوزیسیون لغو شده بود.
روابط دو جانبه با امریکا به خاطر آن که وزارت خارجه امریکا از سازمان
های غیر دولتی مختلف ضد لوکاشنکو (ان جی او ها) حمایت می کند و نیز به
خا طر آن که دولت بلاروس عمل آزاد سازمان های مستقر در امریکا را به
صورت فزاینده ای در داخل کشور دشوار ساخته است محدود شده است. روابط
دیپلماتیک یادآور تنش است، و در سال 2004، ایالات متحده قانون بلاروس
دموکراتیک را تصویب کرد، که به تامین مالی ان جی او های ضد دولتی
بلاروسی اجازه می دهد و وام به دولت بلاروس را ، جز برای هدف های بشر
دوستانه ممنوع می کند. با وجود این برخورد های سیاسی، دو کشور در
محافظت ازدارایی های فکری، جلوگیری از قاچاق انسان ، جرائم فن آوری و
یاری به تسکین فاجعه همکاری می کنند.
روابط چین – بلاروس پس از سفر رئیس جمهور لوکاشنکو به چین در سال 2005
بهبود یافته و تقویت شده است. بلاروس روابط مستحکمی هم با سوریه دارد
که آن را شریک کلیدی در خاورمیانه می داند. بلاروس علاوه بر جامعه
کشورهای مستقل مشترک المنافع عضو جامعه اقتصادی اوراسیا، سازمان پیمان
امنیت جمعی، و از 1998جنبش عدم تعهد، و سازمان امنیت و همکاری در اروپا
نیزهست. به عنوان کشورعضو سازمان امنیت و همکاری در اروپا، تعهدات بین
المللی بلاروس تحت فرمان کمیسیون هلسینکی امریکاهدف پایش هستند.
بلاروس در سیاست همسایگی اروپایی اتحادیه اروپا هم قرار دارد که هدف آن
نزدیک تر کردن شرایط اقتصادی و ژئوپولیتیک اتحادیه اروپا و همسایگان آن
است .
در فوریه 2016، اتحادیه اروپایی، رفع تحریم ها علیه بلاروس را در طی
دیدار 28 وزیر خارجه در نشست معمولی شورای اتحادیه اروپا اعلام کرد .
استقلال
در مارس 1990، انتخابات برای کرسی های شورای عالی شوروی جمهوری
سوسیالیستی شوروی بلاروس برگزار شد. اگر چه جبهه مردمی هوادار استقلال
بلاروس تنها 10 درصد از کرسی های مجلس را کسب کرد، اما نمایندگان منتخب
مردم به استقلال تمایل داشتند. بلاروس در 27 جولای 1990 اعلام استقلال
کرد و خود را جمهوری سوسیالیستی شوروی خواند. با حمایت حزب کمونیست،
نام کشور در 25 اوت 1991 به جمهوری بلاروس تغییر کرد. استانیسلاو
شوشکویچ ، رهبر عالی شوروی بلاروس در 8 دسامبر 1991 با بوریس یلتسین از
روسیه و لئونید کراوچوک از اکرایین در بلاوژسکایا پوشچا برای اعلام
انحلال رسمی اتحاد شوروی و تشکیل کشورهای مستقل مشترک المنافع دیدار
کرد. در سال 1994 قانون اساسی ملی تصویب شد که در آن وظایف نخست وزیر
به رئیس جمهور داده شد .
انتخابات دو مرحله ای در 1994( در ژوئن و جولای) الکساندرلوکاشنکوی
قبلا ناشناخته را در سطح ملی برجسته کرد. او 45 درصد آرا را در دور اول
و 80 درصد آرا را در دور دوم به خود اختصاص داد و وینچسلا کبیچ را شکست
داد. لوکاشنکو در سال های 2001؛ 2006 ،2010، و 2015 هم دوباره به ریاست
جمهوری برگزیده شد. دولت های غربی، عفو بین الملل و ناظر حقوق بشر
لوکاشنکو را به خاطر شیوه حکومت اقتدارگرایانه مورد انتقاد قرار داده
اند.
لوکاشنکو از سال 2014، به دنبال سال ها در آعوش گرفتن نفوذ روسیه در
کشور، به دنبال الحاق کریمه به روسیه و دخالت نظامی در اوکرایین شرقی
برای احیا هویت بلاروسی فشار وارد کرده است. برای اولین بار به زبان
بلاروسی ( به جای روسی که اکثر بلاروسی ها به عنوان زبان اول با آن
صحبت می کنند) سخنرانی کرد و طی آن گفت " ما روس نیستیم، ما بلاروسی
هستیم." و بعدا استفاده از زبان بلاروسی را تشویق کرد. مناقشات تجاری،
یک مناقشه مرزی، و یک گرایش رسمی آرام تر به جدا کردن صدا ها همه بخشی
از تضعیف رابطه گرم طولانی با روسیه است.
اعتراضات بلاروس به دنبال انتخابات 2020 اغاز شد. انتخاباتی که طبق
اعلام کمیسیون انتخابات، لوکاشنکو با بیش از 80 درصد آرا برنده آن شده
است. طبق قانون اساسی 1994 هر رئیس جمهوری تنها می توانست در دو نوبت
ریاست جمهوری شرکت کند. اما تغییری در قانون اساسی در سال 2004 محدودیت
را حذف کرد. لوکاشنکو از 1994 رئیس جمهور بلاروس بوده است . او در سال
1996 خواهان رای گیری برای تغییر مدت ریاست جمهوری از 5 سال به هفت سال
شد که رای نیاورد.
در انتخابات اخیر، قبل از موعد انتخابات رقبای قدر لوکاشنکو به عناوین
مختلف از جمله فرار مالیاتی(ویکتور باباریکو)، توهین به
پلیس(تیخانوسکی) و... از دور انتخابات کنار گذاشته شدند و خانم
تیخانوسکی همسر آقای تیخانوسکی که خانه دار و فاقد هر پیشینه سیاسی است
به نامزدی انتخاب شد. طبق ادعای مخالفان اقبال مردم ، به ویژه جوانان
به او زیاد بوده و شائبه دستکاری در شمارش ارا را به وجودآورده است.
|
