نویدنو:23/07/1386                                                                     صفحه قابل چاپ است

چرا کوبا معجزه مراقبت بهداشتی خود را به فقرای جهان صادر می کند؟
برگردان: کامراد

 

کوبایی ها می گویند به این دلیل مراقبت های بهداشتی را در اختیار فقرای جهان قرار می دهند، که قلب های بزرگی دارند. اما در عوض چه چیزی دریافت می کنند؟

عمر آنها تقریبا از همه آمریکای لاتینی ها طولانی تر است . تقریبا همه واکسینه شده اند و بلاهایی که بر سر فقرا می آید، مانند بیماری های انگلی، سل، مالاریاو حتی ایدز، یا بسیار نادراند و یا اصلا وجود ندارند. همه می توانند با صرف هزینه ای اندک در محله خود تحت نظر پزشک باشند.

سیستم درمان کوبا،با صرف هزینه ی بسیار کم ، مردم را به   اندازه ی مردم ثروتمندترین کشورها، سالم نگه می دارد. به علاوه،  کوبا ، امروزه صدور سیستم خود به جوامع محروم جهان،  از جمله به جوامع محروم  ایالات متحده را آغاز کرده است.

ماجرای اهداف  سیستم پزشکی کوبا به شدت از مردم آمریکا پنهان نگه داشته می شود، چرا که سیاست های به جا مانده از دوران جنگ سرد مانع دسترسی به اطلاعات و درک حقایق می شود. اما این اهداف ، در فقیرترین جوامع آمریکای لاتین، ساکنان حوزه ی دریای کاراییب و بخش هایی از آفریقا که پزشکان کوبایی و پزشکان تحصیل کرده کوبا در آنجا خدمت  می کنند، شهرت روزافزونی پیدا می کند.

به قول دکتر پل فارمر( Paul Farmer)، کوبا نشان می دهد که" شما می توانید مردم را با مفهوم حق دسترسی به بهداشت آشنا کنید و بیماری های ناشی از فقر را از بین ببرید".

 

بهداشت برای همه کوبایی ها

 

بسیاری از عناصر سیستم بهداشتی کوبا که به تمام جهان صادر  می کند، خدمات مبتنی بر حقایقی ساده است. همه به پزشک، پرستار ، متخصص و دارو دسترسی دارند، در تمام محله ها یک پزشک و گروه پرستاری وجود دارد، اگرچه امروزه با وجود 29000 نفری که در  حرفه ی پزشکی ، در خارج از کشور خدمت می کنند- حقیقتی که موجب برخی گلایه ها می شود- تعداد آنها تا حدودی کمتر شده است. چنان چه فردی از پزشک محله ی  خود راضی نباشد، می تواند پزشک دیگری را انتخاب کند.

سر زدن به منازل افراد، روالی عادی است، به این خاطر که تا اندازه ای که آگاهی از مسائل مربوط به افراد و سلامت آنها در بافت خانواده ، خانه و محله، وظیفه ی پزشک و تیم پرستاری است. این امر برای سیستم ضروری  است. سیستم بهداشتی کوبا می تواند با صرف هزینه ای اندک از بیماری ها و خطر هایی که سلامتی را تهدید می کنند،  قبل از آن که به مرحله ای  جدی برسند، پیش گیری کند تا بعد ها مجبور نشود با صرف هزینه ای کلان بر بیماری، متوقف کردن گسترش ، یا معلولیت های بلند مدت ناشی از آن غلبه کند. زمانی که خطری مانند تب استخوان شکن ( dengue fever ) یا مالاریا تشخیص داده شود، یک تلاش هماهنگ ملی برای محو آن به کار گرفته می شود.

کوبایی ها دیگر به بیماری هایی مانند دیفتری، سرخجه ، فلج اطفال یا سرخک مبتلا نمی شوند و در میان آمریکایی ها،  پایین ترین نرخ ایدز ، بالاترین میزان درمان و کنترل فشار خون بالا را دارند.

 

برای مسائل بهداشتی فراتر از توان پزشک محله ، آنها پلی کلینیک ، متخصص ، عمل جراحی سر پایی، فیزیوتراپی، توان بخشی و آزمایشگاه دارند. کسانی که نیاز به بستری شدن داشته باشند می توانند به بیمارستان ها مراجعه کنند، در پایان دوره ی درمان ، تیم پزشکی محله در انتقال شان به خانه به آنها کمک می کند، پزشکان در تمام سطوح، آموزش طب سوزنی، گیاه درمانی یا معالجه های تکمیلی دیگری را که از نظر آزمایشگاه های کوبا مفید تشخیص داده شوند ، می آموزند تا بتوانند به کار برند. تازمانی که تحریم ادامه داشته و کمبود دارو وجود داشته باشد، پژوهشگران کوبایی، خودشان واکسن تهیه می کنند.

