سازمان همکاری شانگهای : راهی به سوی نظم جدید جهانی

آندری آکولوف – برگردان: آرش

دوازدهمین همایش سازمان همکاری شانگهای روز های ششم وهفتم ژوئن 2012در پکن بر گذار شد . همایش سالانه سران کشور ها را برای بررسی وسنجش اهمیت سازمان همکاری شانگهای در امور جهانی گرد هم آورد.[1] چین برای سومین بار میزبانی همایش را از زمان آغاز آن به عهده داشت . سازمان از دومین دهه موجودیت خود عبور کرده است .  

سازمان در 15ژوئن 2001در شانگهای توسط رهبران چین ، قزاقستان، قرقیزستان، روسیه ، تاجیکستان و ازبکستان بر پایه 5فعال شانگهای از سال 1996تاسیس شد . ایران ، هند ، مغولستان ، پاکستان و افغانستان دولت های ناظر در سازمان هستند. بلاروس و سری لانکا در سال 2010شرکای گفتگوی سازمان شدند.

شرکت نماینده رسمی سازمان ملل ، سازمان کشورهای مشترک المنافع ، جامعه اقتصادی ارواسیا وسازمان پیمان امنیت جمعی به رویداد بعد جدیدی در تبدیل آن به یک فروم بین المللی در مقیاس جها نی و اهمیت  داد. در یازده سال گذشته سازمان همکاری شانگهای با چالش های دوران ما مواجه شده است ، وموجودیت استوار آن نشان دهنده چند قطبی جهان معاصر است .

رهبرها در باره رخ داد های جاری جهان تبادل نظر کردند و هدف ها و ماموریت های تعریف کننده برنامه ریزی راهبردی وچشم انداز های آینده را مورد بحث قرار دادند.[2]  بیانیه امضا شده در باره ایجاد منطقه ای با صلح پایدار و رفاه مشترک ، هسته مرکزی رهنمود ها را معین می کند.

بیانیه تاکید می کند که " کشورهای عضو از ایجاد جهانی فارغ از سلاح های هسته ای و پذیرش اکید پیمان عدم تکثیر سلاح های هسته ای حمایت می کنند

سازمان همکاری شانگهای تمام کشورهای دارای سلاح های هسته ای را به امضا پروتکل های مربوط به پیمان منطقه ای فارغ از سلاح هسته ای در اسیای مرکزی و بر داشتن گام های واقعی برای پیش بردن استقرار منطقه ای فارغ از سلاح هسته ای در آسیای مرکزی فرا می خواند ."

سند در حمایت از موضع دولت روسیه دراین رابطه  اعلام می کند " ساختن دفاع موشکی یک جانبه ونامحدود از سوی یک کشور یا جمعی از کشورها (بلوک) امنیت بین المللی و پایداری راهبردی را به مخاطره خواهد انداخت . موضوع های مربوطه باید از سوی تمام کشورهای مربوطه  از طریق تلاش های سیاسی و دیپلماتیک حل گردد.  

کشورهای عضو اعتقاد اکید دارند که هیچ کشوری نباید امنیت خود را به هزینه امنیت سایر کشور ها پیگیری نماید." – پیام روشنی به برنامه دفاع موشکی اروپایی ناتو تحت هدایت امریکا .  

همایش تصمیم گرفته بود  آیین نامه های سیاسی و اقدام های دیپلماتیک وسازوکار پاسخ به رخ داد هایی که  صلح ، امنیت وثبات منطقه را به خطر می اندازند  در راستای فراهم آوردن امکان اعلام خطر مشترک ، مدیریت بحران، تعامل وقابلیت همکاری متقابل مورد تجدید نظر قرار دهد .

شرکت کنندگان برنامه مبارزه با تروریسم، تجزیه طلبی و افراط گرایی برای سال های 2013-2015را مورد بررسی قرار دادند  ، و برای مقابله با فعالیت های این "سه نیرو" در منطقه ، برنامه های معینی را تصویب نمودند . کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای موافقت کردند در رابطه با تروریسم ، تجزیه طلبی وافراط گرایی ونیز سایر جنایت های فرا ملی فرا روینده ، سازمان را به ابزار موثرامنیت منطقه تبدیل نمایند .

موافقت نامه ای هم در مورد کمک های امدادی در مصیبت دو جانبه تصویب شد . کشور ها در مورد های اضطراری با اقدام به موقع ، اعزام تیم های نجات ، تدارک ملزومات امدادی و به حداقل رساندن فشار بلاها  درارتباط  متقابل خواهند بود .   

تاسیس بانک توسعه سازمان همکاری شانگهای و حساب ویژه ای برای پیش برد توسعه اقتصادی منطقه ای،  بخش مهمی از دستور کار اقتصادی نشست  بود .گذار تدریجی به توافق بر سر پول های ملی وپروژه های مالی مشترک ، گام بزرگی به سوی یکپارچگی اقتصادی تدریجی پیش رو است .

کشورهای عضو ارتقا همکاری در حمل ونقل ، انرژی ، ارتباطات و کشاورزی را تصویب کردند. آن ها  همچنین به  بالا بردن مبادله های فرهنگی و آموزشی و ضرورت گسترش ارتباط فرد به فرد و کنش متقابل اجتماعی اعتقاد دارند .

گردهم آیی پکن " راهبرد توسعه میان مدت" را ترسیم کرد. هدف اصلی "ساختن سازمان همکاری شانگهای بعنوان پایگاه عملی و بسیار موثربرای همکاری" است . این اولین بار است که س.ه.شانگهای یک  برنامه سیاست فراگیر همکاری دراز مدت درمواجهه با موضوع های راهبردی را مورد بررسی قرار داده است .   

راهبرد در بر دارنده  گسترش تعهد سازمان همکاری شانگهای  و عضو یت آن  است . گسترش عضویت  بر بستر " رضایت طرف ها" وبر نتیجه های  تکمیل نقشه راه مبتنی خواهد شد . درآینده نزدیک فرآیند به  پذیرش عضویت تعداد کمی از ناظران و شرکای گفتگومحدود شده است . 

همایش با تایید افغانستان به عنوان ناظر وترکیه به عنوان شریگ گفتگو سازمان را گسترش داد . سری لانکا وبلاروس در سال 2010به عنوان شرکای گفتگو پذیرفته شده بودند .همایش از اضافه شدن هند [3] وپاکستان [4] به گروه امنیتی استقبال کرد اما هیچ جدول زمانی برای تایید عضویت کامل آن ها تصویب نشد .  

سازمان همکاری شانگهای همکاری با کشورهای ناظر وشرکای گفتگو ، سازمان ملل وسازمان های مربوط به آن ، ونیز سایر بازیگران جهانی ومنطقه ای را تقویت خواهد کرد . گسترش تعهد سازمان  در پذیرش برنامه عمل بلند پرواز انه برای افغانستان باز تاب یافت . آن موضوع کلیدی دستورنشست بود.

کابل میزبان  یک کنفرانس ی بین المللی در 14ژوئن در باره افغانستان است . شرکت کنندگان اظهار داشتند که اوضاع در افغانستان تاثیر مستقیمی بر کل منطقه دارد . روسیه ، به سهم خود ،قاچاق  مواد مخدر وافراط گرایی را تهدید های اصلی ارزیابی می کند. برنامه تفصیلی ،  باز سازی آن کشور و بازگشت ثبات به منطقه را مد نظر دارد .

حضور رئیس جمهور ایران در همایش همکاری مهمی بود. سازمان همکاری شانگهای، درمخالفت با تحریم های تحمیلی امریکا واتحادیه اروپا بر ایران برای تنبیه آن به خاطر فعالیت های هسته ای ، خواستار حل  مشکل از راه " مذاکره" است وبه شدت با اقدام های یک جانبه در خاورمیانه مخالف است. همایش استفاده از زور علیه ایران را "غیر قابل قبول" خواند . بیانیه همایش در باره سوریه نیز خواهان "راه حل مسالمت آمیز مسئله سوریه از طریق گفتگوی سیاسی" است .

عزم عضو های سازمان برای تحکیم سیاست امنیت جمعی با اقدام های عملی قبل از همایش نشان داده شده بود . در آوریل سال جاری روسیه وچین مانور مشترک عملیات دریا 2012 را در دریای زرد ، به دنبال چهار رزمایش نظامی دو جانبه از سال 2005، به اجرا گذاشتند. 

مانور مشترک چندین ماموریت صوری، از جمله نجات کشتی های ربوده شده ، همراهی کشتی های تجاری و دفاع از یک کاروان دریایی در برابر حمله های هوایی ودریایی را شامل می شد . مانور اراده  دو عضو برجسته س.ه.شانگهای را به تقویت توانمندی برای مقابله مشترک با تهدید های جدید منطقه ای را به  نمایش گذاشت .

این مانور پس ازآن که  باراک اوباما رئیس جمهورامریکا در نوامبر گذشته پس از یک دهه ستیزه در افغانستان وعراق علامت "بازگشت به آسیا" داد انجام شد . زمان عملیات دریا با مانورمشترک امریکا وارتش فیلیپین در جنوب دریای چین هم زمان بود.

طی دوروز دیدار رسمی پرزیدنت پوتین از پکن پیش از همایش سازمان همکاری شانگهای ، روسیه وچین اعلام کردند زبان مشترکی در امور خارجی یافته اند و همکاری برای تامین امنیت در منطقه اسیا پاسیفیک را پذیرفته اند ." ما اعتقاد داریم ابتکارعمل مشترک برای  تقویت امنیت در منطقه آسیا پاسفیک اهمیت دارد." 

پوتین گفت " ما در این زمینه ، البته ، روابط میان وزیر های دفاع خود را حفظ خواهیم کرد ." و افزود" ما برای تشکیل یک ساختار باز وبرابرحقوق  امنیت و همکاری ، بر پایه اصول قوانین بین المللی در منطقه  در یک جهت قرار داریم ." رئیس جمهور روسیه  بر گسترش رابطه های نظامی با چین تاکید کرد .  

او یاد آورشد روسیه وچین برای گسترش زمینه مبادله های  نظامی ذکر شده  در بالا پیمان بسته اند . مانورهای دریایی روسیه – چین در دریای زرد  نمونه ای از آن بود . مبادله های نظامی بین مسکو وپکن  در پرتو سازمان همکاری شانگهای شتاب گرفته است که محافظت های معمول مرزی و تمرین های ضد تروریستی را شامل می شود . هر دو طرف  تقویت رابطه راهبردی را طی بیانیه ای تایید کردند .  

همکاری دفاعی وامنیتی یک بخش واقعا پر اهمیت دستور کار سازمان همکاری شانگهای است . نیروهای مسلح عضو های سازمان همکاری شانگهای تمرین " ماموریت صلح 2012"را در روزهای 8تا 14ژوئن در تاجیکستان با همکاری بیش از 2000سرباز ار چین ، قزاقستان، قرقیزستان، روسیه، تاجیکستان وازبکستان بر گذار خواهند کرد . سناریو مواجهه نیروهای مشترک در عملیاتی ضد تروریستی در مناطق کوهستانی  در برابر زمینه بحران منطقه ای ناشی از فعالیت های تروریستی است .

همایش سازمان همکاری شانگهای تاکید کرد سازمان  دیدارهای منظم سران دفاع را حفظ نماید .

کشورهای عضو پیش از این 8تمرین گسترده ضد تروریستی ، 5 گردهمایی امنیتی برگذار کرده اند ومبادله کارکنان و تمرین ها مشترک را امری عادی ساخته اند . فعالیت های سازمان از آموزش تاکتیکی  

جمع بندی  

داوری به وسیله پی آمد همایش سازمان همکاری شانگهای نشان دهنده تغییر های عمده ای است . نقطه های عطفی آغاز شد ه در خاومیانه با بهار عربی ،  عقب نشینی نیروی بین المللی همیاری امنیتی از افغانستان، افزایش تعداد کانون های بحرانی در منطقه های مختلف – همگی خواهان تشدید تلاش های سازمان همکاری شانگهای برای تقویت امنیت منطقه ای است .همایش اراده مقابله مشترک با چالش ها را تایید کرد .

برای عملی کردن آن اوایل ماه آینده ، درست در آستانه کنفرانس بین المللی تعیین شده برای 14ژوئن در کابل برای افغانستان، سازوکار جدیدی به راه انداخته خواهد شد . سازمان ... نقش بسیارمهمی برای بازی در مدیریت اوضاع دارد.البته  متحد کردن تلاش ها با ناتو برای بر طرف کردن مشترک مشکل  می تواندعاقلانه باشد ، اگر چه تاکنون اتحاد به شکل لجوجانه ای از اقدام مشترک با همتاهای خود سازمان همکاری شانگهای یا سازمان پیمان امنیت جمعی خود داری کرده است .     

تصمیم ها در باره گسترش سازمان همکاری شانگهای رخ داد با اهمیتی است . اکنون سازمان آشکارا ورای حیطه مشکلات منطقه ای رشد کرده است . واقعیت ذکر موشک دفاعی امریکا خارج از سرزمین کشوری در بیانیه نمونه درخشانی است . موضع استوار سازمان .. در مسائل ممکن است به وزنه مقابل قابل توجه طرح های ناتو تبدیل گردد. وارد کردن ترکیه ، عضو ناتو ، تایید نفوذ جهانی در حال طلوع است .

نتیجه اصلی همایش آن است که سازمان به صورت قابل توجهی همکاری در همه عرصه ها را متفاوت و عمیق نموده و اهمیت جهانی خود را بالا برده است . این یک نتیجه برد – برد برای کسانی است که مخالف  چشم انداز چند قطبی از جهان معاصر هستند.

سرچشمه : : http://www.4thmedia.org/2012/06/08/the-2012-shanghai-cooperation-organization-summit-the-way-toward-a-new-world-order/

                       

 

مطلب را به بالاترین بفرستید: مطلب را به آزادگی بفرستید: