مختصری از زندگی وو نگوین جیاپ قهرمان ملی ویتنام

برگردان :مهرگان

نگوین جیاپ متولد 25اوت 1911 در گذشته در 4اکتبر 2013 ژنرال ارتش خلق ویتنام و سیاست مدار بود . جیاپ در دو جنگ فرمانده اصلی بود: جنگ نخست هندوچین (1946-1954) و جنگ ویتنام (1960-1975). او به طور پیوسته در جنگ های تاریخی مهمی شرکت کرد : لانگ سان (1950) ،هوابین (1951-1952)، دین بین فو (1954) ، تهاجم عمومی تت (1968)،تهاجم عید پاک (1972) و کارزار هوش مین (1975).

جیاپ روزنامه نگار هم بود. او بعنوان وزیر کشور در دولت رئیس جمهور هوشی مبن ، فرمانده ارتش ویت مین ، فرمانده ارتش خلق ویتنام ، ووزیر دفاع کار کرد . او همچین بعنوان عضوی از هیئت سیاسی حزب کارگران ویتنام ، که در سال 1976 به حزب کمونیست ویتنام تبدیل شد خدمت نمود.

او برجسته ترین فرمانده ارتش در کنار هوشی مین ، در طی جنگ ویتنام بود و مسئولیت عملیات های عمده و رهبری آن ها را تا پایان جنگ بعهده داشت .

زندگی اولیه

او در 25 اوت 1911 در استان کوانگ بین ، هندوچین فرانسه متولد شد . چدر ومادر جیاپ روی زمینی که از همسایه ها اجاره کرده بودند کار می کردند ودر شرایط رفاهی نسبتا راحتی زندگی می کردند. جیاپ در 14 سالگی پیک شرکت نیروگاه هایفونگ شد و اندکی بعد از آن به گروه انقلابی رمانتیست تن ویت کاچ مانگ دونگ پیوست . دوسال بعد ، وارد کوک هوک ( آکادمی ملی) ، دبیرستان  تحت اداره فرانسوی هادر هوئه  شد که دو سال پس از آن ، بنا به گفته خود او ، به خاطر سازمان دهی اعتصاب دانش آموزی از آن جا اخراج شد . هر چند او آن اتهام را انکار می کرد. جیاپ به سیسیل ب کوری تاریخ دان گفته بود که زمانی را هم در دبیرستان با اعتبار البرت ساروت هانوی گذرانده بود که نخبه های محلی برای خدمت به رژیم استعماری در آن جا تحصیل می کردند. او ظاهرا در همان کلاسی بوده است که فام وان دونگ ، نخست وزیر آینده ، که او نیز تحصیل در البرت سارو ت  را انکار می کرد و بائو دای آخرین امپراتور آنام ،   در آن بوده اند . جیاپ از 1933 تا 1938 در دانشگاه هانوی به تحصیل اشتغال داشت .

جیاپ از دانشگاه هانوی با لیسانس سیاست ، اقتصاد و حقوق فارغ التحصیل شد. پس از پایان دانشگاه یک سال در مدرسه تانگ لانگ هانوی تاریخ خواند. در طول دهه 1930 جیاپ آموزگار وروزنامه گار ماند ومقاله هایی رابرای تین دانگ می نوشت در عین حلب در جنبش های انقلابی مختلفی هم شرکت می کرد. در سال 1931 به حزب کمونیست ویتنام پیوست ودر تظاهرات متهددی علیع حاکمیت فرانسه در هندوچین شرکت کرد ونیز به تاسیس جبهه دموکراتیک در سال 1933 یاری کرد . در تمام مدت ، جیاپ وقت خود را به خواندن تاریخ نظامی و فلسفه ، با تاثیر از سان تزو (ژنرال افسانه ای   چینی) صرف کرد. وو نگوین جیاپ در سال 1930 دستگیر و 13 ماه از محکومیت دوساله اش را در زندان لائو بائو گذراند. در دوران جبهه خلق در فرانسه ، او هون تر تاپ موی ( جنوب جوانان) یک روزنامه سوسیالیستی زیر زمینی را پایه گذاری کرد . همچنین روزنامه فرانسه زبان تراوایل را ( که فام وان دونگ هم در آن کار می کرد ) تاسیس کرد.  در سال 1939 با سوسیالیست دیگری بنام  نگوین تای کوانگ ازدواج کرد . از او صاحب دختری شد بنام هانگ آن ( ملکه سرخ گل ها) .زمانی که فرانسه کمونیسم را در طی همان سال غیر قانونی کرد ، جیاپ همراه با فام وان دونگ به چین گریخت ودر آنجا به هوشی مین ، رهبر اتحاد استقلال ویتنام (ویت مینه) پیوست . در حالی که در تبعید بود ، همسر ، خواهر ، مادر وخواهر زن او دستگیر ، شکنجه و بعد از سوی مقام های استعماری فرانسه اعدام شدند. جیاپ بعدا دوباره ازدواج کرد و5 فرزند دارد .  