 

 

صدور مراقبت بهداشتی

 

چندین دهه است که کوبا به خارج پزشک اعزام می کند و در دانشکده های پزشکی خود از خارج دانشجو می پذیرد. اما در سال  1998که گردبادهای "جورج" و " میچ" آمریکای مرکزی و کشورها ی حوزه کاراییب را درنوردید اند ، این امر شتاب گرفت. پزشکان کوبایی مانند همیشه به منطقه ی  بلا دیده شتافتند تا به مصیبت دیده گان کمک کنند. اما در بازگشت به وطن ، برای کوبایی هاروشن شده بود که نیازهای پزشکی،  بسیار فراتر از یک چنین مواقع اضطراری است. از این رو کوبا متعهد شد که به نقاط مختلف این کشورها پزشک اعزام کند و به مردم این کشورها آموزش پزشکی بدهد تا بتوانند جای پزشکان کوبایی را پر کنند. دانشکده  پزشکی آمریکای لاتین (ELAM ) در هاوانا تاسیس  شد و همزمان به 10000 نفر بورسیه پزشکی اعطا کرد.

 امروزه با افزایش دانشجویان به 22000 نفر از آمریکای لاتین، حوزه کاراییب، آفریقا، آسیا و ایالات متحده که در ای ال ای ام و 28 دانشکده ی پزشکی دیگر در نقاط مختلف کوبا تحصیل می کنند، این برنامه گسترده تر شده است. این دانشجویان متعلق به گروه های قومی مختلفی اند ، 51 در صد آنها را زنان تشکیل می دهند و از بیش از 30  کشور جهان برای تحصیل به کوبا می آیند. آنچه در میان این افراد مشترک است، این است که آنها به هیچ وجه امکان تحصیل پزشکی در کشور خود و یا جای دیگری را نداشته اند. زمانی که زاغه نشینی در پورتو پرینس، بومی جوانی در  بولیوی، فرزند دهقانی در  هندوراس یا فروشنده دوره گردی در گامبیا تصمیم بگیرد پزشک شود، به کوبا می آید.در برخی از موارد ، ونزوئلا هزینه اش را می پردازد ، اما این کوبا است که در اغلب  موارد، هزینه ی شهریه، مخارج زندگی، کتاب و مراقبت پزشکی وی را به عهده می گیرد. در عوض این دانشجو یان می پذیرند که پس از تکمیل تحصیلات خود ، به جوامع محروم شان بازگردند و به مردم شان خدمات پزشکی ارائه دهند.

برنامه درسی در ای ال ای ام، برای بیشتر دانشجویان، تا یک سال واحدهای "پایه" است که به آنها امکان می دهد در دروس ریاضی پایه، علوم و زبان اسپانیایی، مهارت پیدا کنند. آنها را ابتدا از جهت بیماری هایی که ممکن است با خود آورده باشند تحت درمان قرار می دهند.

در پایان این دوره که می تواند تا هشت سال به طول انجامد، بیشتر دانشجویان به منظور اقامت به کشورهای خود بر می گردند. اگرچه آنها به طور شفاهی متعهد می شوند که در خدمت فقرا باشند ، معدودی به آرامی اقرار می کنند که این تعهد را همیشگی نمی دانند.

نگرانی رویکرد کوبایی این است که مطمئن شود که سرمایه ی کوبایی  درزمینه ی آموزش پزشکی،  به سود کسانی تمام شود   که بیش از دیگران  به آن نیاز داشته باشند. پزشکان مناطق فقیر، روی هم رفته، به طور منظم به مناطق ثروتمندتر یا به خارج از کشور نقل مکان می کنند.

 

کوبا بر مبنای اصل اخلاقی خدمت به فقرا به تربیت پزشک می پردازد. این پزشکان  می آموزند که به مراقبت پزشکی به صورت یک حق نگاه کنند نه به صورت یک کالا، و نقش خود را به عنوان یک جزِء در نظر داشته باشند. اخبار مربوط به پزشکان کوبایی  که در خارج از کشور طبابت می کنند، نشان می دهد که این درسها به خوبی فراگرفته می شوند. پزشکان کوبایی به این معروف اند که برای بیمارانی که دارای وضعیت رقت باری باشند، و یا خود درخواست کمک کنند ، از جیب خود دارو تهیه می کنند.

کوبا دارای طرحی است که با کمک ونزوئلا، آموزش پزشکی آنها را به سطح بالاتری  ارتقا دهد و طی 15 سال آینده  000ر100 پزشک تربیت کند، طبق گفته دکتر یان سبالوس، مشاور قائم مقام وزیر بهداشت، به منظور انجام این امر ، کوبا به سرعت در نواحی مختلف کشور و در خارج از کشور ، دانشکده های پزشکی جدیدی ساخته است.

