نویدنو:9/09/1386                                                                     صفحه قابل چاپ است

آناپوليس، ,دهکده پاتومکين, صلح
آلن گرش - ترجمه بهروز عارفی

 

,اجلاسی که در روز سه شنبه 27 نوامبر، اسرائيلی ها و فلسطينی ها را در آناپوليس (مريلند-ايالات متحده) گرد هم می آورد، بدون ترديد با موفقيت توام خواهد بود. همان طوری که در گذشته، نشست های شرم الشيخ در 2007 و 2005، اجلاس عقبه در سوم ژوئن 2003 موفق بودند. از زمان برگزاری آخرين مذاکرات واقعی در ژانويه 2001 در طابا، ملاقات هائی از اين قماش بدون تعمق کافی برگزار شده اند ولی هرگز نتيجه ای نداده اند. شاخص های صلحی مبتنی بر مذاکرات از مدت ها پيش مشخص است. و آن اين است که مرزهای فلسطين بايد تا حد امکان به خط آتش بس مستقر از سال 1948 تا 1967 وفادار باشد؛ هر قطعه زمين الحاقی به اسرائيل می بايست با سر زمينی در محل ديگر جبران شود؛ بيت المقدس تقسيم شود؛اکثريت قابل توجهی از آوارگان فلسطينی که تمايل به بازگشت به فلسطين رادارند،به فلسطين بر گردند و نه به اسرائيل. اما، آيا باز هم امکان تحقق اين امر وجود دارد؟, . اين بخشی از مقاله ژيل پاريس (لوموند، 25-26 نوامبر 2007) با عنوان ,اجلاس آناپوليس: خروج از سوءظن, است.
در واقعيت، هيچکس تصور نمی کند که فراتر از لبخندها و عکس های تبليغاتي، اجلاس آناپوليس به نتيجه ای جز يک ,روند, جديد صلح بيانجامد. حتا اگرهمان طوری که ميگويند، پرزيدنت بوش ,سخنرانی مهمی, نيز ايراد نمايد. کاندوليزا رايس وزير امور خارجه آمريکا دوست دارد بگويد که می بايست ,افق سياسی, به فلسطينی ها عرضه کرد. اما، بنا بر تعريف، افق چيزی است که هرگز نمی توان بدان دست يافت.
هنگامی که دولت بوش پيشنهاد برگزاری اين نشست را مطرح کرد، هدف اين بود که بر انتشار بيانيه مشترک اسرائيل-فلسطين در جهت حصول به يک پيمان نهائی صحه بگذارد. ايهود اولمرت و محمود عباس پس از مدت ها بحث و گفتگو متوجه شدند که قادر به توافق نيستند. اميره هس در مقاله ای با عنوان , منبع فلسطينی:در راه اجلاس خلاء وجود دارد,، (روزنامه هآرتص، 22 نوامبر 2007 )، اختلاف نظرهای ميان دو طرف را توضيح می دهد. همين روزنامه، طرح سری مورد بحث دو طرف را منتشر ساخته است. روزنامه می نويسد که آنان حتا نتوانستند بر سر اين که در پايان ,سندی, منتشر شود يا يک ,بيانيه,، توافق کنند.
در ژانويه 1787 وزير جنگ کاترين دوم، تزارين روسيه از مناطق جديدی ديدن کرد که روسيه فتح کرده بود. پاتومکين، زندگی نامه نويس روسی اين افسانه را پراکنده است که ,به دستور وزير در طول مسير ملکه، روستاهائی قلابی از خمير مقوا ساخته بودند. او بدين ترتيب می خواست علاوه بر مجيزگوئی ، موجبات اعتماد ملکه را در مورد موقعيت زارعين اش فراهم آورد,. از آن زمان، برای افشای تشبثات حکومتی جهت فريب افکار عمومی مردم کشور خود و يا افکار جهانی از اين اصطلاح استفاده می کنند.
جريانی که در روز 27 نوامبر بزعامت رئيس جمهوری آمريکا و درپی هفته ها دميدن در بوق تبليغاتي، در آناپوليس تدارک می بينند، از اين قماش است.
بايد چند کلمه هم در مورد ,امتيازاتی, گفت که گويا دولت اسرائيل به هنگام تدارک اجلاس داده است. قرار بود 450 زندانی فلسطينی آزاد شوند- بايد يادآوری کرد که 10هزار فلسطينی در اسرائيل زندانی اند. اما، مقامات اسرائيلی تنها در ماه اکتبرجاري، 600 فلسطينی را دستگير کرده اند! حکومت اسرائيل اعلام کرد که شهرک های استعماری ,غيرقانونی, را ويران خواهد ساخت ( در حالی که از نظر حقوق بين المللي، همه شهرک ها ,غيرقانونی, اند، ولی منظور اسرائيل شهرک هائی اند که مجوز رسمی از دولت دريافت نکرده اند). اما، هزاران بار اين وعده را داده اند ولی هرگز بدان عمل نشده است. يادآوری کنيم که حتا هزار بار