کوبا: جامعه ای درحال حرکت

روبر بورباخ - برگردان: هاتف رحمانی

در کوبا تغییر موج می زند . اما چنین تغییری نمی تواند بعنوان پایان انقلاب تلقی شود .

جولیو دیاز وازکوئز ، استاد مرکز تحقیقات اقتصاد جهانی در دانشگاه هاوانا می گوید :" امریکا وجامعه تبعیدی ها در صورتی که فکر کنند تغییر رژیمی در آینده نزدیک عملی خواهد شد اشتباه مرگباری می کنند."

کسی خواه با مقام های دولت وحزب کمونیست ، استادهای دانشگاه یا افراد عادی در خیابان ها صحبت کند ، اشکار می شود که در کوبا سوسیالیسم بسیار زیاد زنده وسرحال است .

کوبایی های مشاور

ششمین کنگره حزب کمونیست در آوریل 2011 اعلام کرد که  کوبا به یک " به روز کردن مدل اقتصادی " متعهد است ، عبارت ساده ای که 313 رهنمود ارائه شده برای حرکت کشور به پیش را نشان میدهد .

وازکوئز می گوید : " فراخوان به به روز کردن مدل اقتصادی به طرح (سناریو) جدیدی برای ...اقتصاد کوبا بستگی دارد . کاربست مشخص آن به صورت ریشه ای واقعیت اقتصاد ملی ، انگیزه تغییر های راهبردی در نظم اجتماعی ... و در نوسازی سیاسی اجتماعی کشور را تغییر خواهد داد."

این گشایش در کوبا با عروج رائول کاسترو ، دقیقا قبل از کنگره 2011 حزب آغاز شد . رائول در نیمه سال 2006 زمانی که فیدل کاسترو برادر او دچار بیماری شد کفیل ریاست جمهوری گشت . او در فوریه 2008 از سوی مجلس ملس ، نهاد قانونی کوبا ، یه عنوان رئیس جمهور بر گزیده شد .  در حالی که فیدل کاریزماتیک وشاید بزرگترین رزم آور انقلابی قرن بیستم است ، رائول توجه دقیق تری به سازمان ، مدیریت و جوان سازی  اقتصادی که  تا حد زیادی در حال مرگ است نشان داده است .

رائول پیش از این در اواسط سال 2007، بعنوان کفیل ریاست جمهوری ، " نیاز به ایجاد تغییرهای ساختاری ومفهومی " در سوسیالیسم کوبا را اعلام کرد .  با قرار گرفتن در معرض سه طوفان گردباد ویرانگرکه در نیمه آخر سال 2008 یه کوبا آسیب وارد کرد، اودر پایان همان سال به مجلس ملی اطمینان داد که " هیچ یک از مسئله هایی که من اخیرا به آن ها اشاره کرده بودم به بعد موکول نشده اند ... اقدام های جزئی تا جایی رخ داد ها اجازه دادند به اجرایی در آمده اند اما  پیشرفت ها باید بدون هیچ عجله یا آرمان گرایی مفرط  ایجاد شوند."

شاید مهم ترین ابتکار پیشین رائول کاسترو دعوت به مشورت (کونسولتا) با مردم کوبا بود . کمیته های حومه شهر ها ، کارگران کارخانه ها ، سازمان های محلی حزب ، وسایرین به گرد هم آیی و ثبت اندیشه ها وشکایت ها تشویق شدند . تا اوت 2009، 5.1میلیون نفر از کل جمعیت 11.2میلیونی کوبا در مشاوره شرکت کردند . 3.3میلیون نظر ثبت شده وجود داشت که تقریبا نیمی از آن ها انتقادی بود .

تکراری ترین انتقاد از محدودیت تولید مواد غذایی و مشکل های روز مره مردم در رو در رویی با تامین سه وعده غذا برای خانواده ها بود . نظر هایی در باره فساد در کارمندان دولت هم رایج بود .

پاتریشیا گروگ شیلیایی نژاد ساکن طولانی مدت در هاوانا که برای آزانس خبری اینترپرس مستقر در هاوانا کار می کند، خاطر نشان کرد که در حومه زندگی او " نظر های بی سابقه وبسیار متنوعی مطرح شدند" برخی خراب شدن امکان های پزشکی وآموزش وپرورش را مورد انتقاد قرار دادند. زنی اظهار کرد که کوبایی های خارجی باید بتوانند در طرح های اجتماعی سرمایه گذاری کنند. گروگ گفت :"مردم برای بیان عقاید خود بدون هیچ ترسی از مجازات احساس آزادی کردند."

خود رائول کاسترو نتایج مشورت را ، با بیان آن که "تمرین" مهمی برای شکل دادن بحث های کنگره ششم حزب بود ، پذیرفت .

یک "انقلاب ارضی"

پیش از این یک تعداد ی از تغییر های مهم مطرح شده بودند.

مالکیت خانه هایی که افراد در آن سکونت دارند به آن ها واگذار شد ، طوری که می تواند مبادله شود یا در بازار فروخته شود. آپارتاید گردشگری پایان یافته است ، به این معنی که کوبایی ها می توانند به هتل ها ، رستوران ها ، باشگاه ها وساحل هایی بروند که پیش از این تنها به گردشگران خارجی اختصاص داشت .  یک صد وهشتاد ویک پیشه مانند فروشنده غذا ، آرایشگر ، راننده تاکسی ، راهنمای تور ، وتعمیر کار کفش اکنون می توانند بعنوان خویش فرما یا کار مستقل جواز دریافت کنند .

