|
نویدنو08/05/1399
چاپ مطلب
زمان در لیبی به سود ما نیست
ویجی پراشاد- هاتف رحمانی
احمد که در تریپولی لیبی زندگی می کند، به من می نویسد که شهر آرام تر
از قبل است. ارتش ژنرال خلیفه هفتر- که بخش بزرگی از لیبی شرقی را در
کنترل دارد- از بخش جنوبی پایتخت اخراج شده و اکنون به سرعت در حفظ شهر
سیرته و فرودگاه جفرا می کوشد. بیشتر مردم لیبی در خط ساحلی دریای
مدیترانه زندگی می کنند، که همان جایی است که شهر های تریپولی، سیرته ،
بن غازی و توبرک در آن قرار دارند.
هقتر، که زمانی دوست
صمیمی سازمان اطلاعات مرکزی امریکا (CIA)
بود، اکنون ظاهرا جنگی بی پایان و شریرانه ای را علیه دولت توافق ملی،
واقع در تریپولی به رهبری فایض ال سراج ، که سازمان ملل آن را به
رسمیت شناخته است دنبال می کند. برای توجه بیشتر به موضوع، هفتر
مشروعیت خود را از دولت دیگری می گیرد، که در توبورک مستقر است واز
نمایندگان مجلس تشکیل شده است.
احمد می گوید که آرامش فریبکارانه است. شبه نظامی ها به نگهبانی خیابان
ها در طول جاده صلاح الدین نزدیک محلی که او زندگی می کند ادامه می
دهند، و پیش بینی می شود تیر اندازی ها از سر گرفته شود.
در 8 جولای، آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل بیانیه ای صادر کرد که
می توانست در دهه گذشته هر زمانی صادر شود. او
اعلام کرد" در لیبی زمان به سود ما نیست." او رشته ای از مشکلات
پیش روی کشور، از جمله ستیزه نظامی، بن بست سیاسی بین ژنرال هفتر و
دولت توافق ملی، تعداد آوارگان داخلی (400.000 تا 7 میلیون نفر)، تلاش
های ممتد مهاجران برای عبور از دریای مدیترانه، تهدید کووید-19، و "سطح
های بی سابقه" از" دخالت خارجی" را مطرح کرد.
شورای حقوق بشر سازمان ملل
قطعنامه ای را برای اعزام کمیسیون حقیقت یاب به لیبی برای تحقیق
نقض حقوق بشر در جنگ ، از جمله گورهای جمعی یافته شده در تارهونا تصویب
کرد. اعتبار شورا مورد تردید است. قبلا در سال 2012 یک کمیسیون تحقیق
در باره لیبی برای تحقیق جنایت های جنگی در 2011-2012 تشکیل شده بود که
بیشتر به خاطر خود داری
ناتو از همکاری با تحقیق تغطیل شده بود. دومین کمیسیون تحقیق، که
در مارس 2015 تشکیل شده بود، در ژانویه 2016 با معامله سیاسی که دولت
توافق ملی را ایجاد کرد به کار خود پایان داد . گوترش به جنگ ناتو در
سال 2011 اشاره نکرد. به من گفته می شود که او می خواهد یک نماینده
مشترک با اتحادیه افریقا تعیین کند و مایل است ماموریت سازمان ملل را
به طورکامل بررسی کند. همه این کار ها خوب و عالی است، اما کوتاهی از
آن چیزی است که ضروری است: نگاهی صادقانه به جنگ ناتو که کشور را در
هم شکست، و به ستیزه ای که بی پایان به نظر می رسد دامن زد.
دخالت خارجی
بیانیه ها در باره لیبی فریبکارانه است. این عبارت ها – "دخالت خارجی "
و" تلاش های مورد حمایت خارجی"- بدن هیچ روشنگری وارد گفتگو ها و
بیانیه های رسمی شده اند. اما همه آن چه را جریان دارد می دانند.
من از ریدا، که در بن غازی (اکنون تحت کنترل ژنرال هفتر) زندگی می کند
پرسیدم، او از این عبارت ها چه برداشتی دارد. او نوشت " ما همه آن چه
را جریان دارد می دانیم ، دولت در تریپولی مورد حمایت ترکیه و دیگران
است، در حالی که هفتر مورد حمایت مصر و دیگران است."
او در هسته سخنش می گوید، این مناقشه ای بین دو قدرت منطقه ای ( ترکیه
و مصر) و نیز مسابقه ای بین اخوان المسلمین( ترکیه) و رقبای آن ( مصر و
امارات متحده عربی) است. به همه این تلاش ها قرار داد های حفاری خارجی
در دریای مدیترانه شرقی پیچیده است، که علاوه بر این ها قبرس و یونان
را نیز درگیر می کند.
