نویدنو:13/06/1386                                                                     صفحه قابل چاپ است

به خشونت بر علیه زنان پایان دهیم

زهرا مالکی

زنستان

یک زن از هر سه زن در سراسر دنیا به نحوی مورد ضرب و شتم قرار گرفته، به اجبار و با تهدید وادار به برقراری رابطه جنسی شده، و اشکال مختلف بدرفتاری را تجربه می کند. در غالب موارد یکی از اعضا خانواده مسبب این اعمال خشونت است. امروزه خشونت جنسی بیش از هر زمانی با بهداشت عمومی و نقض حقوق بشر مرتبط می گردد.

اعمال خشونت بر علیه زنان به بهداشت باروری آنان آسیب رسانده وسلامت جسمی و روحی آنان را در معرض خطر قرار می دهد.اعمال خشونت گذشته از ایجاد جراحت خطر ابتلا به مشکلات بهداشتی - سلامتی نظیر دردهای مزمن، نقص های جسمانی، اعتیاد به الکل و مواد مخدر، و افسردگی را در بین زنان افزایش می دهد. زنانی که به نحوی مورد سوء استفاده جنسی و یا ضرب و شتم قرار گرفته اند بیش از سایرین در معرض بارداری ناخواسته، سرایت بیماریهای مقاربتی، و پیامدهای نامطلوب بارداری قرار می گیرند. معمولا قربانیان خشونت در مراجعه به متخصصین سلامتی در جستجوی کمکهایی هستند که این متخصصین از تشخیص آنها غافل مانده، در باره آنها سوالی نمی کنند و شاید در واقع نمی دانند که چگونه به این مساله توجه کنند.

خشونت جنسی چیست؟
خشونت بر علیه زنان و دختران تمامی اشکال سوءاستفاده و ستم فیزیکی، جنسی، روانی، و اقتصادی را در بر می گیرد. واژه خشونت جنسی از جایگاه فروتر زنان در جامعه نشات می گیرد. در میان بسیاری از فرهنگها مجموعه ای از باورها، هنجارها، و نهادهای اجتماعی وجود دارد که ضمن قانونمند کردن روشهای اعمال خشونت برعلیه زنان به تداوم آنها در جامعه یاری می رسانند. اعمال و رفتارهایی که اگر مخاطب آنها یکی از همکاران، همسایگان و یا فردی از آشنایان باشد، مجازات و تنبیه را درپی خواهد داشت، زمانی که بر علیه زنان و در درون خانواده انجام می گیرد، معمولا هیچگونه مجازاتی را بدنبال ندارد.
دو شکل بسیار معمول و متداول اعمال خشونت بر علیه زنان که تمامی دوره های زندگی آنان اعم از کودکی، نوجوانی و بزرگسالی را متاثر می سازند با عناوین خشونت از سوی همسر، و اجبار به برقراری رابطه جنسی شناخته می شوند. اعمال خشونت از سوی همسر که معمولا به نامهای خشونت خانگی، ضرب و شتم زن، و نزاع های فامیلی مطرح می شود، تقریبا همیشه با نوعی تهدید روحی و روانی نیز همراه بوده و هر چهار یا پنج مورد وقوع این نوع خشونت یک مورد اجبار در برقراری رابطه جنسی را نیز به همراه دارد. اکثر زنانی که به نوعی از سوی همسرانشان مورد تعدی و سوءاستفاده جنسی قرار می گیرند این رفتار را بارها تجربه می کنند. در حقیقت حاکم شدن فضای تهدید و فشار به گسترش روابط مبتنی بر خشونت کمک می کند.

چگونه امدادگران می توانند کمک کنند
امدادگران می توانند کمکهای فراوانی به مراجعین خود که در حقیقت قربانیان خشونت جنسی هستند ارائه دهند. در بسیاری از مواقع امدادگران به دلیل عدم اطلاع، یا قضاوت نادرست بسیاری از فرصتهای کمک را از دست می دهند. در صورت برخورداری امدادگران از آموزشهای لازم و همچنین حمایتهای مراکز مراقبتهای بهداشتی، آنان می توانند بیشتر و مفیدتر به نیازهای فیزیکی، روانی، و ایمنی زنان و دختران آسیب دیده پاسخ دهند.
امدادگران باید بیاموزند که چگونه در باره نحوه اعمال خشونت سوال کنند تا مراجعین تشریح و بیان آن را مفید بدانند. آنها می توانند با زنان همدلی نموده و از آنان حمایت کنند. امدادگران می توانند مراقبتهای پزشکی مورد نیاز زنان آسیب دیده را مهیا سازند، مشاوره های ضروری را به آنان ارائه دهند، مدارک مرتبط با جراحت آنان را گردآوری و تنظیم کنند، و همچنین مراجعین را به مراکز حمایتهای قانونی معرفی کنند.
افرادی که در خصوص تنظیم خانواده و بهداشت باروری فعالیت می کنند مسئولیت ویژه ای در قبال کمک به مرا جعین به این مراکز دارند، زیرا:
- خشونت و تعدی جنسی،هرچند کاملا شناسایی نمی شود، بر بهداشت باروری و سلامت جنسی زنان اثر می گزارد.
- امدادگران مادامیکه ندانند چگونه و تا چه اندازه اعمال خشونت و عدم دسترسی به قدرت بر بهداشت باروری و قدرت تصمیم گیری زنان اثر می گزارد قادر به ارائه کمکها و خدمات مورد نیاز مراجعین به این مراکز نخواهند بود.
- مراکز ارائه مراقبتهای بهداشت باروری با هدف شناسایی قربانیان خشونت و معرفی آنان به سایر مراکزی که خدمات حمایتی را به آنان ارائه می کنند، شکل گرفته است.

امدادگران باید به زنان آسیب دیده این اطمینان را بدهند که خشونت رفتاری غیرقابل پذیرش است و هیچ زنی در هیچ شرایطی نباید مورد ضرب و شتم قرار گیرد، و یا به اجبار وادار به برقراری رابطه جنسی شود. این زنان باید اطمینان پیدا کنند که مستحق تحقیرها و رنج های روحی و روانی نیستند. همانطور که یکی ا ز این زنان قربانی خشونت بیان نمود، همدردی با این افراد می تواند به باز شدن درها و ایجاد رابطه بیانجامد. احساس امنیت و اعتماد همه چیز را تغییر می دهد.

پاسخهای اجتماعی
کسانیکه در زمینه بهداشت کار می کنند به تنهایی قادر به تغییر شرایط فرهنگی، اجتماعی، و قانونی که در واقع با نادیده گرفتن اعمال خشونت بر علیه زنان موجبات گسترش آن در جوامع مختلف را فراهم می سازند، نیستند. پایان دادن به اشکال مختلف خشونت اعم از فیزیکی و جنسی نیازمند اتخاذ استراتژیها و تعهدات درازمدت در همه بخشهای جامعه است. برخی از دولتها با تصویب قوانینی در حمایت از حقوق قانونی زنان و برای مجازات متعدیان به زنان متعهد به رفع هر گونه اعمال خشونت در جامعه شده اند. استراتژیهای اجتماعی می توانند بر توانمند سازی زنان و تغییر باورها و گرایشهایی در جامعه متمرکز شوند که رفتارهای خشونت آمیز را مجاز می شمارند. تنها زمانیکه زنان از جایگاه برابر با دیگر اعضا جامعه برخوردار باشند اعمال خشونت بر علیه آنان نه بعنوان یک هنجار، بلکه بعنوان نوعی نابهنجاری تکان دهنده شناخته خواهد شد.

تهدید سلامتی و توسعه

پیامدهای خشونت از تهدید بهداشت باروری و سلامت جنسی زنان فراتر رفته، رفاه و آسایش کودکان و حتی بافت اقتصادی و اجتماعی ملل را نیز تحت الشعاع قرار می دهد. اعمال خشونت جنسی با از پا انداختن زنان، تضعیف اعتماد به نفس آنان، و آسیب زدن به سلامتی زنان در حقیقت جامعه را از مشارکت کامل آنان محروم می سازد. همانطور که در گزارش صندوق زنان سازمان ملل متحد (UNIFEM) در باره خشونت آمده است: زنان تا زمانیکه زخمهای فیزیکی و روانی ناشی از خشونت را بر پیکر دارند قادر به انجام کار مفید و یا ارائه ایده های خلاقانه نیستند.

خشونت به مثابه فاکتور خطر برای ابتلا به بیماری
اعمال خشونت پیامدهای پرمخاطره فراوان داشته گذشته از جراحت های جسمانی و تشویش های روحی، سلامت آتی زنان را نیز به خطر می اندازد. نتایج مطالعات انجام گرفته حاکی از آن است که سلامتی زنانی که خشونت فیزیکی و یا جنسی را در دوران کودکی، نوجوانی، و یا بزرگسالی تجربه کرده اند بیش از سایرین به خطر می افتد.
اعمال خشونت با ابتلا به بسیاری از بیماریهای خطرناک درکوتاه مدت و دراز مدت از جراحت گرفته تا دردهای مزمن، اختلال دستگاه گوارش، و طیف وسیعی از بیماریهای روانی نظیر اضطراب و افسردگی مرتبط می گردد. اعمال خشونت همچنین موجب افزایش اعتیاد به الکل و مواد مخدر می شود.
مطالعات اولیه در این باره عموما با استناد به اطلاعات زنان مراجعه کننده به مراکز درمانی گردآوری شده و به همین دلیل بسیاری بر این نظرند که عملا انتخاب این جامعه آماری موجب بزرگ نمایی رابطه میان اعمال خشونت و ضعف سلامتی می گردد. اما نتایج مطالعات اخیر که با بهره گیری از روشهای نوین گردآوری اطلاعات و با مشارکت زنانی صورت گرفته است که بصورت تصادفی از میان مراجعین به مراکز ارائه خدمات و مراقبتهای بهداشتی انتخاب شده اند، نیزبر وجود رابطه میان قربانی خشونت بودن و ضعف سلامتی تاکید دارد.
بر اساس نتایج مطالعه ای که از سوی سازمان حفظ بهداشت و سلامت (HMO) در ایالت واشنگتن آمریکا در مقیاس وسیع انجام گرفته است، زنانی که در دوران کودکی یکی از اشکال خشونت اعم از خشونت فیزیکی، جنسی، و عاطفی را تجربه کرده و یا به نوعی مورد غفلت و فراموشی قرار گرفته اند از سلامت کمتری نسبت به همسالان خود برخوردارند. براساس یافته های این تحقیق این زنان بیش از سایرین در معرض بیماریهای جنسی و مشکلات مرتبط با بهداشت باروری قرار داشته، از وضعیت جسمانی ضعیف تری برخوردارند. همچنین این گروه از زنان نسبت به زنانی که تجربه خشونت در دوران کودکی را ندارند، رفتارهای پرخطرتری از خود نشان می دهند. بعلاوه میانگین ابتلا به بیماریهای مختلف نظیر ابتلا به بیماریهای عفونی، مشکلات و بیماریهای روحی و روانی، بیماریهای مزمن مثل دیابت، تنگی نفس، و فشار خون در بین زنانی که در دوران کودکی مورد خشونت واقع شده اند بیش از سایر زنان است.
مطالعه سازمان حفظ بهداشت و سلامتی بر روی زنان فرصت مناسبی را برای بررسی تاثیرفزاینده خشونت بر سلامتی زنان فراهم نمود زیرا این سازمان معمولا کلیه مراقبتهای بهداشتی لازم اعم از تامین دارو، جراح، امکان مراجعه به پزشک، و اقامت در بیمارستان را برای اعضا خود مهیا می سازد. مطالعات سازمان حفظ بهداشت و سلامتی در رابطه با نتایج بهداشتی اعمال خشونت فیزیکی و جنسی بر علیه زنان حاوی سه مطلب مهم و اساسی است:
- آثار خشونت تا مدتها پس از اعمال خشونت باقی می ماند.
- هرچه اعمال خشونت از شدت و حدت بیشتری بر خوردار باشد، اثرات آن نیز بر سلامت جسمانی و روانی زنان شدید تر خواهد بود.
- اثر اعمال اشکال مختلف خشونت و انجام آن به دفعات، به مرور زمان بیشتر می شود.

برگرفته از گزارشهای جمعیتی دانشکده بهداشت دانشگاه جان هاپکینز در امریکا

بازگشت به صفحه نخست                                   

Free Web Counters & Statistics