علاوه بر این هر کسی می تواند از دولت 10هکتار زمین بایر در خواست نماید که می تواند به مدت ده سال ، با فرصت تمدید ، برای استفاده شخصی حفظ و کشت کند . اکنون  همه نوع محصول کشاورزی به یک سان در بازار آزاد مناطق شهری وروستایی فروخته می شود .

رائول کاسترو ، تقریبا از آغاز دولتش دریافته است که تغییر اقتصاد کشاورزی برای نجات وآینده انقلاب کوبا کلیدی است . در سال های اخیر، کوبا کشوری سرشار از منبع های کشاورزی ، بیش از 70درصذ نیازهای غذایی اش را وارد کرده است .

کاسترو در همین رابطه فراخوانی فوری برای افزایش تولید های کشاورزی منتشر و توزیع کشتزار ها وبیشه های بایر را در راستای آن که " زمین ها ومنبع ها در دست کسانی است که به بهره وری تولید قادرند" اعلام کرده است .

بر اساس قانونی که درجولای سال 2008تصویب شد،1.2میلیون هکتارزمین کشاورزی تا اواسط 2011بین بیش از 132.000بهره بردار توزیع شد . حرکت قابل توجهی از افرادی که شهر ها را برای گرفتن مزرعه ترک می کردند وجود داشت . اما افزایش تولید محدود بوده است . تولید کشاورزی برای بازار ملی تا حد زیادی در سال های 2010و2011یک سان ماند . 

ارماندو نوا اقتصاددان کشاورزی در مرکز مطالعه اقتصاد کوبا ، در آوریل در هاوانا گفت " سامانه کشاورزی در بحران باقی می ماند."

او افزود " ما به یک انقلاب ارضی برای به پیش بردن کشورنیاز داریم وراه آن هنوز مسدود شده است . دیوانسالاری سطح میانی و حتی بخش هایی از حزب ، به ویژه در سطح استانی ، به جلوگیری کردن از نوآوری های بازار به خاطر ترس از دست دادن موقعیت وامتیاز های خود مصمم هستند."

در دل انقلاب

با این حال ، تغییر هایی در داخل دستگاه های سیاسی ودولتی در حال رخ دادن هستند. یکی آن است که " رهبری تاریخی" انقلاب در حال نزدیک شدن به مرگ فیدل ومحدود شدن رائول ، اکنون هشتاد ساله است . 

جوان والدز پاز جامعه شناسی که در باره گذار کوبا نوشته است می گوید " نسل جدیدی در حال ورود به صحنه است وبه عمل جمعی تری نسبت به فیدل ورائول نیازمند خواهد بود .هرگز بار دیگرچنین رهبری مستحکمی وجود نخواهد داشت .

قانونی اکنون در مجلس ملی درحال طرح است که تمام مقام های سطح بالای دولتی را به دو دوره پنج ساله محدود خواهد کرد . خود مجلس ملی هم به عنوان یک مرکز بحث ومذاکره در باره سیاست ها از اهمیت بیشتری بر خوردار خواهد شد در عین حال انتخاب نماینده ها برای مجلس رقابتی تر از گذشته خواهد گشت . 

اما هواخواهی از کشور تک حزبی هنوز تا حد زیادی ، به عنوان یک راهبرد دفاعی در برابر دخالت امریکا قابل توجیه است . والدز پاز می گوید " رهبری کوبا اعتقاد دارد که اگر حزب های سیاسی مخالف مجاز بودند دولت امریکا همراه با جامعه تبعیدی کوبا یی ها می توانستند به سرعت وارد حمایت از مخالف ها شوند."

با این وجود ، همان طور که هارلان ابراهام ، آرتور ، و لوپز لوی در کتاب اخیرشان رائول کاسترو وکوبای جدید یاد آور می شوند " یک همگرایی مردمی که در داخل سامانه زندگی می کنند – کارگران ، هنرمندان ، روشنفکران ودانشجویان -  به طرف داری از اصلاح وجود دارد .

چنین درخواست هایی ، بنا به مقاله اخیراورلیو الونسو ، به " بحث و جدل هایی بیشتر از همیشه گذشته" منجر می شود .

الونسو معاون سر دبیر مجله ادبی کاسا دلاس امریکاس ، می افزاید  گفتگویی که  اکنون اتفاق افتاده " حتی  از دوران پر التهاب انقلابی دهه 1960، زمانی که شعار همه چیز در دل انقلاب ، هیچ چیز خارج از آن بود" وسیع تراست.

 

روجر بورباخ دبیر مرکز مطالعه امریکا مستقر در برکلی کالیفرنیا است . همراه با میشائل فاکس و فدریکو فونتس نویسنده  کتاب در شرف انتشار "  گذار های آشفته امریکای لاتین: آینده سوسیالیسم قرن بیست ویکم" است .  آن کتاب در ژانویه 2013 از سوی زد  بوک منتشر خواهد شد .  

 

سرچشمه : کانتر پانچ 

 

                       

 

مطلب را به بالاترین بفرستید: مطلب را به آزادگی بفرستید: