نویدنو:21/01/1386                                                                     صفحه قابل چاپ است

نخست وزير عراق اجازه پرواز بر فراز ايران نيافت

احمد زيدآبادی
کارشناس مسائل ايران و خاورميانه

مقامهای رسمی عراق تأیید کرده اند که جمهوری اسلامی از ورود هواپیمای حامل نوری مالکی نخست وزیر عراق و هیئت همراهش به قلمرو هوایی ایران جلوگیری کرده است.

به گفته مقامهای عراقی، هواپیمای حامل آقای مالکی که عازم کره جنوبی و ژاپن بوده، پس از خودداری ایران از اجازه ورود به آن، از طریق امارات عربی متحده و با سه ساعت تأخیر به سفر خود به خاوردور ادامه داده است.

اعلام اين خبر از سوی مقامهای عراقی در واقع نوعی ابراز نارضایتی دولت عراق نسبت به رفتار دولت ایران تلقی می شود و ممکن است سرآغاز مرحله تازه ای در روابط دو کشور باشد.

هر چند دلیل امتناع ایران از ورود هواپیمای حامل هیئت بلندپایه عراقی به قلمرو هوایی اش هنوز اعلام نشده است، اما به نظر می رسد این اقدام بی ارتباط با تحولات ماههای اخیر در روابط ایران و عراق نباشد.

مقامهای ایرانی ظاهراً از موضعگیريهای اخیر دولت نوری مالکی خشنود نیستند و احتمالاً سعی کرده اند با اجازه ندادن به ورود هواپیمای حامل وی به قلمرو هوایی ایران، به وی درباره عملکردش هشدار دهند.

در حقیقت از زمانی که نظامیان آمریکایی چند تن از اتباع ایرانی را که به گفته جمهوری اسلامی دیپلمات و به ادعای کاخ سفید از اعضای سپاه قدس، شاخه برون مرزی سپاه پاسداران انقلاب ایرانند، در شهر اربیل عراق دستگیر کردند، دولت نوری مالکی فعالیتی در خور انتظار جمهوری اسلامی برای آزادی آنها انجام نداده است.

پس از دستگیری اتباع ایرانی در اربیل، حتی برخی از مقامهای شیعه در دولت عراق، از جمله موفق ربیعی مشاور امنیتی دولت آقای مالکی از ادعای آمریکا در مورد دخالت ایران در امور داخلی عراق به طور ضمنی دفاع کردند، هرچند با تأکید بر کاهش دخالت ایران، درصدد کم اهمیت نشان دادن اصل قضیه برآمدند.

موضعگیری دولت عراق در جریان بحران مربوط به دستگیری پانزده ملوان بریتانیایی به دست نیروهای سپاه پاسداران انقلاب ایران نيز می تواند مورد دیگری از نارضایتی ایران از رفتار دولت آقای مالکی در برابر جمهوری اسلامی باشد.

با آنکه جمهوری اسلامی اصرار داشت که ملوانان بریتانیایی را به علت ورود غیرقانونی به آبهای سرزمینی ایران در خلیج فارس دستگیر کرده، اما وزارت خارجه عراق با صدور بیانیه ای رسمی، جانب بریتانیا را گرفت و تأکید کرد که ملوانان بریتانیایی به درخواست دولت عراق و در قلمرو آبی آن کشور مشغول انجام وظیفه بوده اند.

گرچه دولت ایران در بحبوحه بحران مربوط به دستگیری ملوانان بریتانیایی، خود را درگیر موضعگیری دولت نوری مالکی نکرد، اما اینک با عدم اجازه ورود به هواپیمای حامل وی برای سفر به شرق آسیا، به نخست وزیر عراق یادآوری می کند که موضعگیری دولتش را در جریان بحران ملوانان از یاد نبرده است.

احتمالاً همراهی دولت عراق با اجرای طرح امنیتی مورد نظر آمریکا در بغداد و دیگر شهرهای عراق که یکی از اهداف آن، سرکوب یا به حاشیه راندن نیروهای موسوم به سپاه مهدی به رهبری مقتدی صدر روحانی تندرو عراق است، می تواند مورد سومی از نارضایتی ایران از عملکرد دولت نوری مالکی باشد.

به هر حال، نارضایتی ایران از رفتار دولت عراق هر دلیلی که داشته باشد، در شرایط حاضر بروز هرگونه تنشی در هر سطحی بین ايران و عراق، نفعی برای جمهوری اسلامی در پی نخواهد داشت.

از زمانی که دولت آقای مالکی بر اساس انتخابات دموکراتیک پارلمانی در عراق بر سر کار آمد، بسیاری از مقامهای رسمی و رسانه های دولتی ایران، دولت او را متحد جمهوری اسلامی و مخالف آمریکا معرفی کرده و در واقع، انتخاب نوری مالکی را به عنوان نخست وزیر عراق، شکست استراتژی آمریکا و پیروزی ایران در عراق قلمداد کرده اند.

این نوع تبلیغات در حقیقت سبب دردسر دولت آقای مالکی شد و به برخی از کشورهای جهان عرب که از به قدرت رسیدن اکثریت شیعه در عراق نگرانند، این دستاویز را داد تا دولت شیعه عراق را "دست نشانده" ایران معرفی و به آن اعمال فشار کنند.

این در حالی است که دولت آقای مالکی که خواهان روابط گرم و دوستانه ای با همسایه شرقی خود یعنی ایران است، در درجه نخست خود را دولتی عرب و در درجه بعد، متحد نزدیک آمریکا می داند و در واقع نمی خواهد خاک عراق به صورت محیطی برای تسویه حساب ايران و آمريکا در آید.

هر چند دولت نوری مالکی در طول حیات خود تلاش فراوانی کرده تا در روابطش با آمریکا و ایران تعادل ایجاد کند، اما با این حال، این دولت هرگاه مجبور به انتخاب بین ایران و آمریکا شده، بیشتر به سمت آمریکا چرخیده است.

ظاهراً دولت ایران علاقه ای به اعتراف به اين موضوع ندارد و به نظر می رسد حتی نمی خواهد موقعیت بغرنج و شکننده دولت آقای مالکی را درک کند.

دولت شیعه نوری مالکی از سويی با عملیات گسترده گروههای شورشی در داخل عراق روبروست و از سوی دیگر، با فشار فزاینده اعراب برای فاصله گرفتن از ایران مواجه است.

از این رو، دولت عراق برای تثبیت موقعیت خود به حمایت آمریکا و سایر نیروهای ائتلاف بین المللی مستقر در عراق نیازمند است و این دقیقاً همان نکته ای است که دولت ایران بکلی نادیده می گیرد.

در حقیقت برای دولت آقای مالکی قابل درک نیست که چرا هنگامی که دولت شیعه در عراق خواهان استمرار حضور نیروهای بین المللی تا برقراری ثبات در این کشور است، ایران مصرانه خواستار عقب نشینی آنهاست و مهمتر از این، در حالی که بقای دولت عراق به حمایت نظامی آمریکا و متحدانش گره خورده است، چرا جمهوری اسلامی انتظار مقابله دولت عراق با آمریکا را دارد؟

به هر حال، هر گونه اعمال فشار ایران علیه دولت آقای مالکی، سبب نزدیکتر شدن آن به آمریکا و سایر مخالفان ایران خواهد شد.

چنین رویدادی نه فقط ادعای ایران مبنی بر پیروزی استراتژی جمهوری اسلامی در عراق را باطل خواهد کرد، بلکه رقابت دیرینه عراق و ایران را صرف نظر از همبستگی مذهبی دو کشور احیا خواهد کرد.

به این ترتیب، نفع طرفهای بین المللی و منطقه ای از جمله ایران این است که عراق را از حوزه درگیريهای خود خارج کنند.

منبع : بی بی سی

 

 

 

 

بازگشت به صفحه نخست                                   

Free Web Counters & Statistics