وعده برچيدن تعدادی از پاسگاه های بازرسی (موسوم به چک پوينت) واقع در کرانه باختری رود اردن را داده اند ولی به آن نيزعمل نکرده اند. اين چک پوينت ها هر گونه آمد و شد فلسطينی ها را به کابوسی بدل ساخته اند. يک گزارش سازمان ملل متحد حاکی است که تعداد موانع عبور مستقر در جاده ها به 572 رسيده و بدين ترتيب 52 درصد نسبت به 376 سد بازرسی موجود در اوت 2005 افزايش يافته است. بالاخره، به تصميمی واقعی هم اشاره کنيم. اسرائيل از دوم دسامبر، ميزان برق تحويلی به غزه را کاهش خواهد داد. اين عمل يک مجازات همگانی است که از نگاه قانون بين المللی ,جنايت جنگی, به حساب می آيد.
اکنون از امتيازاتی که اسرائيل بر روی زمين می دهد صحبت کنيم. در حالی که حتا بوش عقب نشينی کامل اسرائيل را رد می کند، چه کسی باور می کند که اين کشور به مرزهای 1967 بازگردد؟ در کتاب ,اسرائيل-فلسطين، حقايقی درباره يک کشمکش,* (چاپ سوم با اضافات، انتشارات فايار، 2007) يادآوری کردم که پرزيدنت بوش در نامه ای در 14 آوريل 2004 به شارون نوشت : ,آقای نخست وزير، شما ابتکار عمل جسورانه و تاريخی ای را بکار بسته ايد که می تواند به طرزی با اهميت به صلح ياری رساند. من اقدامات و تصميمات شجاعانه شما را تاييد کرده و از آن ها پشتيبانی می کنم. به منزله دوست و متفق، ايالات متحده برای توفيق نقشه شما در کنار شماست,. بوش اضافه می کند: ,در چارچوب پيمان نهائی صلح، اسرائيل می بايست دارای مرزهای مطمئن و رسمی باشد که در پی مذاکراتی تعيين شوند که برپايه قطع نامه 242 و 338 شورای امنيت سازمان ملل صورت گرفته است. با توجه به شرايط جديد محلی و گسترش موطن با اهميت برای جمعيت اسرائيل، (عجب!) قبول اين امر غيرواقع گرايانه است که نتيجه مذاکرات بازگشت ساده ای باشد به خطوط ترک مخاصمه سال 1949,. بدين ترتيب، بازگشت به مزرهای 1967 صورت نخواهد گرفت و دولت آمريکا از يک جانبه گری اسرائيل حمايت می کند. اين يک جانبه گری آخرين دستاورد پيمان اسلو را زير سوال می برد. اين ايده عبارت است از يافتن راه حلی از طريق مذاکره ميان دو طرف.,
شرکت کشورهای عرب در نشست آناپوليس يک پيروزی مسلم برای ديپلماسی آمريکاست. کشورهای مصر، اردن با شعف و عربستان سعودی و سوريه با ترديدهای يبشتری در آن شرکت دارند. آمريکا بدين منظور فشارهای زيادی وارد آورد. زيرا هيچ کدام از شرايطی که جامعه عرب برای شرکت در اجلاس قائل شده بود، تحقق نيافت. از جمله توقف همه شهرک سازی های استعماري، بحث در مورد موضوعات معلق (از جمله مسئله پناهندگان و بيت المقدس)، تقويمی دقيق و موضوعات دست و پاگير... و بويژه قبول طرح صلح اعراب که شناسائی اسرائيل را در مقابل عقب نشينی کامل اسرائيل از سرزمين های اشغالی 1967، ايجاد دولت فلسطين و راه حلی عادلانه در مورد مسئله پناهندگان فلسطينی که مورد قبول طرفين قرار گيرد.
به اين ترتيب، ايالات متحده ميتواند به حصول به هدف اصلی اش اميدوار باشد که تشکيل جبهه ای گسترده از کشورهای عرب موسوم به ميانه رو ، اسرائيل، امريکا و اروپائی ها (با نقشی ويژه برای فرانسه) عليه ,تهديد ايران, است و هيچ ربطی به فلسطينی ها ندارد.
همان طوری که عبدلباری عطوان در روزنامه پان عربی چاپ لندن، القدس العربی (شماره 24 نوامبر) می نويسد و در آن موضع جامعه عرب و عربستان را در مورد شرکت در کنفرانس تقبيح می کند:,بدين ترتيب، کشورهای ميانه رو عرب ممکن است در يک هماهنگی متمرکز نظامي، اقتصادی و سياسی با اسرائيل و ايالات متحده همدست شوند و جبهه واحدی برای مقابله با خطر ايران تشکيل دهند. برخی کشورهای عرب، خطر ايران را پرمخاطره تر از خطر اسرائيل می دانند.,
وانگهي، مطبوعات اسرائيل نيز چنين فکر می کنند. در سرمقاله شماره 23 نوامبر روزنامه هآرتص با عنوان ,بر در آناپوليس نکوبيد, آمده است:
,بدون ترديد، مسئله ايران در لابلای سطور در آناپوليس مطرح خواهد شد. اسرائيل و در مقياسی وسيع تر، کشورهای عرب نيز در کنفرانس شرکت می کنند تا از ايالات متحده و متحدان آن بخواهند که آنان را از تهديد تبهکاری بنيادگرا و برنامه هسته ای اش (...) نجات دهند. در حاشيه گفتگوها، جورج بوش تاکيد کرده که پيشرفت های مذاکرات اسرائيل-فلسطين وظيفه او را در ايجاد جبهه ای بين المللی عليه ايران آسان تر خواهد کرد.,
شيمون شيفر، همان روز اين نقطه نظر را در روزنامه يديعوت آهارنوت مورد تاييد قرار داد:
, چنين بر می آيد که با اهميت ترين اجلاس هفته آينده نه در مريلند بلکه در واشينگتن برگزار خواهد شد. روز چهارشنبه (28 نوامبر) پس از عکس برداری های تشريفاتی در آناپوليس، ايهود اولمرت، نخست وزير اسرائيل، با پرزيدنت بوش ديدار کرده و در مورد مسائل ,غيرفلسطينی, مذاکره خواهد کرد. اين کنايه به مفهوم مذاکره در مورد مسئله مهم تر روز يعنی ايران است.,
در مورد مباحثاتی که در اسرائيل در باره ايران جاری است، ايهود اولمرت در نقش جنگ طلب ظاهر می شود. او تصور می کند که ميتوان مسئله هسته ای ايران را از طريق نظامی رفع کرد و اسرائيل قادر است بهای چنين عملياتی را بپردازد. آتشين ترين مدافع سياست غيرمنفعل ايهود اولمرت، بنيامين نتان ياهو ست. اما، سوال عمده اين است: بوش چه خواهد کرد؟ او فقط 14 ماه در پيش رو دارد. بسته به اين که رئيس جمهوری آمريکا بخواهد در سال آخر رياستش چه برنامه ای را مورد اجرا بگذارد، ممکن است که اين مدت زياد باشد و نيز احتمال دارد بسيار کم بيايد. افکار عمومی دچارتفرقه است. نتان ياهو که بر نظرسنجی های امريکا چشم دوخته است، می گويد که هفتاد درصد آمريکائيان مخالف حمله به ايران بودند و اکنون، اين رقم به 50 درصد رسيده است.,
در شهر نشويل، در برابر مجمع عمومی , اتحاديه جامعه های يهودی , در روز 13 نوامبر، کاندوليزا رايس همچنين ارتباط ميان مناقشه اسرائيل-فلسطين و ايران را چنين توضيح داد: ,بدين ترتيب، خانم ها و آقايان، آن چه در اين ميان مطرح است، چيزی غير از آينده خاورميانه نيست. افراطيون خشن که رهبری شان کم و بيش در دست دولت ايران است، هر چه در توان دارند برای تحميل وحشت، بغض و ايدئولوژی آکنده از نفرت شان به ملت های خاورميانه بکار می برند. حساس ترين دام برای افراطيون را جوانان تشکيل می دهند. اين امر، راه حل دو دولت را اضطراری تر از هر زمانی کرده است. (...) اگر ميانه روهای فلسطينی نتوانند به اميدهای خلق خود به ايجاد يک دولت مستقل پاسخ دهند، کانون ميانه رو از هم پاشيده و نسل آتی فلسطينی ها ممکن است به دامی آسان برای افراطی گری غيرقابل مهار تبديل شوند. (...) زمان آن فرارسيده که رهبران مسئول ، چه اسرائيلی و چه فلسطيني، چه آمريکائی و چه عرب برای تحقق صلح دست به انتخابی مشکل بزنند و آن را شجاعانه و با اعتماد انجام دهند.,
رسانه بارها تکرار کرده اند که در آناپوليس اتفاقی رخ نخواهد داد. به همين خاطر، نميتوان اين احتمال را رد کرد که نتيجه ناچيزی را به عنوان ,پيشرفت تعيين کننده, به سوی صلح معرفی کنند. البته اين فريبی بيش نخواهد بود. اما، اين امر،چند ماه فرصت در اختيار ترفندهای آمريکا خواهد گذاشت. ولي، در واقع، تنها پرسشی که در آستانه اجلاس 27 نوامبر مطرح است، اين است:
آيا دهکده پوتمکين آناپوليس، تدارک جنگ آتی عليه ايران را در پشت خود مخفی می کند؟
----
Annapolis, , village Potemkine , de la paix
Alain Gresh
27 نوامبر 2007، از سايت
www.monde-diplomatique.fr
* ترجمه فارسی نخستين چاپ اين کتاب، با ترجمه بهروز عارفی در سال 2002 از سوی انتشارات خاوران در پاريس منتشر شده است.

بازگشت به صفحه نخست                                   

Free Web Counters & Statistics