الیس در اوت 1945تسلیم  شدند ژاپنی ها تصمیم گرفتند به گروه های ملی گرا اجازه دهند تا ساختمان های عمومی را در اختیار بگیرند در  عین حال به عنوان  راه جلوگیری از مزاحمت بیشتر برای الیس در دوران پس از جنگ  فرانسه را در زندان نگه دارند. ویت مینه و سایر گروه ها شهرک های مختلفی را در اختیار گرفتند ودولت محلی را که جیاپ در آن وزیر داخلی بود تشکیل دادند.

هوشی مین در سپتامبر 1945 تشکیل جمهوری دموکراتیک ویتنام را اعلام کرد .  بدون اطلاع ویت مینه ، پرزیدنت هاری اس ترومن ، وینستون چرچیل نخست وزیر وجوزف استالین برجسته قبل از آن در همایشی در پوتسدام در مورد آینده پس از جنگ ویتنام تصمیم گرفته بودند. آن ها موافقت کرده بودند که کشور موقتا برای بیرون راندن ژاپنی ها در اشغال باشد ، نیمه شمالی تحت کنترل چینی های ملی گرا و نیمه جنوبی تحت کنترل بریتانیا.

جنگ نخست هندوچین

در سال 1945، پس از شکست ژاپن در جنگ دوم جهانی ، فرانسه به ادعای دوباره هندوچین بازگشت . درگیری های پراکنده به سرعت به جنگ تمام عیار بین جمهوری دموکراتیک ویتنام ( ویت مینه) و فرانسه در 19 دسامبر 1946 تبدیل شد . در چند سال اولن  جنگ عموما در سطح پایین ، جنگ مقاومت نصفه نیمه ای علیه نیروهای اشغالگر فرانسه درگیر بود . وونگوین جیاپ مبارزه واقعی را در نها ترانگ ، زمانی که در ژانویه –فوریه 1946 برای ابلاغ تصمیم رهبران در هانوی برای مقاومت در برابرفرانسه به جنوب مرکزی ویتنام سفر کرد مشاهده کرد .  اگرچه ، پس از رسیدن کمونیست های چینی به مرز شمالی ویتنام در سال 1949 ونابودکردن پست های فرانسوی در آنجا از سوی ویتنامی ها ، ستیزه به جنگی تمام عیار بین دو ارتش مجهز به سلاح های مدرن تحویل شده از سوی امریکا واتحاد شوروی تبدیل شد . 

نیروهای اتحاد فرانسه  سربازهای استعماری از تمام بخش های امپراطوری پیشین فرانسه ( مراکشی ، الجزایری ، تونسی ، لائوتینی ، کامبوجی ،ویتنامی و اقلیت های قومی ویتنامی ) ، سربازان حرفه ای فرانسه و واحد های لژیون خارجی فرانسه  را شامل می شد.  استفاده ازنو سربازهای متروپل ( از جمله نوسربازهای خود فرانسه) از سوی دولت فرانسه برای جلوگیری از هرچه بیشتر ناپسند شدن جنگ در کشور ممنوع شده بود.  جنگ از سوی هواداران چپ در فرانسه و روشنفکرها ( از جمله سارتر ) در دوران  رسوایی سیاسی - نظامی هنری مارتین در سال 1950 " جنگ کثیف " خوانده می شد . 

زمانی که  روشن شد فرانسه در جنگی دراز مدت و تاکنون نه چندان موفق درگیر شده است ،دولت فرانسه برای مذاکره و توافق با ویت مینه تلاش کرد . هوشی مین و سایر رهبر های ویت مینه به گفته های فرانسه اعتماد نکردند وبه جنگ ادامه دادند . 

افکار عمومی فرانسه به حرکت علیه جنگ ادامه می داد . پنج علت برای این امر وجود داشت :

1-   بین سال های 1946و1952سربازهای فرانسوی بسیاری کشته ، زخمی ، یا دستگیر شده بودند

2-   فرانسه برای بازسازی اقتصاد خود پس از ویرانی جنگ جهانی دوم تلاش می کرد . هزینه جنگ به دو برابر مبلغی که آن ها از ایالات متحده تحت قرار داد طرح مارشال دریافت کرده بودند رسیده بود .

3-   جنگ هفت سال طول کشیده بود و هنوز هیچ نشانه ای از پیروزی فرانسه دیده نمی شد .

4-   تعداد فزاینده ای از مردم در فرانسه به این نتیجه رسیده بودند که کشور آن ها هیچ رفتار اخلاقی توجیه کننده ای برای حضور در ویتنام ندارد .

5-   بخشی از چپ های فرانسه ازهدف های ویت مینه برای تشکیل دولت سوسیالیستی پشتیبانی می کردند .

ویت مینه به موازات نیرومند تر شدن در ویتنام جنگ را نیز گسترش داد و فرانسه را ناگزیر کرد تا نیروهایش را برای منطقه های خارج از کنترلی مثل لائوس گسترش دهد. در دسامبر 1953، ژنرال هنری ناوار، فرمانده ارتش فرانسه در دین بین فو یک مجتمع دفاعی برای قطع کردن خط مهمات ویت مینه که از لائوس می گذشت بر پا کرد .

جیاپ فرانسه را به چالش کشید. در حالی که فرانسه در پایگاه مرزی آن ها سنگر می کند ، ویت مینه هم برای آماده کردن میدان جنگ تدارک می دیدند. در عین حالی که حمله های انحرافی در سایر مناطق به راه اناخته شده بود ، جیاپ به افراد خود دستور داد تا به صورت مخفی توپخانه خود را با دست انجام دهند. با به چالش کشیدن رفتار نظامی استاندارد ،او 24 هویتزر 105 میلی متری خود را در سرازیری مقدم تچه های اطراف دین بین فو در عمق جاسازی کرد، اکثرا سنگر های دست ساز آن ها را از دسترس هواپیماها وآتش بارهای فرانسه محافظت می کرد .

جیاپ ، با تفنگ های ضد هوایی تامین شده از سوی اتحاد جماهیر شوروی ، تونسته بود به صورت جدی توانایی فرانسه را برای تامین پادگان هایش محدود ، و آن ها را به انداختن مهمات به طور نا دقیقی از ارتفاع بالا مجبور نماید . جیاپ به افراد خود دستور داد تا سامانه ای خندقی را که فرانسه را احاطه کند حفر کنند.  از بیرون خندق ، خندق ها وتونل های دیگری به سوی مرکز حفر شد . ویت مینه قادر به نزدیکی به سرباز های فرانسوی مدافع دین بین فو نبودند. 

وقتی ناوار اعلام کرد که  به دام افتاده است، درخواست کمک کرد. امریکا نزدیک شده بود و برخی از مشاورها پیشنهاد استفاده از سلاح های اتمی تاکتیکی را علیه ویت مینه مطرح کردند، اما این پیشنهاد هرگز  جدی گرفته نشد . پیشنهاد دیگر آن بود که بمباران های عاد ی ناوگان هوایی برای پراکنده کردن سربازهای جیاپ کافی است . اگر چه دوایت دی آیزنهاور ، رئیس جمهور امریکا ، از مداخله بدون تایید بریتانیا وسایر متحد های غربی  خود داری کرد . چرچیل ، با این ادعا که  قبل از درگیر شدن در گسترش جنگ می خواهد منتظر نتیجه گفتگوهای صلح در ژنو سوئیس باشد خواسته امریکا را رد کرد .  

فرانسه  را تا جایی که منطقه کوچکی را در اشغال داشت به عقب راندند. کلنل پبرو ، فرمانده توپخانه ، خود را به خاطر نابود کردن برتری توپخانه فرانسه سرزنش کرد. او به افسران همقطار خود گفت که "کاملارسوا شده" و با یک نارنجک دستی خودکشی کرد.  ژنرال دکاستری ، فرمانده فرانسه در دین بین فو در سنگر خود زنده دستگیر شد . فرانسه در 7 ماه می محاصره شد . تلفات  ان ها به 2200 کشته و 5600 زخمی و11721 زندانی بالغ شد . روز بعد دولت فرانسه اعلام کرد که تصمیم دارد از ویتنام عقب نشینی نماید . 

پیروزی جیاپ بر فرانسه افسانه شکست ناپذیری غرب را درهم شکست وعصر تازه ای در مبارزه علیه استعمار برای رهایی ملی و استقلال باز کرد. با این پیروزی ، نام وو نگوین جیاپ در سراسر افریقا ، و امریکای لاتین با شکست استعمار مترادف شد .

جنگ ویتنام

جیاپ در سراسر جنگ علیه ایالات متحده فرمانده ارتش خلق ویتنام باقی ماند. در طی ستیزه ، او شاهد گسترش ارتش خلق ویتنام شمالی از یک نیروی پدافند کوچک به ارتش متداول بزرگ ، مجهز شده از سوی متحد های کمونیست خود با مقدار قابل توجهی از سلاح های نسبتا پیشرفته بود ، اگر چه این امر در کل با سلاح های امریکایی متناسب نبود. اغلب تصورمی شد که جیاپ طراح تهاجم عید پاک (تت) 1968بوده است . اما این تصور درست نبوده است . دلیل اصلی حاکی است که او برنامه را نمی پسندید ، وزمانی که معلوم شد که له دوان ، و فان وین دونگ  تصمیم دارند آن را با وجود تردید های او به پیش ببرند ، او ویتنام را برای درمان پزشکی در مجارستان ترک کرد، وتا پس از آغاز تهاجم باز نگشت . اگر چه این تلاش جرقه قیام عمومی علیه دولت ویتنام جنوبی بود ، اما از نظر نظامی شکست خورد ، آن تهاجم با متقاعد کردن سیاست مدارها وافکار عمومی امریکایی که تعهد آن ها به ویتنام جنوبی دیگر نمی تواند بی انتها باشد به پیروزی سیاسی مهمی تبدیل شد. جیاپ بعد ها استدلال کرد که تهاجم تت "راهبرد نظامی کاملی" نبود بلکه بخشی از " یک راهبرد عام ، راهبردی جامع ، یک باره نظامی ، سیاسی ودیپلماتیک  " بود .  

گفتگوهای صلح بین نماینده هایی از امریکا ، جمهوری ویتنام ، جمهوری دموکراتیک ویتنام ، و ویت کنگ ها در ژانویه 1968در پاریس آغاز شد . پرزیدنت ریچار نیکسون همانند سلف خود آیزنهاور ، متقاعد شده بود که عقب نشینی امریکا ضروری بود ، اما تا خروج آخرین سربازهای امریکایی از ویتنام باید  5سال می گذشت . در اکتبر 1972، مذاکره کننده ها به توافق بر سر  فرمولی برای پایان دادن به ستیزه نزدیک شدند .طرح آن بود که آخرین سربازهای امریکایی در ازای آتش بس وآزادی زندانی های امریکایی  دستگیر شده از سوی هانوی از ویتنام عقب نشینی کنند. همچنین توافق شد که دولت های شمال وجنوب ویتنام تا انتخابات جدیدی که می بایست در کل کشور بر گذار می شد در قدرت بمانند. اگر چه تلفات در تهاجم نگوین هو در بهار 1972بالا بود ، اما ارتش خلق ویتنام شمالی توانست جا پایی در خاک ویتنام جنوبی به دست آورد که از آنجا حمله های آینده را به راه انداخت . 

با این که سربازهای امریکاییمی بایست کشور را ترک کنند ، اما ارتش خلق ویتنام شمالی می توانست در جنوب در موضع خود باقی بماند. در تلاشی برای وارد کردن فشار به ویتنام جنوبی وشمالی در طی گفتگوها ، پرزیدنت نیکسون دستور دور جدیدی از حمله های هوایی را بر هانوی وهایفونگ  را با اسم رمز عملیات  لاین بکر دو صادر کرد . عملیات با موفقیت در27 ژانویه 1973، پس از 12 روز تلفات سنگین وویرانی در هر دو طرف پایان یافت . هم امریکا .هم ویتنام شمالی با امضا موافقت نامه صلح پاریس که در اکتبر مطرح شده بود موافقت کردند . این بار برتری در دست هانوی بود .

آخرین گروه سربازهای رزمنده امریکا در مارس 1973ویتنام را ترک کردند . با وجود پیمان ، فروکشی در جنگ وجود نداشت . پیشروی های گسترده ویتنامی های جنوبی علیه زمین های تحت کنترل ویت کنگ به مخالف های آن ها تغییر راهبرد را گوش زد کرد . در ماه مارس ، رهبر های کمونیست در هانوی برای رشته ای از همایش ها جهت ایجاد طرح هایی برای تهاجم گسترده علیه جنوب گرد هم آمدند. در ژوئن 1973، کنگره امریکا الحاقیه کیس –چرچ را برای جلوگیری از درگیری بیشتر ارتش امریکا تصویب کرد ، چنان که کانال های مهمات ارتش خلق ویتنام شمالی می توانستند بدون ترس از بمباران امریکا به طور عادی عمل کنند.  

سقوط سایگون

نگوین وان تیو رئیس جمهور ویتنام جنوبی از نیکسون درخواست ادامه کمک های مالی را کرد. نیکسون علاقمند بود اما کنگره امریکا علاقه ای نداشت ، وحرکت متوقف ماند . در این نقطه ، کمک به ویتنام جنوبی به 30 میلیلرد دلار رسید . تا سال 1974، کمک های مالی به یک میلیارد دلار کاهش یافت . با کمبود مالی ، دولت تیو حتی در پرداخت حقوق ارتش مشکل داشت  ، و فرار از خدمت به یک مشکل تبدیل شد .از سوی دیگر ، ارتش خلق ویتنام شمالی هم تجهیزاتی مثل ضد تانک های  اس یو 100 را برای تهاجم نهایی خود به خدمت می گرفت . 

در بهار1975، جیاپ ، ژنرال 4ستاره وان تین دونگ را برای به راه انداختن مرگبارترین حمله بر مون ما توت اعزام کرد . این شهر در 4راه کانال های مهم ارتفاع مرکزی واقع است وحلقه ضعیفی برای نیروهای دشمن بود . حمله ناگهانی رهبرها وژنرال های جنوب را وحشت زده کرد ، روحیه ارتش جمهوری ویتنام را خراب کرد ، و سیستم دفاعی ارتش جنوب را دچار آشفته ساخت.

جیاپ ، ژنرال لی ترونگ تان برای به راه اندختن سلسله حمله هایی علیه دانانگ ، که نزدیک به 100.000 سرباز از مجهزترین سربازان بخش جنوب درآن مستقر بودند اعزام کرد . در عرض سه روز ، دانانگ به تصرف در آمد . جیاپ ، ژنرال وان تین دونگ را بعنوان اولین فرمانده و ژنرال لی ترونگ تان را بعنوان فرمانده دوم "کارزار هوشی مین" منصوب کرد که عملیات  عرفی گسترده ای بود که از توپخانه زرهی وسنگین برخورداربود. هدف عملیات غلبه بر سای گون از دو سو بود. ارتفاع مرکزی و بزرگ راه شماره یک ساحلی . این حمله ها در هماهنگی با ژنرال تران وان ترا انجام شد . پس از آن که مناطقی مانند بون ما توت ، دانانگ ، و هوئه در ماه مارس از دست رفت ، وحشت تمام ارتش جمهوری ویتنام و فرماندهی عالی آن را فراگرفت . رئیس جمهور تیو برای تسلیم بخش شمالی کشور تلاش کرد در حالی که سربازهایش را به بازگشت به مواضع دفاعی در جنوب وادار می کرد . 

