2019-12-08

نویدنو  17/09/1398                چاپ مطلب

• تصادفی نیست که بحران زیست محیطی جهانی کنونی در چارچوب جهانی شدن چشم‌گیر روابط اجتماعی سرمایه‌داری ظهور کرده است. پس از قرن‌ها انباشت بی امان سرمایه داری، اکنون بحران جهانی زیست محیطی به حدی توسعه یافته است که بقای تمدن بشری و شاید خود بشریت را در معرض خطر قرار داده است.

مارکسیسم و توسعه پایدار

 گاردین (ارگان ح. کمونیست استرالیا) - برگردان: آمادور نویدی

مارکس بسیاری از منابع بالقوه تضاد در بسط پویایی سرمایه داری را شناسایی کرد. مارکس در بررسی منابع بحران در سرمایه داری، گسترش فشارهای اقتصادی بر طبیعت را نادیده نگرفت. بااین‌حال، مقیاس کامل این تضاد بالقوه در قرن ۱۹ هنوز قابل رویت نبود.

در دهه ۱۹۶۰، یک جنبش زیست محیطی پرجنب و جوش ظهور کرد تا به خسارت ‌های رشد یابنده ای بپردازد که بااقدامات صنعتی بی پروا هم در غرب و هم در شرق انجام می‌گرفت. با این وجود ، در این دوره نگرانی برای محیط زیست در حد علاقه ی کوچکی که در شهرهای بزرگ جهان متمرکز شده بود باقی ماند. جنبش زیست محیطی، در هر دو جهان توسعه یافته و کم‌تر توسعه یافته،  اغلب صرفا به مثابه علاقه ای خاص درنظر گرفته می‌شد.

این وضعیت با ظهور جهانی شدن نئولیبرال، بطور چشم‌گیری تغییر یافته است. درحالی‌که روش‌ های صنعتی سرمایه‌داری در سراسر جهان گسترش می یابد، مشکلات زیست محیطی مرتبط با آن نیز افزایش یافته اند، تاجایی‌که سئوالات زیست محیطی برای بسیاری از کشورها و بخش بزرگی از جمعیت جهان مطرح شده است. این امر که تأثیرات زیست محیطی بُعد جهانی قدرتمندی دارد و آن که بسیاری از مشکلات‌، مانند باران اسیدی و آلودگی آب، از مرزهای ملی فراتر می رود، هم‌واره درک شده است.

باوجود این، تمرکز توجه به تاثیرات محلی و ملی بود، و پاسخ ها از لحاظ سرشت خود ملی بودند. همه این‌ها بی تردید با ظهور یک اجماع علمی درباره وجود و عواقب جدی تغییرات آب و هوایی که ناشی از دخالت انسان است، تغییر یافته است.

تصادفی نیست که بحران زیست محیطی جهانی کنونی در چارچوب جهانی شدن چشم‌گیر روابط اجتماعی سرمایه‌داری ظهور کرده است. پس از قرن‌ها انباشت بی امان سرمایه داری، اکنون بحران جهانی زیست محیطی به حدی توسعه یافته است که بقای تمدن بشری و شاید خود بشریت را در معرض خطر قرار داده است.

بحران جهانی کنونی را نمی‌توان در چهارچوب تاریخی سرمایه‌داری کاملا برطرف کرد. دوام زیست محیطی (اکولوژی) جهانی، فقط با تحولات اجتماعی بنیادی و یک سیستم اقتصادی جدیدی امکان‌پذیرست که بر مبنای اصول مالکیت اجتماعی بر زمین و سایر ابزار تولید، بطور دمکراتیک و با برنامه ریزی منطقی، و تولید برای نیازهای مردم سازمان‌دهی شده باشد.

درحالی‌که تئوری استاندار اقتصادی بحث درباره مسائل زیست محیطی و منابع طبیعی را آغازکرده است، اما در جهان بینی خود از متحد کردن همبستگی درونی اقتصاد انسانی و محیط زیست طبیعی ناتوان است.  

تمام تولید اقتصاد در نهایت به استفاده از موادی بستگی دارد که از جهان طبیعی استخراج می شود ، و درنهایت، راه کُل ضایعات ناشی از تولید و مصرف به آب‌ها و محیط اطراف  منتهی می‌شود. این واقعیت‌های اساسی مادی و محدودیت‌ها از تئوری اقتصادی استاندارد غایبند .

بحران آب و هوا به ویژه تحقق عمل پایداری را ضروری می سازد . در بین همه نمودهای بحران جهانی زیست محیطی، تغییرات آب و هوایی عاجل ترین است، و بالقوه ویران کننده ترین پی آمد ها را دارد  

اکنون تقریبا قطعی شده است که یخ تابستانی منطقه قطب شمال در طول چند سال ناپدید خواهد شد، و این‌ نشان‌دهنده این‌ست‌که روند تغییرات آب و هوایی از نقطه مهم اوج خود عبور کرده است، و با عبور از نقطه های مهم‌تر اوج خود، تغییرات جهانی آب و هوایی می‌تواند فراتر از کنترل انسان به روندی خودپایدار گسترش یابد، و این منجر به فجایع بی‌سابقه ای می‌گردد تاجایی‌که بخش بزرگی از زمین دیگر هرگز برای انسان قابل سکونت نمی‌باشد.    

جهت کاهش بحران جهانی آب و هوایی و جلوگیری از بدترین فجایع، ضروری‌ست که بلافاصله به کاهش حذف گازهای گل‌خانه ای اقدام نمود. اقتصادهای توسعه یافته باید شروع به تحقق کاهش های واقعی بکنند، در حالی‌که اقتصادهای کم‌تر توسعه یافته باید شروع به ارتقاء کاهش خود بکنند، و سپس جهت کاهش‌ها از اقتصادهای توسعه یافته پیروی نمایند.

همه کشورها باید از استراتژی توسعه و تولید براساس مصرف لجام گسیخته از سوخت‌های فسیلی اجتناب کنند. در پیروی از این امر نه تنها چالش‌های غیرقابل توصیفی در عرصه‌های انرژی و حمل و نقل وجود دارد، بل‌که هم‌چنین نیازمند بازسازی کشاورزی جهان بر اساس ارگانیک و پایداری بیش‌تری است.  

هرچقدر که ضرورت اقدامات فوری و فوتی باشد، مقیاس تحولات مورد نیاز سرانجام با نیازهای روبه افزایش سرمایه داری تصادم پیدا خواهد کرد. سرمایه داری یک سیستم اقتصادی‌ست که براساس تولید برای سود و سُلطه جهانی بر روابط بازار استواراست.

تغییرات اساسی جهانی مورد نیاز برای پایداری اکولوژیک جهان بدون بسیج گسترده طبقات کارگر جهان و تمام خلق ‌های تحت ستم غیرممکن‌ست. بنابراین، مبارزه جهانی برای پایداری اکولوژیک، باید به نیروهایی بپیوندد که علیه تمام اشکال سرکوب و استثمار مبارزه جهانی می‌کنند.

بازگشت به صفحه نخست

مطلب را به بالاترین بفرستید:

نامه ها ومقالات خودرا به نشانی webmaster@rahman-hatefi.net  بقرستید