چرا درخواست تقاضای طلاق از سوی زنان دوبرابر است؟

نوید نو 11/1/1385

چرا درخواست تقاضای طلاق از سوی زنان دوبرابر است؟

نويسنده: گروه آمار

گروه آمار: ترانه امیرتیموری،ستاره سجادی، گلناز ملک

بحرانهای اجتماعی، گذار از سنت به مدرنیته، بیكاری، اعتیاد و سایر آسیب‌های اجتماعی كه رو به فزونی می‌رود شرایط زندگی خانوادگی را مشكل كرده و به اختلافات عمیق خانوادگی دامن زده‌است.
در سالهای اخیر آمار درخواست طلاق از سوی زنان دو برابر مردان بوده است و در کنار آن، شاهد رشد سالیانه طلاق هستیم.
مهین‌دخت داوودی، معاون رییس كل دادگستری استان تهران در ارایه‌ی گزارشی از عملكرد 10 ماهه‌ی دادگاه خانواده‌ی 2 گفت: از ابتدای سال 84 تا تاریخ 10/11/84 تعداد طلاق‌های مطرح شده از سوی مردان 1309، درخواست طلاق از سوی زنان 2654، طلاق‌های توافقی 8166، مطالبه‌ی مهریه ۳۸۰۰، مطالبه‌ی نفقه‌ی زوجه 2390، مطالبه‌ی نفقه‌ی فرزند 768 و تقاضای تمكین 1950 مورد بوده است. ۱
همچنین در آمار منتشر شده در سال ۱۳۸۱ به نقل از رییس مجتمع قضایی خانواده در تهران ۸۵ درصد از موارد درخواست طلاق از سوی زنان است و آنان به هنگام طلاق مهریه‌ی خود را می بخشند.
معاون دادگستري استان تهران، آمار درخواست طلاق از سوي مردان را كمتر از طلاق توافقي يا به درخواست زنان اعلام كرد و گفت : " در صورتي كه مرد درخواست طلاق دهد بايد تمام حق و حقوق زن از جمله مهريه، نفقه معوقه و جاريه، اجرت المثل، نحله را بپردازد كه اين بارِ سنگين مالي سبب شده است كه مردان كمتر از زنان در خواست طلاق كنند و در صورت تمايل به طلاق عرصه را آنچنان بر همسر خود تنگ كنند كه زن از تمام حقو حقوق‌اش گذشت و تقاضاي طلاق كند." ۲
در بررسی آمار سال ۱۳۸۴ می‌بینیم درخواست طلاق از سوی زنان ۶۶/۹۶ درصد درخواستهای طلاق یکجانبه را تشکیل می‌دهد. ضمن اینکه در اکثر موارد زنان تمام یا بخشی از مهریه خود را می‌بخشند.
بدیهی است میزان طلاق شاخص مستقیم ناكامی در ازدواج نیست.زیرا میزان طلاق شامل افرادی كه از یكدیگر جدا شده اما به طور قانونی طلاق نگرفته اند نمی شود. افزون بر این، افرادی كه از ازدواج خود راضی نیستند ممكن است از هم جدا نشوند. زیرا به تقدس ازدواج اعتقاد دارند یا نگران پیامدهای مالی و عاطفی جدایی هستند و یا می خواهند با یكدیگر بمانند تا فرزندانشان در محیط خانواده پرورش یابند.۳

چرا درخواست تقاضای طلاق از سوی زنان بیشتر است؟
چند همسری، اعتیاد و بیکاری مردان عواملی هستند که موجب شدت بخشیدن به خشونتهای پنهان و خانگی می‌شود. امری كه از سوی نهادهای اجتماعی نه تنها مهار نشده بلكه تقویت نیز می‌شود. عدم اصلاح قوانین حقوقی و وضع هرچه بیشتر قوانین زن ستیز، قراردادن امور خانوادگی در زمره‌ی تابوها، استفاده تجاری و غیرفرهنگی از رسانه‌های عمومی و بستن درهای جامعه به روی علوم جدید از مثالهای این امر هستند.
این عوامل ادامه زندگی مشترک را برای زنان دشوار‌تر کرده است.

نازنین 34 ساله كه از همسرش جدا شده است می گوید: شوهرم به مصرف مواد مخدر اعتیاد داشت و من نمی توانستتم اعتیاد و آزار و شكنجه های روحی و روانی را تحمل كنم و در شرف افسردگی شدید قرار گرفته بودم. در آخر و بعد از سه سال زیر پا گذاشتن دادگاه خانواده، با بخشیدن مهریه‌ام موفق به گرفتن طلاق شدم.

بخشیدن مهریه و جلب رضایت مرد - در سالهای اخیر با توجه به بالا رفتن تدریجی آمار طلاق، زنان ایرانی تشویق شدند كه هنگام عقد ازدواج، مهریه‌ای سنگین طلب كنند تا ضامن بقای خانواده و پرهیز از طلاق باشد. ولی به دلایل متعدد، خود زنان پرهیز از جدایی را ناممكن دیدند. از آنجا كه درخواست طلاق از سوی مرد(طلاق رجعی) با پرداخت مهریه همراه است، گاه مرد به رغم تمایل باطنی از این عمل اجتناب کرده و چنان عرصه را بر زن تنگ می‌کند تا زن شخصا درخواست طلاق را ارائه دهد و برای جلب رضایت مرد، از مهریه خویش نیز بگذرد.

_ چرا طلاق خُلعی۴ را انتخاب كردی ؟

سیما ۳۰ ساله: در واقع من انتخاب نكردم. روز دادگاه حالم خیلی بد بود و ‌می‌خواستم زود تر از محیط دادگاه خارج شوم و این جریان زود تر تمام شود.

تغییر نگرش - نگاه جامعه و زنان به مسائل پیرامونشان بسیار تغییر كرده است. آنان بیش از پیش جرئت نه گفتن به زندگی ناسالم را پیدا كرده‌اند. «سوختن و ساختن» دیگر جوابگوی زندگی امروز نیست. با افزایش تعداد زنان بیوه و مطلقه، جامعه نگرش خود را به این افراد متعادل‌تر کرده است و زنان بیشتری جرئت زندگی مستقل را پیدا کرده‌اند.
لیلا 27 ساله در این مورد چنین می‌گوید: وقتی می‌دیدم كه مادرم چگونه باید روزها حتی برای تهیه‌ی مایحتاج خانه به پدرم اصرار و التماس می‌كرد تصمیم گرفتم تا زمانی كه از لحاظ مالی كاملا مستقل نشده‌ام ازدواج نكنم.
به تدریج كه زنان از نظر اقتصادی استقلال و رفاه بیشتری پیدا می‌كنند، ازدواج كمتر یك مشاركت ضروری اقتصادی مانند گذشته است. به طور كلی رفاه بیشتر به این معناست كه،در صورت نارضایی از زناشویی اكنون آسانتر از گذشته می توان خانه ای جداگانه تشكیل داد. ۵
عماد الدين باقي در اين‌باره مي‌گويد : "افزايش آمار طلاق،‌ اگرچه از يك سو ناگوار است، اما از سوي ديگر نشانه تغيير مناسبات سنتي زناشويي است، از زماني كه زنان به دنبال دستيابي به حقوق و تساوي هستند، آمار نشان دهنده چنين مطلبي است."
از سویی دیگر زنانی که پیش از این «به خاطر بچه‌ها» زندگی مشترک دشوار خود را تحمل می‌کردند با حقایق جدیدی روبه‌رو شده‌اند. روانشناسان کودک براین باورند که زندگی در محیطی متشنج، رشد عاطفی كودكان را دچار مشكل می‌كند. بسیاری معتقدند كه كشمكش‌های خانوادگی محیطی بسیار ناامن‌برای فرزندانشان به‌وجود می‌آورد. بنابر این زنان به دلیل افزایش سطح آگاهی، اکنون انتخاب‌های بیشتری را درباره پرورش فرزندان پیش روی خود می‌بینند.

۱- به نقل از ایسنا ، http://www.isna.ir/Main/NewsView.aspx?ID=News-661420
۲- به نقل از ایسنا ، http://www.isna.ir/Main/NewsView.aspx?ID=News-203710
۳و۵- جامعه شناسی گیدنز
۴- طلاق خُلعی به طلاقی گفته می شود كه زن تمام یا بخشی از مالی كه حق اوست ببخشد.این مال می تواند تمام یا بخشی از مهریه باش

 نقل از : زنستان شماره 2