|
نویدنو
باردیگر خاتمی - 8
کناره گیری خاتمی هنوزپس لرزه های
فراوانی دارد وخواهد داشت. در زیرتوجه شمارا به سه مطلب در همین
رابطه جلب میکنیم.
در نقد تصميم خاتمي
مهندس محمد
توسلي: هنوز ابهاماتي در خصوص علل انصراف خاتمي وجود دارد
موسوی:
اگر
خاتمی کنار نمی کشید، در روزهای آخر انصراف می دادم
این هم لینک انتخابات :
انتخابات در روزنامه ها:پنج شنبه 20 فروردین ماه
در نقد تصميم خاتمي
عليرضا خوشبخت
نوشتن در نقد تصميم اخير سيد محمد خاتمي، مبني بر انصراف از كانديداتوري در
انتخابات دوره ي دهم رياست جمهوري اسلامي ايران، در شرايط حاضر شايد
عجولانه و شايد بيهوده به نظر برسد.
اگر پيرامون درستي يا نادرستي اين تصميم، اجماعي در ميان حاميان او وجود
داشت و مهم تر از آن، اگر در مورد راهكاري كه اينك آن ها بايد در پيش گيرند
جمع بندي واحدي موجود بود، بي ترديد شايسته تر بود كه نقد اين تصميم را به
آينده اي وانهاد كه در آن با فاصله گرفتن از رويداد ها، بتوان حسن و قبح
اين عمل را فارغ از احساسات آني و فشار تحولات مقطعي باز كاويد.
اما شواهد و نشانه ها بر صدق مطالب بالا گواهي نمي دهند: در ميان حاميان
سيد محمد خاتمي قضاوت واحدي پيرامون درستي يا نادرستي كناره گيري او وجود
ندارد و در مورد راهكار هاي آتي كه حاميان او بايد در مورد انتخابات دوره
دهم رياست جمهوري در پيش گيرند، نيز تشتت و پراكندگي به خوبي قابل مشاهده
است.
انگيزه ي نگارنده براي پر داختن به نقد تصميم سيدمحمد خاتمي از شرايط فوق
بر مي خيزد. شايد با بررسي جوانب گوناگون اين تصميم بتوان پرتوي بر
ابهاماتي افكند كه اينك ذهن طيفهاي مختلف هواداران سيد محمد خاتمي را آزار
مي دهد و امكان اتخاذ تصميمات واحد را از آن ها سلب مي كند.
خاتمي در بيانه اعلام انصراف خود و در سخناني كه در جمع هاي مختلف پس از
اين اعلام انصراف بر زبان آورد: پاي بندي به اخلاق راه به عنوان يكي از مهم
ترين دلايل اتخاذ اين تصميم برشمرد. او كوشيد اين پاي بندي را سرمايه اي
بداند كه او به قيمت صرف نظر از كانديداتوري در انتخابات به دست آورده است.
پاي بندي به قول و وفاي به عهد بي گمان يك ارزش مسلم اخلاقي است واين كه
خاتمي به قيمت انصراف از كانديداتوري و صرف نظر از مقام رياست جمهوري به
اين اصل اخلاقي وفادار ماند، بي گمان در عرصه اخلاق محض قابل ستايش و حتي
رشك بر انگيز است.
اما در عرصه سياست چطور؟
آيا پاي بندي به قول و وفاي به عهد، به هر قيمتي يك تصميم درست سياسي است؟
آيا اتخاذ يك تصميم با معيارهاي اخلاقي محض را مي توان در عرصه سياست و از
سوي يك سياستمدار كاري صحيح پنداشت؟
پاسخ به اين پرسش لا جرم نيازمند تفحصي كوتاه در نسبت ميان سياست و اخلاق
در انديشه سياسي دوران جديد والبته واقعيت سياست زمانه ماست.
سياست و اخلاق در دوران جديد، در عرصه نظر و عمل دو حيطه مستقل از يكديگر
را تشكيل مي دهند. اين البته به معني ضد اخلاقي و يا حتي غير اخلاقي بودن
سياست نيست. سياست به مانند هر حيطه اي از زندگي بشري، از اخلاق تاثير مي
پذيردو بر آن تاثير مي نهد اما در انديشه سياسي مدرن نه مانند دوران يونان
باستان اخلاق فردي ديباچه و مقدمه اي بر سياست است و نه سياست، چون دوران
قرون وسطي كارگزار بي قدر اخلاق و عامل تحقق آرمانها ي اخلاقي است.
سياست براي خود غاياتي مستقل، شيوه تحليلي و ابزارهايي مشخص داردو در عرصه
نظر و عمل مستقل از اخلاق است. منطق عرصه سياست ،منطق منفعت و مصلحت، را
نمي توان و نبايد به منطق اخلاقي فرو كاست و چنين تقليل گرايي در عرصه
سياست حاصلي جز خسران بر جاي نخواهد نهاد.
آن چه گفته شد به معناي فقدان يك اخلاق حرفه اي براي سياست نيست. سياست چون
هر حرفه ديگري مجموعه قواعدي به عنوان اخلاق حرفه اي خود دارد كه تخطي از
آن براي هر سياستمدار و گروه سياسي عواقب بسيار خواهد داشت. اما اين اخلاق
حرفه اي در درون منظومه سياست و در تطابق با منطق عمومي آن است نه آن كه
ناقض اين همه باشد. به عنوان مثال نمي توان در جوامع پيشرفته در عرصه سياست
به راحتي دروغ گفت و از عواقب آن در امان ماند، نمي توان ائتلافي را بي
دليل گسست و به افكار عمومي پاسخ نداد و نمي توان منافع ملي را به خطر
انداخت بي آن كه در معرض قضاوت تند آراي شهروندان گرفت و قدرت خويش را در
معرض خطر ديد. اين اما به اين معني نيست كه مي توان به نام اخلاق منافع خود
و گروههاي حامي خود را ناديده گرفت يا براي به حداكثر رساندن توان و قدرت
خود و حزب يا جناح خود نكوشيد. نمي توان مصلحت عمومي كشوري را به پاي
وفاداري به يك اصل اخلاقي نهاد چرا كه چنين اعمالي ناقض اخلاق سياست والبته
منطق سياست است.
از اين منظر است كه مي توان تصميم سيد محمد خاتمي را در بوته نقد نهاد.
تصميم او براي كناره گيري در عرصه اخلاق، ستايش بر انگيز بود اما نه با
منطق سياست و نه با اخلاق حرفه اي سياست تطبيقي نداشت.
با منطق سياست تطبيقي نداشت: چون در حساب سود و زيان و در ترازوي منفعت
كانديداتوري او ، حذاقل از نگاه هوادارانش منفعت بيشتري را نصيب آنها و
البته، كشور مي ساخت. چون با كناره گيري او شانس پيروزي او و همفكرانش در
انتخابات تا حدبسياري كاهش يافت و از همه مهم تر ، چون مصلحت كشور و جامعه
ايراني در معرض خطر قرار گرفت.
تصميم او با اخلاق حرفه اي سياست هم در تناقض بود، چون در بي اعتنايي به
خرد جمعي و خواست عمومي هواداران، همفكران و همراهان سياسي و حتي جامعه
روشنفكري صورت پذيرفت. چون بسياري از گروه هاي سياسي توان و همت و وقت خود
را صرف اقناع او براي كانديداتوري كردند و پس از اعلام كانديداتوري، براي
پيروزي او. و اينك در آستانه انتخابات تمام سرمايه سياسي خود را در معرض
خطر مي بينند.چون جوانان پر شور بسياري پس از انصراف او ياس و سرخوردگي را
تجربه كردند و ....
سياستمدار، فيلسوف خوش اخلاق ما تصميمي در تناقض با منطق و اخلاق سياست
گرفت.
مهندس محمد
توسلي: هنوز ابهاماتي در خصوص علل انصراف خاتمي وجود دارد
رئيس دفتر سياسي نهضت آزادي ايران تاكيد كرد: انصراف آقاي خاتمي
از
عرصه انتخابات هزينه سنگيني برای جنبش اصلاحات در پي داشت.
محمد توسلي در
گفت‌وگو با ايلنا، با اشاره به انصراف خاتمي از عرصه انتخابات گفت: دلايلي
كه ايشان
در
سخنان خود براي انصراف از عرصه انتخابات ذكر كرد كافي به نظر نمی رسد.
وي
افزود: به نظر مي‌رسد اگر در گذشته مهندسي آرا صورت مي‌گرفت و انتخابات
مدیریت می
شد
، در اين دوره نامزدهاي انتخابات مديريت مي‌شوند. به همين دليل به گمان من
در
مقطع فعلي شرايطي فراهم شد كه خاتمي با كمترين هزينه انصراف دهد.
اولين شهردار
تهران پس از انقلاب به استقبال مردم استان فارس از خاتمي اشاره كرد و آن‌را
نشانه‌اي از تمايل مردم به تغيير وضع موجود دانست و در همين خصوص اظهار
داشت: بعد
از
سفر استان فارس خاتمي از حضور در عرصه انتخابات انصراف مي‌دهد و جالب آن
كه
زمان‌بندي اين انصراف هم در نوع خود قابل توجه است يعني يك روز مانده به
تعطيلي
رسانه‌ها، به رغم مخالفت حامیان، بيانيه انصراف ايشان منتشر مي‌شود و به
همين دليل
ابهاماتي در خصوص علل انصراف خاتمي در اذهان وجود دارد.
وي
با بيان اينكه خاتمي
بايد به سوالات كليدي در خصوص علت انصراف خویش پاسخگو باشد در خصوص ورود
ميرحسين
موسوي به عرصه انتخابات نيز گفت: آقاي خاتمي به دليل آن كه 8 سال
رئيس‌جمهور
بوده‌اند و در اين 4 سال نيز ديدگاه‌هاي خود را در خصوص مسائل مختلف از
جمله گفتمان
و
برنامه اصلاحات بيان كرده‌اند مردم به خوبي با انديشه‌هاي او آشنا هستند
واستقبال
گسترده مردم استان فارس از خاتمی را در واقع می توان استقبال از گفتمان
خاتمي و در
راستاي منافع ملي ارزيابي كرد.
توسلي خاطرنشان كرد: نهضت آزادي ايران نيز ضمن
احترام به ديگر كانديداها از گفتمان خاتمي استقبال كرد و اما مهندس موسوي
به دليل
اينكه مواضع خود را هنوز به طور شفاف بيان نكرده و برنامه‌هاي خود را اعلام
ننموده
است
نمي‌توان اظهارنظر مشخصي در ارتباط با ايشان داشت.
وي
تاكيد كرد: مهندس
موسوی بايد تعريف خود را از اصلاح‌طلبي تبيين كند و برنامه خود را برای
خروج از
بحران های جاری کشور ارایه کند.
توسلي در پايان در خصوص موضع نهضت آزادي ايران
در
خصوص انتخابات آينده نيز گفت: نهضت آزادي ايران پس از بررسی برنامه
نامزدهای
مطرح موضع خود را اعلام خواهد کرد
.
موسوی:
اگر
خاتمی کنار نمی کشید، در روزهای آخر انصراف می دادم
مهندس میر حسین موسوی نخست وزیر سابق و نامزد انتخابات دهمین
دوره ریاست جمهوری اعلام کرد که اراده ای برای رقابت با سید محمد خاتمی در
انتخابات
آتی
ریاست جمهوری نداشته است.
به
گزارش عصر ایران مهندس موسوی روز گذشته در
دیدار با اعضای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات ( مهم ترین نهاد جمعی اصلاح
طلبان)ضمن
طرح
انتقاداتی از نحوه مدیریت کشور در 4 سال اخیر گفته است که در گفتگو با سید
محمد
خاتمی به رییس جمهور سابق این نکته را گوشزد کرده است که تمایلی برای رقابت
با او
ندارد و اگر خاتمی از رقابت های انتخاباتی کنار نکشد ،او در روزهای پایانی
به نفع
او
کناره گیری خواهد کرد.
یک
منبع آگاه عضو شورای هماهنگی جبهه اصلاحات در
گفتگو با عصر ایران ضمن تشریح دیدارهای روز یکشنبه این تشکل اصلاح طلب با
کروبی و
موسوی گفت: موسوی در این دیدار بر دو نکته اساسی تاکید کرد.
نخست آنکه او
اعلام کرد که حضور او در عرصه به معنای رقابت با خاتمی نبوده است و اگر
خاتمی
انصراف نمی داد او در مقابل خاتمی قرار نمی گرفت.
نکته دومی که مهندس موسوی
بر
آن تاکید کرد این بود که در جمع بندی شخصی خود به این نتیجه رسیده است که
او
فردی است که می تواند از پس حل مشکلات عدیده اقتصادی،اجتماعی و سیاسی کشور
برآید.
این
منبع آگاه در ادامه افزود: مهندس موسوی در این نشست ضمن تشریح
برخی دیدگاه های خود در زمینه مسایل روز کشور و انتقاد از نابسامانی های
جاری در
عرصه اجرایی با انتقاد شدید از عادی شدن برخی نا هنجاری های اجتماعی از
اینکه
امروزه معضل" اعتیاد " در کشور به مساله ای عادی تبدیل شده است ابراز تاسف
عمیق کرد
.
این
عضو شورای هماهنگی جبهه اصلاحات در ادامه، پاسخ به انتقادات درباره
عدم
حضور موسوی در عرصه سیاسی کشور در 20 سال گذشته را نیز یکی دیگر از مسایل
مطرح
شده
از سوی نخست وزیر سابق دانست و افزود :" مهندس موسوی در این جلسه ضمن رد
این
بحث
که او در 20 سال گذشته در عرصه سیاسی کشور غایب بوده است گفت که او هیچ گاه
غایب نبوده و از نزدیک در جریان تمامی تحولات کشور بوده و در مواقع ضروری
اظهار نظر
نیز
کرده است
.
مهندس موسوی همچنین با آوردن دلایل مستدل از این اتهام که
چرا
در 20 سال گذشته در انتخابات مختلف ریاست جمهوری نامزد نشده است دفاع کرد و
به
تفضیل و مورد به مورد دلایل عدم حضور خود را در انتخابات ریاست جمهوری در
سال های
1368،1372،1376،1380
و1384 را بیان کرد.
این
منبع آگاه در خصوص دیدار روز
گذشته شان با مهدی کروبی نیز گفت: " این دیدار در فضایی بسیار مثبت انجام
شد و بحث
های
خوبی در آن مطرح شد و تنها در پایان جلسه آقای کروبی در واکنش به سخنان
انتقادی
یکی
از حضار سخنانی بیان کرد که ظاهرا بلافاصله پس از پایان جلسه پاسخ خود به
سخنان فرد مزبور را به عنوان جمع بندی جلسه در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا
مطرح کرده
است.
اما
در مجموع فضای جلسه بسیار مثبت بود و دو طرف مواضع خود را روشن و
شفاف و در فضایی دوستانه مطرح کردند.
این
عضو شورای هماهنگی جبهه اصلاحات در
پایان و در پاسخ به پرسش عصر ایران درباره نظر نهایی جبهه اصلاحات درباره
کاندیدای
نهایی مورد حمایت این جبهه گفت که هنوز برخی از احزاب عضو جبهه اصلاحات به
جمع
بندی نرسیده اند و پیش بینی می شود در دو هفته آینده نظر نهایی این جبهه
با رای
مثبت دو سوم تشکل های اصلاح طلب عضو جبهه به یکی از کاندیداهای مطرح تعلق
گیرد.
|
