|
||
|
نویدنو:19/04/1387 صفحه قابل چاپ است |
||
|
شاعر، فیلسوف و نظریه پرداز انقلاب کوبا
منبع: اینترنت - برگردان: منوچهر بصیر
بهتر است ایستاده بمیریم تا به زانو افتاده و زندگی کنیم "خوزه مارتی"
خوزه مارتی رهبر جنبش استقلال کوبا در مبارزه با امپراطوری اسپانیا ، شاعر و نویسنده معروفی هم بشمار می آید . اورا قهرمان ملی کوبا و پدر مدرنیسم می دانند و بسیاری از محافل ادبی معتقدند که خوزه مارتی بر شاعرانی چون " روبن راریو " و " گابریلا ماسترا" هم نفوذ داشته است .
زندگی نامه خوزه مارتی در 28 ژانویه 1853 درهاوانا از یک پدرفرانسوی به نام مارینو مارتی و مادری اهل جزیره قناری متولد شد . تنها برادر هفت خواهر بود . هنگامیکه خوزه 4-5 سال داشت با خانواده خود از کوبا به اسپانیا رفت اما دو سال بعد به کوبا بازگشتند و نام خوزه را در مدرسه عمومی و محلی آنجا نوشتند . در این مدرسه او با " را فائل ماریا دی مندیو " آشنا شد که در تربیت سیاسی او تاثیر زیادی داشت . " خوزه مارتی " گذشته از اینکه نویسنده ،شاعر، مترجم و دیپلمات و روزنامه نگار معروفی بود نقاش هم بود . در سال 1867 در هاوانا به تحصیل نقاشی و مجسمه سازی پرداخت اما زیاد موفق نشد . در سال 1869 اولین نوشته های خود را در یک روزنامه منتشر نمود و بعد در همان سال نمایش میهنی خود را به شعر دریک جلد تحت عنوان " آزادی وطن " انتشار داد و غزل مشهور او " 10 اکتبر" نیز سروده و در روزنامه مدرسه منتشر گردید. علیرغم تمام این موفقیت ها در مارس همان سال مقامات مستعمراتی مدرسه را تعطیل نمودند و تحصیل مارتی هم قطع شد . او از جوانی از استعمارگران اسپانیایی که کشورش را تسخیر کرده بودند و ازبرده داری که در کوبا رایج بود نفرت داشت. در سال 1869 از جانب دولت اسپانیا به اتهام خیانت توقیف و زندانی شد و چهار ماه بعد به 6 سال زندان محکوم گشت . پدرو مادرش نامه ای به دولت نوشتند ، وکیل گرفتند و خیلی تلاش کردند تا او آزاد شود اما موفق نشدند. مارتی هنوز شانزده سالش نشده بود و بچه محسوب می شد که در زندان مریض شد و پاهای او که زنجیر کرده بودند به سختی آسیب دیدند. بهمین دلیل او رااز زندان به قسمت دیگری از کوبا به نام " ایزلادی پینوس " فرستادند و از آنجا هم به اسپانیا تبعید شد.
سالهای تبعید مارتی در اسپانیا حقوق خواند و لیسانس حقوق مدنی و فوق لیسانس هنر گرفت و همزمان شروع به انتشار مقالاتی در مورد خیانت های حکومت اسپانیا به کوبا نمود . مارتی از اسپانیا به فرانسه رفت وپس از مدتی با گذرنامه جعلی به کوبا برگشت . مدتی دنبال کار می گشت تا سرانجام توانست در گواتمالاسیتی بعنوان استاد تاریخ و ادبیات کاری پیدا کند . در سال 1878 به هاوانا بازگشت ودر آنجا به کار پرداخت و پسرش جوزه فرانسیسکو هم در هاوانا متولد شد . سال بعد بازداشت شد وئوباره به اسپانیا باز گردانده شد اما همسرو پسرش درکوبا ماندند . در سال 1880 به نیویورک رفت و بعنوان کنسول مشترک اوروگوئه پاراگوئه وآرزانتین مشغول کار شد و برای برپاکردن انقلابی علیه اسپانیا و استقلال از آن ،جامعه کوبایی های تبعیدی را خصوصاً در" یابورسیتس "، " کی وست " ،و " فلوریدا" سازمان داد. درعین حال تلاش می کرد تا از الحاق کوبا به آمریکا که آرزوی بعضی از سیاستمداران آمریکایی بود جلوگیری کند . درسال 1892 حزب انقلابی کوبا را سازمان داد تا کوبا و پرتوریکو هر دو به استقلال برسند. درسال 1894 نیویورک را ترک کرد تا به کوبا برود اما در فلوریدا بازداشت شد . بازکشت به کوبا در 25 مارس 1895 همراه ماکسیمو گومز " بیانیه مونته کریستی " را منتشر کرد و استقلال کوبا را اعلام نمود و بدین ترتیب به تمام تبعیض های قانونی پایان داد. بعد با تمام اسپانیایی هایی که طرفدار استقلال کوبا بودند دوستی برقرار کردند و جنگ با مخالفان استقلال شروع شد . در11 آوریل 1895 مارتی با گروه کوچکی ازشورشیان تبعیدی و ژنزال ماکسیمو گومز در کوبا پیاده شدند. بعد از اتحاد مجدد با " امبرستو تادول " به مارتی درجه سرلشگری داده دشد. در روزهای اول ماه مه او با " گومزبالامجرورانا " و سرلشگر" پدروساله اوگراجل" که معاون گومز بود ملاقات کردند. هیچکس نمی داند، که واقعاً چه سلسله ای مورد بحث قرار گرفت ، بدبختانه تنها سند باقی مانده از آن ملاقات که درخاطرات مارتی در آن مورد است گم شده .
مرگ خوزه مارتی در19 ماه مه 1895 درجنگ با نیروهای اسپانیایی کشته شد. جریان مرگ او به این ترتیب بود که " گومز" متوجه شده بود ، اسپانیایی ها سنگری قوی بین درختان نخل داشتند ، بهمین دلیل بود که فرمان عقب نشینی داد. بعد " مارتی " تنها ماند و دید که پیک جوانی سوار براسب می آید و وقتی نزدیک شد به او گفت : آهای جوان بیا حمله کنیم . چون نیمه روز بود و او مثل همیشه ژاکت سیاهی می پوشد و سواربراسب سفیدی بود خیلی راحت هدف تیر اسپانیایی ها قرار گرفت . پیک جوان هم که اسب خود را از دست داده بود، برگشت تا موضوع را گزارش کند . اسپانیایی ها جسدش را همان اطراف دفن کردند ، اما بعد از آنکه پی به هویت او بردند ، او را در گورستان " سانتانی بی نیا " در سانتیا گوی کوبا بخاک سپردند . بسیاری معتقدند که چون " ماکئو " و دیگران همیشه مارتی را بخاطر اینکه هرگز در جنگی شرکت نکرده تحقیر می کردند همین موجب سرنوشت شوم او شد . بعضی از آثار ادبی او عبارتند از : آیا ممکن است که آنها من را در تاریکی خاک نکنند ، مردن مثل یک خائن ، من انسان خوبی هستم و بعنوان یک انسان خوب در ملاقات با خورشید خواهم مرد .
بعنوان یک مترجم " خوزه مارتی" را بعنوان یک شاعر وطن پرست و شهید راه استقلال کوبا همیشه مورد تجلیل قرار می دهند . اما باید دانست که در عین حال مترجم بعضی ازمتون و یادداشتی و مسائل دیگر هم محسوب می شود. هر چند او بخاطر لذت شخصی، بسیاری از متون ادبی را هم ترجمه نموده، اما در مدت تبعید در آمریکا به مطالعه مسائل اقتصادی هم پرداخت . مارتی زمانی که خیلی کوچک بود، انگلیسی یاد گرفت و در سیزده سالگی به ترجمه متون انگلیسی پرداخت. هرچند که با دورترین دوران زندگی او در نیویورک بود ، اما از سال 1880 تا بازگشت به کوبا و مرگ در میدان نبرد همچنان به ترجمه مشغول بود . در نیویورک بعنوان خبرنگار آزاد و مستقل مشغول به کاری بود که ما آنرا امروز مترجم آزاد و مستقل در خانه می نامیم . او چند کتاب برای انتشار و مقالاتی هم برای روزنامه ها ترجمه کرد و درجریان مبارزه طولانی کوبا برای استقلال و برای حمایت از این جنبش تعدادی مطلب هم به انگلیسی ترجمه نمود . معلوم بود مارتی نسبت به ترجمه ای که انجام می داد احساس دوگانه ای داشت. مانند بسیاری از حرفه ای ها ، دروحله اول برای پول برجمه می کرد، بنابراین جاذبه کمی از نظر ذهنی و عاطفی برای او داشت . در فوریه 1883 " لا کاستا" این مطلب را خیلی دقیق در نامه ای به خواهرش آمیلیا شیوه برجمه مارتی را شرح می دهد . هرچند مارتی هرگز نظریه منظمی راجع به ترجمه ارائه نداد، اما یادداشتهایی در این مورد از او بجا مانده که ارزشمند است .
بعنوان یک روزنامه نگار مارتی مطلب زیادی در مورد سوء قصدهای نافرجام به پرزیدنت گارفیلد و مرگ او برای مخاطبین اسپانیایی زبان خود نوشت و برای این منظور از چند روزنامه نیویورکی بعنوان منبع استفاده نمود و بدین ترتیب نشان داد که مترجم ، نویسنده و روزنامه نگار با اخلاقی هم است .
دیپلمات مارتی، در سالهای تبعید خود در نیویورک ، در عین حال بعنوان کنسول چند کشور آمریکای لاتین ، در چند کنفرانس شرکت کرد و امور بازرگانی آنها را هم انجام می داد. برای روزنامه " همه ملت " در بونس آیریس پایتخت آرژانتین مقالات زیادی نوشت و در سالهای 1889-1890 که کنفرانس داخلی کشورهای آمریکایی در واشنگتن جریان داشت با نوشتن مقالاتی دست به افشاگری زد و تبلیغات رسمی را بی اثر نمود . معلوم بود که مارتی اطلاعات محرمانه ای از مسائل آرژانتین دارد و می داند نمایندگان درخلوت چه می گویند . مقالات او در مورد فشارهایی که نماینده آمریکا به عنوان دولت میزبان ونماینده آرژانتین مستقل می آورد، روشنگرانه و آگاهی دهنده است .
میراث جنگ آمریکا و اسپانیا ، تقریباً سه سال بعد از مرگش تمام شد. مشهورترین کار او " عصر طلایی" برای بچه ها و اشعار اوست . بعدها بعضی از اشعار او برای موزیک تنظیم شدند و بعنوان مشهورترین ملودی های کوبایی که برپایه موسیقی محلی کوبا قرار داشتند ، در آمدند .
چند شعر از خوزه مارتی
گل سرخی می کارم در ماه جولای ، چون ژانویه برای کسی که صمیمانه به من دست دوستی داد گل سرخی خواهم کاشت اما نه گز می کارم نه خار بلکه فقط گل سفیدی خواهم کاشت **** " شعر من " اگر تپه ای کف آلود می بینی شعر من است . شعر من شجاعان را خوشحال می کند اشعار کوتاه و صمیمی من قدرت فولاد رادارند که شمشیرها را آخته می کند **** خواب در بیداری خواب می بینم شب و روز خواب می بینم که در بلندای امواج کف آلود روی شنهای غلطان خیابان زمانی که بر پشت نرم شیری قوی سوارم آه پادشاه قلب من همیشه خواب می بینم که بچه سرگردانی صدایم می زند !
| می توانید نظرات خودرا اینجا ابراز نمایید .
|
||
|
|