اما مقیاس عظیم تلاش لازم برای پاسخ به نیاز به پزشک در حال و آینده، مستلزم ایده ای ابتکاری است. رویکرد جدید ، ایجاد دانشکده های پزشکی بدون دیوار است. دانشجویان ،اساتید خود را در کلینیک ها و بیمارستان ها، در کوبا و خارج از آن ملاقات می کنند و پا به پای آنها کار می کنند. درس های ویدیویی و نرم افزارهای آموزشی به این معناست که دانشجویان در هر جا که پزشکان کوبایی وجود داشته باشند، می توانند تحصیل کنند. هزینه های پایین آموزشی، چنان حدی از آموزش پزشکی را امکان پذیر می کند که می تواند به کمبود پزشک پایان بخشد.

 

دانشجویان آمریکایی در کوبا

 

اخیرا ، کوبا دامنه ی آموزش رایگان پزشکی به دانشجویان را تا حد پذیرش دانشجو از ایالات متحده، گسترش داده است. این برنامه زمانی آغاز شد که کنجکاوی بنی تامسون نماینده ایالت می سی سی پی و سایر اعضای سیاه پوست کنگره، پس از برخورد با پزشکان کوبایی و یا تحصیل کرده ی کوبا در جوامع فقیر دنیای اطراف خود ،برانگیخته شد.

آنها در ماه می سال 2000 از کوبا دیدن کردند و در گفتگویی با فیدل کاسترو، تامسون موضوع فقدان دسترسی فقرا و سازمان های روستایی ایالت خود به خدمات پزشکی را مطرح کرد. تامسون می گوید: "او (کاسترو) با نرخ بیکاری ، شرایط بهداشتی و هم چنین نرخ مرگ و میر کودکان ناحیه ی من ، کاملا  آشنایی داشت ، و این امر ، موجب شگفتی من شد. به پیشنهاد کاسترو به آمریکایی های کم درآمد با شرایط سایر دانشجویان بین المللی،  بورسیه اعطا شد- آنها باید موافقت کنند که به جوامع خود برگردند و خدمت کنند".

امروزه، حدود 90  جوان ازبخش های فقرنشین ایالات متحده به صف دانشجویان بین المللی پیوسته اند که در کوبا به تحصیل پزشکی مشغول اند.

 

ارائه ی آموزش پزشکی، تنها یکی از راه هایی است که توسط آن کوبا به سراغ ایالات متحده رفته است. بلافاصله ، پس از گردبادهای کاترینا و ریتا ، 1500 پزشک داوطلب کوبایی برای کمک به ساحل خلیج رفتند. آنهابه همراه وسایل کمکی و تجهیزات پزشکی ،در انتظار ایستادند، یک کشتی نیز آماده ی فراهم کردن تدارکات پشتیبانی بود. از سوی دولت آمریکا، اما،اجازه ی ورود هرگز نرسید.

 

تامسون اظهار می دارد که " دولت ما زمانی که مردم به شدت نیازمند باشند،جان آنها را بازی چه سیاست قرار می دهد. و این موجب تاسف است."

با این همه وقتی زلزله پاکستان را لرزاند، بلافاصله پس از آن، دولت آن کشور به گرمی از تیم حرفه ای پزشکی کوبا استقبال کرد، و 2300 نفر به آنجا اعزام شدند، 32 بیمارستان صحرایی به نواحی دوردست و بسیار سرد هیمالیا ارسال شد.آنجا شکستگی ها را ترمیم و بیماری ها را درمان کردند و روی حدود 7/1 میلیون بیمار، عمل جراحی انجام دادند.

 

کمک به هنگام بلایای طبیعی ، بخشی از ماموریت پزشکی کوبا است که از پرو تا اندونزی گستردگی دارد و حتی شامل مراقبت از 17000 کودک بیماری نیز می شود  که در حادثه ی  هسته ای چرنوبیل در 1986 در اوکراین آسیب دیدند.

این فقط در مواقع مصیبت نیست که کارکنان بخش مراقبت پزشکی کوبا مشارکت دارند، امروزه حدود 000ر29 حرفه ای در 69 کشور جهان – غالبا در آمریکای لاتین، حوزه ی کاراییب  و آفریقا – خدمت  می کنند. در ونزوئلا حدود 000ر20 تن از آنها به پرزیدنت هوگو چاوز در عمل به قول وی ، مبنی بر تامین بهداشت برای فقرا، کمک کرده اند. در حلبی آبادهای اطراف کاراکاس و سواحل آمازون، کسانی که بتوانند خود را سازمان دهی کرده و برای محل کار و زندگی پزشک، جاو مکان  فراهم کنند، می توانند اعزام پزشک کوبایی را تقاضا کنند.

این پزشکان و پرستاران ،همان طور که در کوبا جزئی از افراد محلی محسوب می شوند ،در جوامع دیگر هم جزئی از محله می شوند. آنها برای مواقع ضروری در دسترس اند و مراقبت های پیش گیرانه را نیز انجام  می دهند.

برخی از افراد وسوسه ی  رفتن به خارج را دارند تا از این موقعیت برای ترک کوبا استفاده کنند. در آگوست، اداره امنیت ملی آمریکا سیاست جدیدی را اعلام کرد که طبق آن پزشکان حرفه ای کوبایی ، راحت تر در ایالات متحده پذیرفته می شوند. با وجود این، اکثریت عظیم آنها در شغل خود باقی می مانند و سرانجام به کوبا باز می گردند.

 

 سرمایه گذاری در امر صلح

 

کوبایی ها راجع به استفاده از منابع شان در  ماموریت های   بین المللی پزشکی چگونه فکر می کنند؟ مضمون پاسخ کسانی که من از آنها سوال کردم چنین بود: ما کوبایی ها قلب های بزرگی داریم، ما افتخار می کنیم که می توانیم آنچه را داریم با فقرای دنیا قسمت کنیم.

تقریبا همه در کوبا آشنایی را دارند که در یک ماموریت پزشکی شرکت داشته است. این پزشک ها با بیماری هایی روبرو می شوند که درکوبا ریشه کن شده اند. آنها درک خود از پزشکی و رنجی را که با فقر و ناتوانی همراه است ، ارتقا می دهند و به هنگام بازگشت به وطن ، با خود غروری را به همراه می آورند  که ناشی از این تفاوت هاست.  و این غرور ، پادزهر بالقوه ای برای نارضایتی است که می تواند ناشی از دشواری های اقتصادیی باشد که در 50 سال گذشته، کوبا با آن مواجه بوده است.

از دیدگاه دولت، سرمایه گذاری آنها در انترناسیونالیسم پزشکی تا حدودی توسط آلبا(ALBA)، توافق جدید تجاری میان ونزوئلا، بولیوی، نیکاراگوئه و کوبا پوشش داده می شود. آلبا توافقی است که جای گزین منطقه آزاد تجاری آمریکایی هاست. به موجب این توافق ، نیازهای انسانی بر رشد اقتصادی مقدم است، بنابراین عجیب نیست که کمک های پزشکی کوبا در این توافق می گنجد، همان طور که نفت ونزوئلا، گاز طبیعی بولیوی و غیره. اما کوبا به کشورهای خارج از آلبا نیز کمک می کند.

دکتر سبالوس می گوید:" آنچه ما در ازای این خدمات انتظار داریم، فقط همبستگی است."

 

"هم بستگی" در دنیای واقعی ریشه دارد. قبل از اعزام پزشک  به پاکستان، روابط دو کشور چندان خوب نبود. در حالی که امروزه "عالی" است. همین امر در مورد گواتمالا نیز صدق می کند." آنها با وجود دولت محافظه کارشان، در روابط خود با کوبا منعطف تر شده اند."

سبالوس توضیح می دهد که " سرمایه گذاری در ماموریت های بهداشتی، منابعی اند  که مانع برخورد با ملت های دیگر می شوند."، "هم بستگی با کوبا، انواع تهاجم ها را مهار کرده است." و در بیانیه ای که به آسیب پذیری های کوبا در صحنه جهانی پاسخ می دهد، این مسئله را به این شکل مطرح می کند:" سرمایه گذاری برای صلح، به مراتب بهتر از سرمایه گذاری برای جنگ است."

تصور کنید که این عقیده پا بگیرد .حتی انقلابی تر از حق دسترسی همه به مراقبت های پزشکی، این ایده مطرح است که سرمایه گذاری در بخش های بهداشت، آب پاک ، غذای مناسب یا مسکن ، می تواند در ایجاد امنیت، موثرتر و توانمند تراز بمب افکن ها و ناوهای هواپیما بر، عمل کند.

 

سارا ون گلدر،مدیر مسئول بله !(YES!) در دسامبر 2006 (به طور قانونی) از دانشکده های پزشکی، کلینیک ها و بیمارستان های کوبا دیدن کرد. سفر وی تحت حمایت بشردوستان آتلانتیک بود و MEDICC ،  برنامه ی مشورتی را فراهم کرد.


فرهنگ توسعه

بازگشت به صفحه نخست                                   

Free Web Counters & Statistics