بررسی رای روحانی در روستاها و شهرهای کوچک

امان ا... قرایی مقدم*

 

یکی از ویژگی‌های جامعه پویا تحرک وپیشرفت در همه عرصه‌هاست. جامعه ایران پویایی و تحرک خود را در عرصه انتخابات ریاست‌جمهوری به رخ همگان کشید. باید دانست رای آوردن دکتر روحانی نه یک اتفاق ساده بلکه از آن دست اتفاق‌هایی است که نیاز به مطالعه و تعمق کافی دارد؛ امسال برخلاف سال‌های گذشته و دوره‌های گذشته که اصلاح‌طلبان و جناح معتدل بیشتر در بین طبقه متوسط شهری رای داشتند این جریان عوض شد و روحانی که نماینده جناح معتدل و اصلاح‌طلب سیاسی ایران بود حائز بیشترین رای در بین اقشار کم درآمد وفرودست جامعه شد. این نشان می‌دهد انتخابات 92 یک انتخابات روبه جلو برای جامعه ایرانی بود و نشانه و نماد پویایی جامعه بود.از آنجا که بخش اعظم رای‌دهندگان به دکتر روحانی نه در طبقه متوسط شهرهای بزرگ بلکه در قشر کشاورز وشهرهای کوچک مشاهده شدند احساس می‌شود که این رویداد به لحاظ جامعه‌شناسی باید مورد مطالعه و بازبینی قراربگیرد. جامعه ایرانی بخصوص جامعه روستایی از گذشته‌های دور نسبت به امور سیاسی و اجتماعی کشور حساس و تیزبین بوده است در دوران باستان هم به همین صورت درجامعه سیاسی ایران نقش‌آفرینی کرده است. نهضت‌هایی که از قرن اول تا سوم هجری رخ می‌دادند اکثرا نهضت‌های اجتماعی برخاسته از طبقات فرودست جامعه بودند مانند سیاه‌جامگان، سربداران و... بسیاری دیگر؛ همه اینها پایه و اساس‌اش طبقات روستایی و دهقان در کشور بوده‌ است البته نباید تعریف دهقان در آن روز را با امروز مقایسه کنیم چون تفاوت‌های زیادی بین این دودر عرصه روزگار از باستان تا امروز پدید آمده است؛ که با تعاریف امروزی یکی نیست.اما امروز و در حال حاضر برخلاف بدبینی‌های برخی از جامعه شناسان جامعه روستایی وقشر‌های تهیدست جامعه یک جامعه پویا وروبه جلو تشکیل داده‌اند، دلایل زیادی را می‌توان برای این حرکت سیاسی و اجتماعی در این تیپ اقشار برشمرد از جمله این که این جامعه برخلاف جوامعی مثل تهران وشهرهای بزرگ زمان فراغت زیادی دارند؛ ودراین زمان فراغت، فرصت تامل وتفکر وهمچنین ارتباط برقرار کردن با رسانه‌هایی مثل رادیو و تلویزیون ودیگر رسانه‌های گروهی را می‌توانند برقرار کنند در حالی که در تهران زمان به سرعت برای شهروندان می‌گذرد. مردم در روستاها و شهرهای کوچک بیشتر در کنار هم هستند و باهم حرف می‌زنند اخباری که از رسانه‌های مختلف به گوششان می‌رسد را بیشتر تحلیل می‌کنند و به نوعی می‌شود گفت نسبت به چهار، هشت و بیست سال گذشته بیشتر سیاسی شده‌اند. این در حالی است که به خاطر مشغله مردم تهران وشهر‌های بزرگ مردم کمتر فرصت تحلیل و مطالعه پیرامون مسائل روز را دارند در واقع زمان در تهران به سرعت می‌گذرد. تعریف زمان در جامعه‌شناسی با تعریف زمان به لحاظ غیر جامعه‌شناسی بسیار متفاوت است. ما در جامعه‌شناسی 8 نوع ساعت داریم که برای هر طبقه و قشر اجتماعی یک نوع ساعت خاص به کار می‌بریم در واقع 8 نوع آهنگ تغییر در جامعه داریم؛ زمان در تهران وشهرستان‌های بزرگ که شهروندانش زمان فراغت کمتری دارند و در واقع بیشتر به جامعه مدرن وآهنگ تغییراتش نزدیک هستند از نوع متغیر تند شونده است؛ اما در جوامع روستایی وشهرهای کوچک