علت ومعلول

نویدنو:30/6/1385

علت ومعلول

دکتر حسین   سالاری

در عرصه های فیزیک، شیمی، بیوشیمی وبیولوژی تمامی پدیده های طبیعت بر طبق قانون علت ومعلول صورت می پذ یرند.

این علوم پایه ، ما ّده وعمل آن را ازآغاز پیدایش زمان در حدود پانزده میلیارد سال پیش تا کنون مورد بررسی قرارمی دهند.

میلیارد ها سا ل حرکت، تغییر، تاثیرمتقابل و تکامل مادّه از زیرذ رّه ها تا ترکیبات بیولوژیک ، به پیدایش موجودات زنده و سرانجام به ظهور انسان منجر شده است.

انسان مادّه ایست بسیاربغرنج و به شد ّت سازمان یافته که قاد ربه اند یشید ن، ابزار د رست کردن و جامعه سازی است. این ویژگی هانه تنها او رامستعد بر رسی علوم پایه می نماید، بلکه تنها موضوع مورد بحثِ دانش دیگری که جامعه شناسی نام داشته و به بررسی روابط انسان با همنوع خویش می پردازد، می سازد. از این روی جامعه شناسی رانمی توان از قانون علت و معلول معاف ساخت، زیراجامعه خود بخشی از طبیعت است.

نه در طبیعت، و نه در جامعه، حوادث به گونه ای اتفاقی روی نمی دهند، درغیراینصورت نه طبیعت، نه جامعه و نه دانشی که به آن ها بپردازد پد ید نمی آمد.

انسان به لطف پژوهش های د قیق ومطالعات پیگیرخود، به دانش وفن آوری پیوسته گسترش یابنده ای دست یافته است، و درحالیکه دانشمندان وپژوهشگران به شکلی وسواس گونه به د نبا ل علتِ هر پد ید ه ای در طبیعت هستند، شیوه جامعه شناسان وسیاستمداران در موردِ جامعه اغلب چنین نیست. در اینجا معمولا پد ید ه ها آنچنان سطحی و علا متی بررسی می شوند که به عنوان مثال اگرپزشکان چنین شیوه ای رادر مورد بیماران خود در بیمارستان ها بکار برند، کمتر کسی  ازآن موسسه ها زنده  بیرون خواهد آمد.

در اینجا به چند نمونه می پردازیم. ابتدا موضوع جنگ با عراق است. عراق دارای دوّ مین ذخیرۀ بزرگِ نفت در جهان بوده، درمنطقه ای بسیارحساس قرارداشته، ورژیم آن دیگرد ر کنترل نبود. بقیۀ چیزها تنها بهانه هایی بودند که برای فروش به مرد مان کشور های متجاوزدر قبال خرید پشتیبانی آن ها ساخته شده بودند. برای این است که حتا پیش از یورش زمینی، صنایع نفتِ عراق – کشوری مستقل – بوسیلۀ دولتِ آمریکا به بخش خصوصی آمریکایی واگذارشده بود.

چرا دولتِ آمریکا علاقه مند به ایجادِ " دموکراسی " در عربستان سعودی نیست ؟

علت این است که این سرزمین نفت خیزدارندۀ بزرگترین ذخیرۀ نفتی جهان، در کنترل کامل دولت آمریکا بوده وقادربه بستن هیچگونه معاهدۀ نفتی تازه ای با هیچ کشور رقیبی نیست.

آیا این ماجراجویی هابه رفاهِ مرد م کشور های متجاوزمنجرمی شوند؟

بدیهی است که نه ! زیرا کمپانی های نفتی کارشان خرید ِ نفتِ ارزان و غارتِ نفتِ بی حساب و کتابِ کشور های عقب نگه داشته شدۀ نفت خیزو فروش آن به هر مشتری اعم ازساکنین کشور های صنعتی مادرویامرد ما ن نقاط دیگربه بهای گران می باشد. این نفت به مصرف رفاهِ اهالی کشور مادر نمی رسد، ودر حالی که مردم این کشورها با جان ومال خود بهای ماجراجویی های شرکت های امپریالیستی را می پردازند، شاهد بالا رفتن روزانۀ قیمت نفتِ مصرفی خود می باشند.

آیا این ماجراجویی ها می توانند مایۀ غروروسرفرازی مردم کشور های متجاوز باشند؟ باز هم البته نه ! زیرا تمامی اعمال این کمپانی ها به خاطر کسب سود بیشتربرای خود ونه برای مردم است. در مرحلۀ امپریالیستی ِ سرمایه داری، بورژوازی ِملی گرا حاکمیّت را در دست ندارد. دراینجا طبقۀ حاکمه سرمایه داران مالی هستند که سرمایه وکار را با سرعتِ نورو از طریق رایانه به هر کجا که سود بیشتری عایدشان می شود – می خواهد کشور مادر باشد یا نباشد- انتقال می دهند. نتیجه آن رکود اقتصادی در کشورهای صنعتی مادروتوّرم در کشورهای عقب نگه داشته شده می باشد. امپریالیسم به جهانی شدن فقر شتاب می بخشد.

مثال دوّم، مشکل تروریسم دولتی و غیر دولتی است. امروزه حرف هایی چون: ما اوّل شما را خواهیم کشت، شما نمی توانید ما رابترسانید، پیش از این که شما ما را بکشید ما... ، رسانه ها راپرنموده است. این صحبت های ابتدایی در آغاز سدۀ بیست ویکم، با وجودِ این همه دانشمند، اندیشمند وسیاستمدار... ، ودر دوران نینو- تکنولوژی*، اکتشافاتِ فضایی واینترنت صورت می پذیرد. مغایرت میان دستاوردهای خارق العادۀ علمی ماورفتارمان در جامعه به شدّت خطرناک وترس آوراست، چنان است که گویی کودکان خرد سال با آتش بازی می کنند. هیچ کس به دنبال علت نیست، زیرا علت به خودِ سرمایه داری بر می گردد.

سوّم این که ، کمک به " آفریقای ِفقیر" امروزه وسیله ای برای به نمایش گذاشتن "وجدان" و "مهرورزی" ، و دستاویزی برای اِعمال ریاونیرنگِ بیش از حّد شده است. امّا واقعیّت این است که آفریقا فقیر نیست، برای مثال، " شمال شرقی جمهوری دمکراتیک کنگو، ثروتمند ترین نقطۀ جهان است. - بی بی سی، اوّل جون، 2005-  ، با این حال، " بزرگ ترین جنگِ دوران مادر جمهوری دمکراتیک کنگو جریان دارد." - بی بی سی ، چهارم آوریل، 2005- . مردمان ثروتمند ترین نقطۀ جهان، دردناک ترین شکل زندگی را از سر می گذرانند. در آنجا علایم و نشانه های چاپیدن لگام گسیخته خود را نشان می دهند. آنجا غربِ وحشی دوران ماست، وعلتِ تبِ آن، ویروس یورش طلا، الماس و کولتان** که ناقل اش کمپانی های امپریالیستی هستند، می باشد.

نیجر، بخش دیگری از آفریقا ویکی از ثروتمند ترین سرزمین های کرۀ زمین است. امّا به وسیلۀ سازمان ملل به عنوان یکی از فقیر ترین مّلت های جهان رده بندی شده است. صادراتِ عمدۀ آن اورانیوم است، شیوۀ بردگی در آن جا همگانی است و،"هم اکنون سه ونیم میلیون نفر، یا یک سوّم جمعیّت آن کشوردر خطر مردن از گرسنگی هستند. " – گزارش سازمان ملل، هیجدهم جولای، 2005 -  . هر کوششی که از جانبِ این ملت وسایر ملت های کشورهای عقب نگه داشته شده برای ایجاد شرایطِ یک زندگی بهترصورت گرفته ، به وسیلۀ رژیم های دست نشاندۀ امپریالیسم سرکوب شده است. رژیم هایی که درضمن برقراری حکومتِ ترور، دروازه ها را برای چپاول نیرو های استعمارگرباز نموده اند. بدیهی است اگراین ملت غارت نمی شد و مالک خود بود، می توانست به عنوان درمان کوتاه مدّت،  به هنگام بلاهای طبیعی برای خود غذا بخرد. و به عنوان درمان دراز مدّت به مدرن کردن کشاورزی وسایر روش های زندگی خود بپردازد.

و امّا علتِ پدیده ای بنام "کمک به آفریقا"، رساندن کمک های اوّلیه برای سر پا نگه داشتن آن قاره وتبد یل نمودن آن به " ماکیلادورایی*** " تازه است.

در پایان عاقلانه است که در مورد نیازی اساسی برای یک زندگی در خور آنهم نه در کشورهای عقب نگه داشته شده بلکه درست در خود ایالاتِ متحدّۀ آمریکا بحث کنیم.

در ایالاتِ متحّدۀ آمریکا، نیروی کار کافی ِ قابل آموزش، تکنولوژی پیشرفته و منابع فراوان برای ایجاد امکان دسترسی یکسان ورایگان همۀ مردم به خدماتِ پزشکی وجود دارد، امّا طبقۀ حاکمه به عمد موضوع را چنان بغرنج نموده ودرتارهای عنکبوتی باز نشد نی بوروکراسی گرفتار کرده است، که زنی سالمند که مسموم از تبلیغاتِ دروغ شده به خود می گوید، " سیاستمداران واقعا به فکر ما هستند، آن ها برای حّل این مشکل واقعا زحمت می کشند، امّا از عهدۀ آن بر نمی آیند، پزشکی رایگان برای همه کاری است ناشد نی، بهتر است مشکل آن ها را زیاد نکنم، بهتراست بروم و بمیرم! ".

علتِ مرگِ این زن سالمند آمریکایی این است که تریلیون ها دلاردرصنعتِ پزشکی آمریکاسرمایه گذاری شده است. منافع بخش خصوصی دراینجا چنان هنگفت است که برای حفظ آن به ایجادِ هر آسیبی دست می زند. این در ذاتِ سرمایه داری است و پیش از آن که آسیب به طبیعت و به جامعه بر گشت نا پذ یر شود، باید مردم به فکر افتاده، متشّکل شده، سرمایه داری و مرحلۀ پایانی اش امپریالیسم را یکجا به زباله دانی تاریخ بیاندازند.

--------------------------------------------------------------------------------

* - یک نینومتر، برابربا یک بیلیونیم متر است، منظورتکنولوژی ایست که در عرصه هایی چنین کوچک عمل می کند.

** - کولتان، ترکیبی است که از دو فلز مشابه یعنی، کلومبایت وتانتالایت که معمولا با هم یافت می شوند درست شده، به شدّ ت شارژ شده بوده ودر رایانه ها، بازی های رایانه ای، تلفن های موبایل و... ، مورد استفاده قرار می گیرد. هر کیلو گرام کولتان بیش از یکصد هزار دلار قیمت دارد.

*** - ماکیلا دورا، به نقاطِ مرزی میان آمریکا ومکزیک که در داخل مکزیک قرارداشته و در آن جا استثماربه شکل برده داری رواج دارد، گفته می شود.

بازگشت به صفحه نخست