نویدنو:14/09/1386                                                                     صفحه قابل چاپ است

«معامله بزرگ» در پیش است یا «تشدید تحریم»؟

گزارش رسانه‌ها و ارزیابی‌های اولیه از گزارش سازمان‌های اطلاعاتی آمریكا
 

نوروز:

در پی گزارش اخیر سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا حاکی از توقف برنامه تسلیحات اتمی در ایران در سال 2003، رهبر فراکسیون حزب دموکرات در سنای ایالات متحده خواستار تغییراتی در سیاست این کشور نسبت به ایران و تلاش دیپلماتیک بیشتر برای برقراری ارتباط با جمهوری اسلامی شده است.

سناتور رید در سخنان خود پیشنهاد کرده است که دولت آمریکا در برقراری تماس‌های دیپلماتیک با ایران از سیاست رونالد ریگان، رئیس جمهوری پیشین آمریکا در گسترش تماس با اتحاد شوروی در دهه 1980 گرته‌برداری کند.

همزمان، درپی انتشار گزارش جدید دستگاههای اطلاعاتی آمریکا درباره برنامه هسته ای ایران، کاخ سفید اعلام کرد: بوش رئیس جمهور این کشور فردا (چهارشنبه) نشستی مطبوعاتی برگزار خواهد کرد.شبکه تلویزیونی فاکس نیوز با اعلام اين خبر افزود: کاخ سفید پیشتر اعلام کرده بود با وجود این گزارش، همچنان به تلاش های خود برای اعمال تحریم‌های بیشتر عليه ایران ادامه می‌دهد.

در مقابل، خبرگزاری دولتی ایران - ایرنا - در تفسیری که بامداد روز سه شنبه منتشر کرد، گفت که دولت آمریکا با خنثی کردن تبلیغات قبلی علیه ایران، خود را برای انجام یک معامله بزرگ با این کشور آماده می‌کند. ایرنا توضیح نداده است که چنین معامله‌ای چه خصوصیاتی خواهد داشت و آیا مقامات جمهوری اسلامی نیز از آن استقبال خواهند کرد یا نه.

اين درحالی است كه به گفته برخی از ناظران، مشخص نیست که آیا این گزارش بر سیاست سختگیرانه دولت آمریکا در مورد ایران تاثیر بگذارد.این نظر نیز ابراز شده است که ممکن است دولت آمریکا با استناد به این گزارش نتیجه بگیرد که وارد کردن فشار بین‌المللی بر ایران برای تغییر روش دولت این کشور موثرتر از آن است که مقامات جمهوری اسلامی وانمود می‌کنند.

نگاهی به محورهای گزارش
روز دوشنبه گزارشی تحت عنوان «ارزیابی ملی اطلاعات» که شامل نظرات سازمان‌های مختلف اطلاعاتی آمریکاست، انتشار یافت که در آن آمده است ایران تلاش برای تولید بمب اتمی را در سال 2003 متوقف کرد.این گزارش، که توسط شورای ملی اطلاعات آمریکا تهیه شده، نسبت به دلیل این تصمیم ابراز بی‌اطلاعی کرده اما گفته است که احتمالا علت آن، وارد شدن فشارهای خارجی بوده است.در عین حال، این گزارش تاکید دارد که در صورت ازسرگیری تحقیقات برای تولید اسلحه اتمی، جمهوری اسلامی قادر است ظرف هشت سال آینده به چنین تسلیحاتی دست یابد.

ارزیابی ملی اطلاعاتی براساس مجموع اطلاعات و ارزیابی شانزده سازمان اطلاعاتی اصلی آمریکا از جمله سازمان مرکزی اطلاعات (سیا) تدوین شده است و بالاترین مرجع اطلاعاتی در آمریکا به شمار می‌رود. مقامات اطلاعاتی آمریکایی ادعا کرده‌اند که در دو سال گذشته، تمایل ایران به دستیابی به سلاح هسته‌ای کمتر از چیزی بوده که دولتمردان آمریکایی ادعا می‌کرده‌اند.

به گفته این مقامات این مسئله بدین معنی است که ایران به فشارهای دیپلماتیک حساس است. کاخ سفید در اولین واکنش گفت این گزارش «خبر خوبی» است، اما در عین حال نشان می‌دهد که خطر دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، کماکان «مشکلی جدی» است. ایران می‌گوید که برنامه‌های هسته‌ای خود را تنها برای هدف‌های صلح‌آمیز دنبال می‌کند و در صدد دستیابی به اسلحه اتمی نیست.

این گزارش که از سوی سازمان برآورد ملی آمریکا، از زیرمجموعه های شورای اطلاعات ملی آمریکا، منتشر شده دیدگاه‌های منابع مهم اطلاعاتی آمریکا را جمع بندی کرده است.نویسندگان این گزارش اطمینان زیادی دارند که ایران در سال 2003 و در پاسخ به فشار بین‌المللی برنامه تولید سلاح هسته‌ای خود را متوقف کرده است.