گفتن آن که این یک ستیزه منطقه ای است کافی نیست. شواهد متعددی وجود
دارد که ژنرال هفتراز سوی مزدوران مسلح (روسی و سودانی) و با ارسال
اسلحه از فرانسه مورد پشتیبانی است، در حالی که امریکا ظاهرا با حمایت
از هر دو طرف مناقشه پرچین شرط های خود را چیده است.
سال گذشته، نیروهای ژنرال هفتربه سرعت به سمت تریپولی حرکت کردند، اما
در نهایت با دخالت ترکیه ( که برای دولت تریپولی کمک های نظامی و نیز
مزدوران سوری و ترکی آماده می کرد به عقب رانده شد.
در اواخر دسامبر، ترکیه رسما با دولت توافق ملی یک
موافقت نامه نظامی و امنیتی امضا کرد، که ترکیه بر اساس آن توانست
سخت افزار نظامی (به لیبی) منتقل کند. این توافق نامه شرایط قطعنامه
2292(2016) سازمان ملل را که اخیرا در قطعنامه 2526(2020) سازمان
ملل مورد تاکید قرار گرفت شکست. مصر و امارات متحده عربی آشکارا
تامین کننده هفتر بوده اند.
اکنون نیروهای دولت تریپولی به شهر ساحلی مرکزی سیرته حرکت کرده اند،
که به عنوان نقطه داغ در این ستیزه سر بر آورده است.
دولت
توبورک، که از ژنرال هفتر حمایت می کند، و یک
شورای قبیله طرفدار هفتر از عبدل فتاح ال سیسی خواسته است در صورت
سقوط سرته به دست دولت مورد حمایت ترکیه با نیروی کامل نیروهای مسلح
مصردخالت کند. مانور نظامی مصر- معروف به
هاسم 2020- در کنار مانور هشدار باش نیروی دریایی ترکیه در ساحل
لیبی – معروف به
ناوتکس- حرکت می کند.
این خظرناکترین موقعیت است، جنگ لفظی بین دو کشور مصر و ترکیه در حال
گسترش است ،مصر اکنون سخت افزارنظامی را به مرز با لیبی
منتقل کرده است .
نفت
البته، نفت بخش مهمی از معادله است. لیبی حداقل 46 میلیارد بشکه نفت
خام شیرین دارد، این نفت به خاطرهزینه پایین استخراج و حمل آن برای
اروپا بسیارارزشمند است. کشورهایی مانند امارات متحده عربی، که برای
تحریم نفت لیبی تلاش می کنند، از خروج نفت لیبی، ایرانی ها، و ونزوئلا
از بازار نفت کشورهای ازقبل ستم دیده سود می برند. شرکت ملی نفت لیبی (NOC)
از ژانویه، صدور حدود 1.10 میلیون بشکه در روز را متوقف کرده است،
تولید نفت لیبی به حدود 70.000 بشکه در روز پایین آمده است.
نه هفتر و نه دولت توافق ملی در تریپولی نمی توانند با صدور نفت از
کشور موافقت کنند. نفت در بخش بیشتر شش ماه گذشته، با از دست دادن –
طبق اعلام شرکت ملی نفت لیبی- حدود 6.74 میلیارد دلار کشور را ترک
نکرده است . ژنرال هفتربخش عمده نفت را در شرق ، از جمله
Es Sider
و چندین میدان کلیدی نفت، از جمله صحرا را کنترل می کند.
هیچ یک از طرفین نمی خواهند طرف دیگر از فروش نفت سود ببرد . سازمان
ملل برای تلاش و حل اختلاف ها دخالت کرده است، اما تاکنون پیشرفت
محدودی وجود داشته است. چون تمام ستیزه متکی بر این اعتقاد است که هر
طرفی که بتواند پیروزی نظامی به دست آورد ، بنا براین کل عنایم را به
چنگ می آورد، هیچ کس خواهان مصالحه نیست، چون یک چنین موافقتی می تواند
به معنی تقسیم قانونی کشور به نیمه های شرقی و غربی همراه با تقسیم
هلال نفتی بین دو قسمت باشد .
منطقه غیر نظامی
گوترش دبیر کل سازمان ملل تسلیم واقعیت شده است. او در بیانیه اخیرخود
در باره لیبی، رشته ای از " تلاش های محدود سازی، از جمله احتمال ایجاد
یک منطقه نظامی " را شمرده است، این " منطقه غیر نظامی" احتمالا می
تواند جایی در نزدیکی سیرته ایجاد شود. آن منطقه می تواند به صورت
موثری لیبی را به دو بخش تقسیم کند.
نه احمد نه ریدا دوست ندارند کشورشان تقسیم شود، و بعد نفت آن به
اروپا جاری شود؛ و از سوی دیگرثروت آن از سوی الیگارش ها ربوده شود. آن
ها در سال 2011 نسبت به دولت معمر قذافی مشکوک شده بودند، اما اکنون
هر دو آن ها از جنگی که کشورشان را پاره پاره کرده است پشیمانند.
کانتر پانچ
|