مردم به خاطر داشتن زمان فراغت زیادوفاصله کم زمانی برای رفت وآمد در جریان روز زمان از نوع متاخر بر متقدم است، بنابراین ما برای هر جامعه‌ای یک نوع آهنگ تغییر را درتفسیر‌هایمان باید به کار ببندیم البته این یک عامل به تنهایی برای تفسیر کردن رفتار مردم کافی نیست بلکه عوامل متعدد ومتنوعی در جریان رفتار سیاسی مردم نقش دارد به هر حال به نظر می‌رسد زمان برای همه شهروندان ایرانی به سرعت در حال افزایش است. از دیگر عوامل تاثیر گذار بر رای مردم در شهرستان‌ها وروستاها وگرایش آنها به سمت دکتر روحانی گسترش رسانه‌های جمعی حتی در دور دست ترین نقاط کشور است. امروز در بسیاری از شهرستان‌ها نسبت به 8 سال پیش اینترنت گسترش پیدا کرده است. مردم بخصوص جوان‌ها به این شبکه ارتباطی نسبت به گذشته بیشتر متصل شده‌اند. افزایش سطح تحصیلات مردم درشهرستان‌ها وروستاها بیشترین تاثیر را در تغییر رفتار مردم داشته است؛ از چهار سال قبل این تغییر رفتار بیشتر شده است هویداتر خودش را نشان می‌دهد بنابراین نمی‌توانیم مثل سابق تعاریف جامعه‌شناسی را برای جوامع ایرانی بیان کنیم.بنابراین باید بگوییم به علت افزایش سطح تحصیلات جامعه ایرانی حتی درروستاها نیز پویاتر شده است.در این سال‌ها جامعه مدنی ایران پویا تر وفعال تر از گذشته شده است درروستا‌ها وشهر‌های کوچک ارتباط مردم با یکدیگر دلیل این پویایی بوده است.جوامع روستایی تیزبین تر وسیاسی تر ازگذشته شده‌اند نسبت به سال 84 تا کنون این تغییر هویداتر بوده است، یک فرد در شهرستان تمام رادیو‌ها را گوش می‌دهد در جریان تمام اخبار قرار دارد وقت کافی هم دارد بنابراین سیاسی‌تر از گذشته تحلیل می‌کند و سرعت انتشار اخبار بسیار وسیع است ما الان در دوران دهکده جهانی قرار داریم. جامعه ایرانی از زمان دکتر مصدق مرتب در حال پیشرفت وحرکت رو به جلوست. ابزار این حرکت هم یکی رسانه‌ها هستند، جامعه روستایی ما همزمان با بقیه جوامع پیشرفت کرده منتها دربعضی ازمواقع پیشرفت کند تر وبعضی از مواقع تندتر بوده است؛ تند تر حرکت کردن جامعه‌ای که در شهر‌های کوچک وروستاها حضور داشت به خاطر گسترش جامعه اطلاعاتی وبانک اطلاعاتی این جوامع است و وجود دهکده جهانی اطلاعات یعنی اینترنت و ماهواره؛ افزایش سطح تحصیلات ودانش عمومی مردم از عوامل جدی تاثیر گذار بر رفتار سیاسی مردم در سال 92 بوده است. اما مساله‌ای که می‌تواند دراتفاقات رخ داده از سال 84 تا کنون بزرگترین تاثیر را گذاشته باشد، عمل نکردن دولت به برخی وعده‌هایش در شهرستان‌ها بوده است، مردم در سال84 فکر می‌کردند یک کاندیدایی می‌آید وپول نفت را سر سفره شان می‌آورند ولی بعد از هشت سال دیدند که سفره آنها کوچک‌تر شد درگیر مشکلات جدیدتری شدند نشستند تحلیل کردند وبه این نتیجه رسیدند که به کاندیدای رای دهند که گفتمانش با بقیه فرق می‌کند؛ گفتمان روحانی و وعده‌هایی که می‌داد از جنس حرف‌های تکراری گذشته نبود بنابراین گرایش به او بیشتر شد. می‌شود گفت رای جامعه روستایی ومردم شهر‌های کوچک هوشمندانه ویک حرکت زیرکانه بود که باز هم نیاز به تحقیق وپژوهش جامعه‌شناسی دارد.

* جامعه‌شناس

برگرفته از: روزنامه آرمان روابط عمومی

 

 

مطلب را به بالاترین بفرستید: مطلب را به آزادگی بفرستید: