نویدنو:26/03/1390  

 

 نویدنو  26/03/1390

 

 

هدف‌گيري ناموفق «مسكن مهر»

پيروز حناچي*


افزايش قيمت مسكن در شرايط فعلي و با وجود تورم، غيرطبيعي نيست و بايد در نظر داشت وقتي كه همه اجزا براي ساخت مسكن از جمله مصالح، كالاهاي صنعتي مورد نياز و خدمات، با توجه به تورم و ‌گران شدن ارز افزايش داشته، مسلما قيمت مسكن افزايش پيدا مي‌كند. علاوه بر اين بايد توجه داشت در شرايط فعلي سرمايه‌گذاري براي ساخت مسكن با ركود مواجه است. عرضه موثر مسكن مانند كالاهاي اساسي و مورد نياز مردم، افزايش زيادي نداشته است، اما نكته اينجاست كه با توجه به اينكه دولت اعلام مي‌كند مسكن آماده و خالي داريم، همچنان با افزايش قيمت مسكن روبه‌رو هستيم. اين درحالي است كه محور تلاش و برنامه‌ريزي دولت براي رفع مشكل مسكن، اجراي پروژه «مسكن مهر» است اما اينكه چرا مسكن مهر نتوانسته مشكل مسكن را حل كند، بايد به دو نكته توجه كرد؛ اول اينكه دولت در مناطقي اقدام به ساخت پروژه‌هاي «مسكن مهر» كرده كه اساسا بحران مسكن ندارند و همچنين ساختن مجتمع‌هاي مسكوني در مناطقي كه زيرساخت‌هاي شهري فراهم نيست و خدمات لازم به مردم داده نمي‌شود، سبب شده كه استقبال زيادي از اين پروژه‌ها نشود. در واقع دولت در مناطقي كه نياز به مسكن‌سازي بوده، سرمايه‌گذاري نكرده بلكه در مناطقي پروژه‌هاي «مسكن مهر» را اجرا كرده كه زمين براي ساخت در اختيار داشته، بنابراين طبيعي است كه دولت جواب موثر و مطلوب را نگرفت. نكته ديگر اين است كه دولت در «مسكن مهر» گروه مطلوب را به درستي هدف‌گيري نكرده است، زيرا ويژگي مسكن مورد تقاضاي اغلب فاقدان مسكن، جنس تعريف‌شده «مسكن مهر» نيست.

درحالي‌كه براي اجراي موثر پروژه بهتر بود پس از شناسايي افراد فاقد مسكن، انتظارات حداقلي آنان از مسكن مورد تقاضايشان به درستي تعيين شده و پروژه‌هاي «مسكن مهر» براي پاسخگويي به نيازهاي متقاضيان در ذهنيت طراحان كليد مي‌خورد. در اين خصوص بايد يادآور شد، تجربه كشورهاي ديگر نشان مي‌دهد پروژه‌هاي ساخت مسكن براي افراد كم‌درآمد و درآمد متوسط و حتي بالاتر بايد با هم تلفيق مي‌شد تا نياز مسكن را حل كند؛ وگرنه با ساخت مسكن ارزان‌قيمت در نقاطي متراكم فقط بحران متمركز توليد خواهد شد. نكته حايز اهميت ديگر آنكه علت خالي بودن مسكن‌هايي كه توسط سرمايه‌گذار خصوصي ساخته شده و اكنون خالي مانده اين است كه اين مسكن‌ها عمدتا با امكانات رفاهي بالا و در مناطقي كه زمين‌هاي گراني داشت، ساخته شد كه مسلما افرادي با درآمد پايين و متوسط نمي‌توانند آنها را تهيه كنند. بنابراين تاثيري جدي بر بازار نداشته است. يعني هم در مسكن مهر و هم نقاط شهري مسكن توليد شده ولي تقاضاي موثر از آن استقبال نمي‌كند. اولي به دليل ساخت مسكن در نقاط غيرلازم و دومي به دليل فقدان قدرت خريد لازم و راه‌حل موضوع چنانكه قبلا هم بار‌ها اشاره شده است اينكه به‌جاي برخورد آمرانه با مسايل كارشناسي راه‌حل موضوع را بايد در طرح‌هاي شهر‌سازي و از طريق حل مشكل در برنامه‌ريزي شهري جست‌وجو كرد. با اين نگاه مي‌توان خدمات را قبل از استقرار جمعيت به مناطق برد يا از طريق بردن زيرساخت‌هاي لازم و اتصال به شبكه حمل و نقل عمومي به استفاده‌كنندگان عادلانه اين‌گونه مناطق افزود. راه‌حل، نگاه از زاويه شهر‌سازي به موضوع است و قيمت مسكن نيز تابع سياست‌هاي اقتصادي دولت است و از طريق ابزار‌هاي كنترل تورم بايد سراغ آن رفت؛ ابزار‌هايي مانند ايجاد صندوق ذخيره ارزي و كوچك شدن دولت، توسعه بخش خصوصي و افزايش جايگاه توليد و... .
*
استاد دانشگاه تهران

سرچشمه : شرق 23خرداد 90

 

مطلب را به بالاترین بفرستید: Balatarin

بازگشت به صفحه نخست         

         

free hit counter