 |
ناپايداري سازمانهاي جامعه مدني
نویدنو:20/10/1385
ناپايداري سازمانهاي جامعه مدني
دکتر سهراب رزاقی
کنشگران،
در شرايط كنوني موضوع پایداری سازمان های جامعه مدنی مهمترین دغدغه فرا روی اصحاب و فعالان جامعه مدنی است. پایداری سازمان های جامعه مدنی در این دوران بدان جهت اهمیت دارد که سازمان های جامعه مدنی در هزاره جدید به مثابه یک بازیگر کلیدی در جغرافیای جدید قدرت، تحکیم دموکراسی و توسعه پایدار تبدیل شده اند. لازمه ایفای چنین نقش هایی از سوي سازمان های جامعه مدنی در جامعه ايراني رسیدن آنان به پایداری سازماني ،كاركردي ومالي است. پایداری سازمان های جامعه مدنی باعث می شود آنان به گونه های کارآمد برای پاسخگویی مدنی و مطالبات مردم عمل کنند و عناصر ضروری برای شیوه اداره مطلوب مانند مشارکت، پاسخگویی، مسئولیت پذیری شفافیت و ... را تقویت کنند و جایگاه خود را در مناسبات و روابط قدرت باز تعریف کنند و یک جامعه مدنی پویا، شاداب، توسعه گرا و دموکراتیک را سامان دهند. هر قدر سازمان های جامعه مدنی به درجه بالاتری از پایداری دست يابند به نوعی استقلال بيشتر برای ایفای نقش و انجام وظایف در مقابل گروه های ذینفع و دیگر گروه های اجتماعی و ساختار قدرت دست می یابند.
- با وجود اینکه در دهه اخیر سازمان های جامعه مدنی به موضوع مورد توجه و علاقه سیاستگذاران، کارگزاران و ...ايراني تبدیل شده بودند و مهمترین تجلی این رویکرد را می توان در برنامه سوم و چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جمهوری اسلامی ایران مشاهده کرد. در سال گذشته با انتخابات ریاست جمهوری و روی کارآمدن دولت جدید موضوع سازمان های جامعه مدنی با دگردیسی و چالش هایی مواجه گردیده است. مهمترین دگردیسی آنست که آنان به سازمان های جامعه مدنی به مثابه اسب تراوا مي نگرند. و از اینرو با اتخاذ سیاست ها و انجام اقداماتی مانند طرح انحلال خانه سازمان های غیر دولتی، انحلال برخی از سازمان های غیر دولتی در همدان، فسا، شیراز و ... تدوین پیش نویس آیین نامه فعاليت سازمان های غیر دولتی، عدم تایید انتخابات هیات مدیره انجمن صنفی مطبوعات، اعلام غیر قانونی بودن انتخابات کانون عالی کارفرمایان و ابلاغیه مبني بر ممنوع بودن دریافت کمک های خارجی از سوی سازمان های غیر دولتی و ... اقدام به اعمال محدوديت دراين عرصه نموده اند و همه اين اقدامات واتخاذ سياستها به ناپایداری در این عرصه انجاميده است. بهمین خاطر ما شاهد كم خوني و انقباض جامعه مدنی هستیم. برخی از فعالان وسازمانهاي جامعه مدنی در فضای مه آلود کنونی یا از عرصه جامعه مدنی به عرصه های دیگر نقل مکان کرده اند وعرصه جامعه مدني رارها كرده اند یا سیاست صبر و انتظار را پیشه کرده اند و عده ای خود را با سیاست های جدید تطبیق داده و تلاش می کنند بر طبق دستور کارهای جدید دولت عمل کنند. و تعدادي نیز همچنان علی رغم محدودیت ها بصورت گذشته عمل می نمایند.
گرچه در شرایط فعلی سياستهاي دولت مهمترین عامل ناپایداري در عرصه جامعه مدني است اما عواملي ديگري مانند فقدان قوانین ناظر شفاف بر سازمان جامعه مدنی ،نداشتن استراتژي ، حرفه اي عمل نكردن آنان و...نيزناپايداري را در بين سازمانهاي جامعه مدني تشديد مي كنند.
در شرایط کنونی مهمترین هدف استراتژیک فعالان جامعه مدنی برای پشت سر گذاشتن دوران ناپايداري بسط استراتژی های پایداری در سازمان های جامعه مدنی است این هدف استراتژیک تحقق نمی یابد مگر با تدابیر نخبه ای، طراحی و اجرای برنامه های موثر کارآمد،ايجادشبكه هاي همکاری بین سازمانهاي جامعه مدني و در نهایت طراحی یک استراتژی مشخص و تدوین برنامه عمل برای رسیدن به پایداری درسازمانهاي جامعه مدني است.