نویسندگان گزارش گفته‌اند «اطمینان نسبی» دارند که ایران برنامه تولید سلاح هسته‌ای را دوباره آغاز نکرده است. بر اساس این گزارش، ایران در سال 2007 «پیشرفت چشمگیری» در تزریق گاز به سانتریفوژها به قصد غنی‌سازی اورانیوم داشته است.

نویسندگان گزارش در عین حال می‌گویند که ایران تا دوره زمانی 2010 تا 2015 به اورانیوم غنی‌شده کافی برای ساخت سلاح هسته‌ای دست نخواهد یافت. اما نویسندگان گزارش با «اطمینان نسبی»اعلام کرده‌اند که ایران در استفاده از تجهیزات جدید هنوز «با مشکلات تکنیکی قابل توجهی روبروست».

براساس این گزارش، ایران تا سال های 2010 تا 2015 به اورانیوم غنی شده کافی برای ساخت سلاح هسته‌ای دست نخواهد یافت. این گزارش به منزله چرخشی اصلی در ارزیابی دو سال پیش نهادهای اطلاعاتی آمریکا در همین زمینه است که بر تلاش ایران برای تولید بمب اتمی تاکید داشت.

اظهارات متفاوت هدلی
با این حال، «استیون هدلی»، مشاور امنیت ملی آمریکا، گفت: یافته‌های گزارش تایید می‌کند که آمریکا حق دارد نسبت به جاه طلبی‌های اتمی ایران نگران باشد و استراتژی جورج بوش «درست» بوده است.او تاکید کرده است که جامعه جهانی باید فشار بر ایران را افزایش دهد و در این راه از منزوی کردن دیپلماتیک، تحریم‌های سازمان ملل و دیگر اهرم‌های اقتصادی علیه ایران استفاده کند.

هدلی گفت: «در کل این خبر خوبی است. از یک طرف نشان می دهد ما حق داشتیم نگران تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای باشیم و از طرف دیگر نشان می‌دهد تا حدی در جلوگیری از این رخداد موفق بوده‌ایم». در این حال به گفته هادلی گزارش ارزیابی اطلاعات ملی بیانگر ادامه برنامه غنی‌سازی هسته‌ای ایران است و نشان می‌دهد خطر دستیابی حکومت این کشور به تسلیحات اتمی بسیارجدی است.

ارزيابی چند كارشناس
در این حال، کارشناسان واکنش استیون هدلی به ارزیابی اطلاعات ملی آمریکا درباره برنامه هسته‌ای ایران را بیانگر مغایرت آن با سیاست‌های کاخ سفید می دانند.

«جوزف سیرینسیونه» معاون امنیت ملی مرکز تحقیقاتی پیشرفت آمریکا می‌گوید: کاخ سفید معتقد است این گزارش تایید کننده سیاست هسته‌ای آمریکا در برابر ایران است ولی بین این دو تناقض‌هایی دیده می‌شود. بر اساس گزارش جدید، ایران را در کوتاه مدت نباید یک تهدید نظامی برای آمریکا بدانیم و دیگر اینکه برخلاف نظر بعضی محافل در ایالات متحده، دیپلماسی بر سران جمهوری اسلامی تاثیرگذار است.

به گفته سیرینسیونه، این گزارش مانع مهمی برای اقدام نظامی علیه برنامه هسته‌ای ایران است: «گزارش ارزیابی اطلاعات ملی آمریکا هرگونه استدلال برای حمله به ایران را زیر سوال می‌برد. بر اساس این گزارش، باید در جستجوی راه حلی دیپلماتیک با ایران بود. این گزارش بر موثر بودن دیپلماسی تاکید دارد».

در این حال به گفته سیریسیونه، انتشار گزارش جدید آمریکا نقش مهمی در تلاش های آمریکا برای تصویب تحریم‌های بین المللی جدید علیه ایران نخواهد داشت.وی گفت: «موضوع تحریم‌های بین‌المللی از محتوای گزارش ارزیابی اطلاعات ملی آمریکا جدا است. تحریم‌ها به خاطر پافشاری ایران به ادامه برنامه غنی‌سازی هسته‌ای این کشور تصویب شده‌اند ولی موضوع گزارش جدید آمریکا درباره برنامه اتمی نظامی است».

پل رینولدز، خبرنگار امور جهانی بی بی سی، می‌گوید این گزارش در برآورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران محتاطانه عمل می‌کند و بهانه به دست کسانی نمی‌دهد که در پی حمله نظامی به ایران هستند. به گفته وی، این گزارش موضع کسانی را تقویت می‌کند که به دنبال تحریم‌های بیشتر علیه ایران هستند زیرا فشارهای پیشین موثر بوده است.

گوردون کوررا، تحلیلگر امور امنیتی بی بی سی، هم می‌گوید این برآورد در تناقض کامل با لحن ستیزه‌جویانه و هشدارآمیزی است که از بخش‌هایی از دولت آمریکا شنیده می‌شود.

بازگشت به صفحه نخست                                   

Free Web Counters & Statistics