تحت هدایت جیاپ ، نیروهای ژنرال لی ترونگ تان اولین نیرویی بود که وارد سایگون شد وتان، رئیس جمهور درونگ وان مینه را زنده دستگیر کرد.مینه آخرین رئیس جمهور جمهوری ویتنام به پایتختی سایگون در سی آوریل 1975 بود .

اندکی پس از سقوط سایگون ، جمهوری سوسیالیستی ویتنام تاسیس شد. در دولت جدید ، جیاپ جایگاه خود را بعنوان وزیر دفاع کشور حفظ کرد و در جولای 1976 معاون نخست وزیر شد. او از این سمت در وزارت دفاع در سال 1980 برکنار شد و از سمت خود در هیئت سیاسی نیز در سال 1982 برکنار شد . او تا سال 1991 بعنوان عضو کمیته مرکزی و معاون نخست وزیر باقی ماند.

جیاپ به صورت گسترده ای در نظریه و راهبرد نظامی نوشت . آثار او پیروزی بزرگ ، وظیفه کبیر ، ارتش خلق ، جنگ خلقی ، دین بین فو ، و ما پیروز خواهیم شد را در بر می گیرد.  

در سال 1995 رابرت مک نامارا وزیر دفاع سابق امریکا با جیاپ دیدار کرد و از او آن چه را در 4 اوت 1964 در حادثه دوم خلیج تنکن اتفاق افتاد پرسید . جیاپ پاسخ داد" مطلقا هیچ چیز" جیاپ ادعا کرد که حمله در 4 اوت 1964خیالی بود ، اگرچه آن حادثه بعنوان  یک اقدام عمدی آغاز نشد. 

جیاپ منتقدانی هم در خارج از ویتنام داشت . از جمله ویلیلم وستمورلند در مصاحبه ای درسال1998 دلاوری عرصه جنگ جیاپ را مورد انتقاد قرار داد . وست مورلند به دبلیو توماس اسمیت مصاحبه گر گفت " البته او (جیاپ) دشمن ترسناکی بود ، اجازه بده بگویم که جیاپ در واحد های کوچک ، راهکارهای چریکی آموزش دیده بود ، اما او بر به راه انداختن جنگ بزرگ با تلفات وحشتناک افراد خود اصرار کرد. با اجازه خود او ، تا اوایل سال 1969 ، من فکر می کنم ، او تقریبا نیم میلیون سرباز از دست داد . خود او این (رقم ) را گزارش کرد. اکنون یک چنین بی اعتنایی نسبت به زندگی انسان ممکن است دشمن ترسناکی ایجاد نماید ، اما یک نظامی اصیل ایجاد نمی کند. یک فرمانده امریکایی با تلفاتی شبیه اوبه سختی می توانست بیشتر از چند هفته دوام بیاورد."   

درسال  2010 جیاپ  به دنبال طرح های دولت برای بازکردن مناطق وسیعی از ارتفاع های مرکزی برای معدن کاوی ، به منتقد برجسته معدن باکستیل در ویتنام تبدیل شد . جیاپ  خاطر نشان می کرد که مطالعه ای در دهه 1980 وجود دارد که کارشناس ها را به خاطر آسیب های جدی زیست محیطی و امنیت ملی به توصیه علیه معدن کاوی وادار کرد . در 4 اکتبر سال 2013 ، یک مقام دولتی اعلام کرد که جیاپ در ساعت 18:09 به وقت محلی در بیمارستان 108مرکزی ارتش در هانوی که از سال 2009 در آن جا بستری بود  درگذشت . او هنگام مرگ 102 ساله بود .  

برگرفته از ویکی پدیا و منبع های اینترنتی 

 

مطلب را به بالاترین بفرستید: مطلب را به آزادگی بفرستید: