چالش بر سر نرخ تورم

نویدنو:25/7/1385

چالش بر سر نرخ تورم

خبرگزاری مهر - گروه اقتصادی: در حالی بانک مرکزی نرخ تورم در دوازده ماهه منتهی به شهریورماه سال‌جاری را 10.9 درصد اعلام می کند که بسیاری از کارشناسان با توجه به شرایط فعلی اقتصاد کشور و افزایش قیمت‌ها، این نرخ را غیر واقعی می دانند.

به گزارش خبرنگار اقتصادی مهر، اداره آمارهای اقتصادی بانک مرکزی هر ماهه با بررسی وضعیت و شاخص قیمت 310 قلم کالا وخدمات مصرفی ، اقدام به تعیین شاخص تورم می نماید، نرخ تورمی که مرکز اتکاء تمام آمارها ومحاسبات اقتصادی کشور است.

نرخ تورم از طریق مقایسه قیمت کالاها و خدمات مصرفی در 800 منطقه شهری و روستائی نسبت به ماه قبل از زمان بررسی ، 12 ماهه منتهی به ماه مورد بررسی و ماه مشابه سال قبل وغیره حاصل می شود.

طی یک تا دو سال گذشته با انتقاداتی که نسبت به نرخ تورم اعلامی از سوی بانک مرکزی نسبت به وضعیت عمومی مردم و قیمت واقعی کالاها و خدمات ابراز شد ، اداره آمارهای اقتصادی بانک مرکزی نسبت به تغییر سال پایه نرخ تورم و تعداد اقلامی که برای تعیین این نرخ مد نظر قرار می گرفت ، اقدام کرد.

دراین مدت با توجه به انتقاداتی که نسبت به قدیمی بودن سال پایه ، نوع و تعداد کالاهائی که برای تعیین شاخص تورم به کارمی رفت، اداره آمارهای اقتصادی بانک مرکزی به فکرتغییر سال پایه تعیین نرخ تورم ازسال 76 به سال 83 وتغییر اقلام و افزایش آنها از 310 نوع قلم کالا به 362 قلم کالا افتاد.

آخرین آمار اعلام شده از سوی بانک مرکزی برای نرخ تورم مربوط به شهریور ماه می شود که حدود 9/10 درصد اعلام شده بود و این درحالی است که طی ماه اعلام شده، گرانی ها و افزایش قیمت ها به حدی افزایش یافته بود که مقام معظم رهبری نسبت به بهبود وضعیت اقتصادی مردم به دولتیان ومسئولان تاکید کردند.به علاوه مجلس نیزنسبت به افزایش قیمت ها عکس العمل نشان داده ونمایندگان دولت و وزرای اقتصادی را برای پاسخگوئی به مجلس دعوت کرد.

این درحالی است که نرخ تورم اعلام شده ازسوی اداره آمارهای اقتصادی بانک مرکزی نشان دهنده کاهش ونه افزایش نرخ تورم  است اما زندگی روزمره مردم و قیمت کالاها و خدمات گویای این مطلب نیست.

این درحالی است که دانش جعفری وزیراموراقتصادی و دارائی دریک نشست خصوصی با خبرنگاران کاهش نرخ تورم به 9/10درصد را  یک دستاورد ملی عنوان کرده است.

ابراهیم شیبانی رئیس کل بانک مرکزی نیزدرباره نرخ تورم اظهارداشت : منظور از تورم قیمت خرده فروشی کالا و خدمات است ، بانک مرکزی شاخص های مختلفی را تهیه می کند که در این میان شاخص خرده فروشی ، شاخص تورم است.

وی عنوان کرده است : نرخ تورم براساس قیمت 310 قلم کالا و خدمات و برطبق استاندارد آماری مجامع بین المللی ، تهیه و ارایه می شود اما نکته مهم دراین زمینه این است که کاهش نرخ تورم به معنای کاهش قیمت ها نیست وتازمانی که تورم بالاتر ازصفر باشد ، بدان معناست که قیمت ها بالامی روند.

وی تصریح کرد : بدین ترتیب اگر می گوییم  تورم مثلا از 15درصد به 5/10 درصد رسیده است یعنی اینکه هنوز قیمتها افزایش دارند. 5/10 درصد برای کل شاخص است که درمواردی مانند قیمت حبوبات بیش از این مقدار قیمت بالا رفته است.

همچنین مدیر کل اداره آمارهای اقتصادی بانک مرکزی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی مهر با بیان اینکه سال پایه برای محاسبه نرخ تورم از سال 76 به سال 83 تغییر خواهد کرد، افزود: در این محاسبه برخی اقلام از سبد نرخ تورم خارج و برخی اقلام به آن وارد خواهند شد.

وی با اشاره به اینکه از این پس هر پنج سال یک بارسال محاسبه نرخ تورم تغییر خواهد کرد، گفت : تا قبل از این، سال پایه محاسبه نرخ تورم هر هفت سال یک بار تغییر می کرد اما از سال 83 به بعد قرار است سال پایه هر پنج سال یک بار تغییر کند.

محسن تقوی طلب اعلام کرد: درزمانی که تغییر سال پایه انجام می گیرد وزن و اقلام مشمول شاخص با توجه به الگوی مصرف تغییر می کند. در محاسبات جدید، بانک مرکزی با حذف 22 قلم کالا و افزودن 74 قلم کالای جدید ، تعداد اقلام محاسبه شاخص تورم به 362 قلم کالا افزایش یافت.

اما با این وجود هنوزدلایل بانک مرکزی برای تعیین این اقلام ازکالاها در تعیین نرخ تورم برای کارشناسان وحتی مردم مشخص نیست، زیرا بسیاری از اقلام افزوده شده در سبد مصرفی اکثر خانوارهای  ایرانی جائی ندارند.

به عقیده بسیاری از کارشناسان اقتصادی ، اقلامی باید در سبد مصرفی خانوارهای ایرانی جای بگیرند که جز اقلام پرمصرف خانوار باشند ویا اینکه خانواده ها هزینه های بزرگی رابرای تامین آنها متحمل شوند درحالی که دراقلام منظور شده برای محاسبه نرخ تورم بسیاری از کالاهای پرمصرف مردم منظور نشده است.

محمد قلی یوسفی عضو هیات علمی دانشگاه اقتصاد علامه طباطبائی نرخ تورم ایران را در حال حاضر 28 تا 30 در صد عنوان کرده و گفته است : علی رغم کنترل قیمت ها طی ماه های اخیر با نرخ تورم حدود 30 درصد روبه رو هستیم .

وی عنوان کرده بود: باید توجه داشت که نباید تورم را با کاهش نرخ تورم امری یکسان تلقی کنیم. شاید مقداری از سرعت افزایش قیمت ها کاسته شده باشد اما این امربه معنای کاهش تورم درجامعه نیست. یوسفی اعلام کرده بود: در شرایطی که تولید وسرمایه گذاری افزایش نیافته، نمی توان تصور کاهش قیمت ها را داشت.

وی با اشاره به اینکه بخش عظیمی از اقلام تولیدی وارداتی در شاخص تورم لحاظ نمی شود گفته است: در جابه جائی سبد های کالائی و نبود وحدت نظر در خصوص اقلام مختلفی که در برآورد تورم اهمیت دارد، یک اشکال اساسی وجود دارد ضمن آنکه یک مقدار شاخص های بانک مرکزی دچار ایراد است.

عضوهیات علمی دانشگاه اقتصادعلامه طباطبائی بیان کرده است : علی رغم اینکه قیمت برخی اقلام ازسوی دولت ثابت نگهداشته  شده اما شاخص تورم کاهش نیافته که این امرحاکی ازکاهش سرعت نرخ رشد تورم است نه کاهش تورم .

همچنین سید کاظم دلخوش مخبر کمیسیون اقتصادی مجلس نیزبا بیان اینکه کاهشی در نرخ تورم ندیده ایم و تنها در آمار ارائه شده توسط وزیر اقتصاد و دولت این کاهش مطرح شده گفته است : متاسفانه دستگاه های ذیربط بر اساس سیاست ها با آمارها بازی می کنند که این در نهایت به ضرر خود دولت تمام خواهد شد.

دفتر اطلاع رسانی مرکز پژوهش های مجلس بر اساس تحلیل دفتر مطالعات اقتصادی این مرکز پیرامون روش های تعیین نرخ تورم با شاخص های مختلف اعلام کرده است: به نظر می رسد ، تغییر سال پایه از سال 76 به 83 منجر به ورود نزدیک به 50 قلم کالا و خدمات به سبد خانوار خواهد گردید و به طور حتم پس از اصلاح ضرایب ، نرخ تورم با نرخی که در حال حاضر اعلام می شود تفاوت خواهد داشت.

لازم به ذکر است ، اخیرا نیزشبکه خبری بی.بی.سی درگزارشی به افزایش قیمت مواد خوراکی در تهران در ماه رمضان پرداخته و تاکید کرده است که نرخ واقعی تورم در ایران 16 درصد است.     

رئیس کل بانک مرکزی در یک نشست صمیمانه با خبرنگاران در خصوص اظهاراتی که در مورد دستکاری بانک مرکزی در ارائه گزارش خود در ارتباط با نرخ تورم شده گفته است : من یک استاد دانشگاه هستم و شان یک استاد دانشگاه این نیست که در گزارشی دستکاری کند. وی تصریح کرده است : بانک مرکزی نه قبل و نه بعد از انقلاب هیچگاه کوچکترین اختلالی در ارائه گزارش نرخ تورم ایجاد نکرده است ، زیرا در چنین شرایطی کشور دیگر در خارج آبرو نخواهد داشت.

شیبانی با بیان اینکه مرکز رسمی اعلام نرخ تورم در ایران طی 67 سال گذشته بانک مرکزی بوده عنوان کرده است : من در بانک مرکزی از پست کارشناسی آغاز به کار کرده ام و در روستاها و شهرستان ها نیز شخصا برای جمع آوری آمار اعزام شده ام، دستکاری در نرخ تورم توسط بانک مرکزی امکان ندارد.

وی گفته است : من استاد دانشگاهی را می شناسم که می گوید براساس محاسبات وی نرخ تورمی که بانک مرکزی اعلام می کند غلط است .آیا تصمیم یک تیم گروهی درست است یا نظر یک شخص .

اخیرا اداره آمارهای بانک مرکزی نیز نسبت به اعلام اقلام حذف و اضافه شده به سبد تعیین نرخ تورم اقدام کرده که در این بین خودروی سواری پژو 206 ، خودری سواری پژو 405 ، هزینه منحصر برای خرید و فروش اتومبیل ، دوربین فیلمبرداری ، دستگاه تلفن همراه ، حق مکالمه تلفن همراه ، دستگاه تلفن ثابت ، رایانه شخصی ، آموزش شنا ، تور مسافرت زمینی داخل کشور ، سفر زیارتی سوریه (زمینی ، هوائی ) ، تور خارج از کشور برای سفر غیر زیارتی نظیر دبی ، زانوبند پزشکی ، یک دست دندان مصنوعی ، ارتودنسی ، روکش دندان، فیزیوتراپی ، شیشه عینک ، قرص آموکسی کلاو ، قرص استامینوفن کدئین ، آمپول کوریونیک گونادوتروفین ، قرص استاتین ، قرص نیتروگیلیسیرن ، اسپری سالبوتامول ، قرص کلسیوم دی ، ویال اینتروترون بی ، ویال دولی تاکسل ، ویال اریتروپوبتین ، قطره بتامتازون ، دی سدیم فسفات ، آمپول ترامادول ، اجرت کارگر برق کار، اجرت کارگر لوله کش ، اجرت تعویض روغن ، آلات موسیقی ، جریمه تخلفات رانندگی ، هزینه تهیه اسناد ازدواج و طلاق ، شهریه مهد کودک ، آدامس ، چیپس ، آب میوه ، کیک ساده ، جوجه کباب ، باتری قلمی ، مایعات سفیدکننده ، پفک ، لیموترش ، زرشک ، تخمه آفتابگردان ، کنسرولوبیا ، انواع دوغ ، غذاهای آماده برای مصرف در مجالس خانگی ، کرایه مترو، هزینه صدور گذرنامه ، کاپشن زنانه ، شلوار جین بچه گانه ، اجرت ساخت طلا ، مبل ، مایکرویو، کتری گازی ، آبکش پلاستیکی ، ظروف تفلون ، اجرت شستشوی فرش ، تعلیم رانندگی ، معالجه ریشه دندان ، کلاس های تقویتی ، هزینه استفاده از اینترنت و توپ فوتبال ، آموزش بدنسازی ، خوشبوکننده دهان ، کیف دستی زنانه و تورسه روزه کیش به چشم می خورد.

نوشابه گازداردر بطری شیشه ای ، شلوار فاستونی مردانه ، چای خشک داخلی ، کباب کوبیده ، آسپرین 100، استامینوفن 325، کفش دست دوز به گانه ، صندلی چوبی و پارچه ای ، بخاری نفتی ، سماور ، بشقاب ملامین ، استکان بلوری ، صابون لباسشوئی ، اجرت استحمام در حمام عمومی ، سفره نایلونی ، خودروشوی پیکان ، قرص جوشان کلسیم ، فورت ، آمپول گنادوتروپ، قرص متیل دوپا ، امپول دیکنوفناک ، قرص آمپی سیلین ، پماد چشمی تتراسایکلین نیز اقلامی هستند که ازسبد تعیین نرخ تورم خارج شده اند.  

به هر حال، همچنان چالش میان دولتمران نهم و کارشناسان مسایل اقتصادی بر سر نرخ تورم واقعی ایران ادامه دارد.

بازگشت به صفحه نخست