 |
گفتگوی ایسنا با محمد رضا خاتمی دبیر کل سابق مشارکت
نویدنو:07/8/1385
گفتگوی ایسنا با محمد رضا خاتمی دبیر کل سابق مشارکت
خبرگزاري دانشجويان
ايران - تهران
سرويس: سياسي
دبيركل سابق جبهه‌ي
مشاركت به خبرنگار
ايسنا گفت: شرايط
فعلي به لحاظ اين‌كه نهاد اجرايي و نظارتي در انتخابات كاملا
يكدست هستند، نوعي
استثنا در تاريخ جمهوري اسلامي محسوب مي‌شود و اين روند از نظر
ما نگران‌كننده است.
نگراني دربارهي سلامت روز راي‌گيري و شمارش آرا؟
محمدرضا خاتمي درگفت‌وگوي تفصيلي با خبرنگار سياسي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) ابراز عقيده كرد: ما -اصلاح‌طلبان- از سال گذشته نيز در اين‌باره هشدار داده و گفتيم كه تا به حال سلامت روز انتخابات قابل قبول بود، اما از اين به بعد نگراني دربارهي سلامت روز راي‌گيري و شمارش آرا نيز وجود دارد.
وي معتقد است: درهر انتخاباتي كه برگزار مي‌شود اين شائبه وجود دارد كه جناح در قدرت، طرفداران خود را در مناصب اجرايي بگنجاند، اما يكي از ويژگي‌هاي مهم كشور ما اين بود كه همواره در يك سو شوراي نگهبان و درسوي ديگر وزارت كشور قرار داشت. به‌خصوص در دوران 8 ساله‌ي اصلاحات اين دو نهاد كه از نظر تفكر سياسي نيز متفاوت بودند، كاملا شرايط را كنترل مي‌كردند. در واقع اين دوگانگي سبب مي‌شود اين اطمينان نسبي براي مردم ايجاد شود كه در پاي صندوق‌ها و در روند برگزاري و اجراي انتخابات مشكلي پيش نخواهد آمد، هرچند در آن دوران نيز شوراي نگهبان بدون هيچ رودربايستي يا ارائه‌ي مستند قانوني عده‌اي را رد صلاحيت مي‌كرد، اما در جريان برگزاري انتخابات همه موارد روشن و شفاف بود و به خاطر اين دو نهاد رقيب اگر تخلفي نيز صورت مي‌گرفت مردم در جريان امر قرارمي‌گرفتند.
نهادهاي اجرايي، وظايفي را انجام مي‌دهند كه بر عهده‌ي آن‌ها نيست
دبيركل سابق جبهه‌ي مشاركت ايران اسلامي تاكيد كرد:عملكرد حاضران در قدرت براي انتخابات جزئي از كاري است كه درساير بخش‌ها انجام مي‌دهند. مثلا رفتاري كه هيات نظارت با مطبوعات دارد. يا اين‌كه نهادهاي اجرايي، وظايفي را انجام مي‌دهند كه بر عهده‌ي آن‌ها نيست، در واقع تقسيم كار مي‌كنند براي آن‌كه بتوانند سليقه و جناح خود را حاكم كنند، تا فشار بر يك بخش -مثلا شوراي نگهبان- متمركز شود كه اين وضع از اين جهت نگران كننده است كه ديگر كسي مدافع حقوق مردم نيست.
انتخابات آتي آزمون بزرگي براي دولت فعلي است
خاتمي انتخابات آتي را آزمون بزرگي براي دولت فعلي عنوان و ابراز عقيده كرد: اگر اين روندي كه شاهد آن هستيم؛ قوانين جديدي كه تصويب مي‌كنند و دخالت ها در انتخابات ادامه پيدا كند، قضاوت هر منصفي اين خواهد بود كه فاتحه‌ي اين انتخابات خوانده شده است! اين آزمون بزرگ تا دو ماه آينده مشخص مي‌شود كه آيا آقايان مي‌توانند از عهده‌ي برگزاري انتخاباتي كه حداقل معيارهاي يك انتخابات را داراست، برآيند؟ شواهد امر نشان‌دهنده‌ي اين است كه عده‌اي مي‌خواهند از پيش نتيجه‌ي انتخابات را تعيين كنند.
چرا عملكرد جناحي ناسزا تلقي مي‌شود؟
دبيركل سابق جبهه مشاركت ايران اسلامي با ابراز تاسف از اين‌كه " جناحي عمل كردن در كشور ناسزا تلقي مي‌شود" گفت: مشكل ما عملكرد غيرشفاف است، وگرنه عملكرد جناحي مشكل تلقي نمي‌شود؛ چراكه مفهوم دموكراسي اين است كه گروه يا حزب پيروز، برنامه خود را به صورت شفاف اجرا و از نيروهاي خود استفاده كند، اما ما شترسواري دولا دولا مي‌كنيم.
وي تاكيد كرد: نمي‌توان شعار فراجناحي داد، اما رفتار حذفي داشت. بهتر است مطرح كنندگان اين شعار خيلي صريح بگويند كه چه روشي را در پيش مي‌گيرند و چه افرادي مورد اعتماد آن‌ها هستند، لذا ايرادي در رفتار جناحي نمي‌بينيم، بلكه غيرشفاف عمل كردن و رفتار ناعادلانه است كه مشكل ايجاد مي‌كند، يعني از همه‌ي امكانات دولتي و عمومي به طور غيرقانوني، در جهت جناح خاصي استفاده شود و تازه شعار فرا جناحي بدهند.
براي حذف رقيب هيچ رودربايستي ندارند
وي افزود: اگر دولت يك جريان سياسي را به صورت شفاف در جهت رقابت انتخاباتي سازماندهي كند، هيچ نقطه‌ي منفي تلقي نمي‌شود، اما اگر از وزارت كشور و هيات‌هاي اجرايي و انتخاب معتمدين در جهت حذف رقيب سوءاستفاده شود، امري ناپسند است و متاسفانه آن‌ها نشان دادند در استفاده غيرقانوني و ناعادلانه از اين امكانات عمومي، براي حذف رقيب رودربايستي ندارند، لذا شرايط براي آينده بسيار نگران كننده است.
با نفي تحزب، ارتباط با مردم شعاري بيش نيست
نماينده مردم تهران در دوره‌ي ششم مجلس شوراي اسلامي از نوع ارتباط مسوولين با مردم انتقاد كرد و گفت: متاسفانه، ناهنجاري‌ها در كشور ما تبديل به هنجار مي‌شود، ارتباط مسوولين با مردم اين‌گونه شده است كه مسوولي در جمع مردم سخنراني كند و مردم نيز ابراز احساسات كنند، در نهايت به او نامه‌هايي بدهند و او نيز به دنبال كار خود برود و مردم نيز به دنبال كار خود! اين ارتباط با مردم نيست! ارتباط با مردم، زماني عملي مي‌شود كه نهادهاي مدني واسطه‌اي، تشكيل شده باشد، يعني مردم داراي سازماندهي و تشكل حول منافع قشري و طبقاتي و منطقه‌اي خود باشند، دولت نيز اين سازمان‌ها و تشكل‌ها را به رسميت بشناسد و اجازه فعاليت دهد، اما زماني كه عملا و نظرا، مسوولين تحزب را نفي كرده و به نهادهاي مدني فشار وارد مي‌كنند و به آن‌ها اتهام توطئه و جاسوسي مي‌زنند، ارتباط با مردم شعاري بيش نيست.
دهان بزرگ مسوولين و گوش بزرگ مردم
محمدرضا خاتمي افزود: مسوولين ما در همه‌ي دوره‌ها در يكطرفه صحبت كردن، فرياد زدن و شعاردادن، يد طولايي داشته‌اند، اما مهم اين است كه كدام دولت مردمي است كه به مردم اجازه مي‌دهد، بدون لكنت زبان حرف خود را بزنند؟ آن چه كه تا امروز در بسياري از دوره‌ها وجود داشته، اين است كه مسوولين يك دهان بزرگ براي حرف زدن و مردم نيز يك گوش بزرگ براي شنيدن داشته باشند و ديگر هيچ!
وي مطبوعات آزاد را يكي از معيارهاي نشان دهنده‌ي ارتباط خوب مسوولين با مردم عنوان كرد و گفت: اگر مطبوعات آزاد و مستقل باشد، خواهيم ديد كه مردم چگونه حرف خود را مي‌زنند و اگر مسوولين امر تحمل كرده و برخورد نكردند، ارتباط با مردم را قبول دارند.
دو راهي انتخابات
دبيركل سابق جبهه مشاركت ايران اسلامي، با بيان اين‌كه " مردم بر سر يك دو راهي قرار گرفته‌اند" ابراز عقيده كرد: مردم، كشور خود را دوست دارند و مايلند كه در سرنوشت خود مشاركت داشته باشند؛ يكي از بهترين انواع آن انتخابات است. مردم از سويي مي‌دانند اگر از همين فرصت‌هاي محدود و اندكي كه در اختيارشان گذاشته مي‌شود، از جمله انتخابات نيمه‌آزاد و نيمه قانوني، استفاده نكنند، معلوم نيست چه سرنوشتي در انتظار آن‌ها خواهد بود. مردم مي‌دانند اگر شكاف بين مسوولين حاكميت و ملت زيادتر شود، خطر استفاده‌ي خارجي‌ها از اين شكاف بيشتر مي‌شود، و اين در حالي است كه مردم مايل نيستند از خارج براي آن‌ها تعيين سرنوشت شود؛ چراكه شاهد سرنوشت عراق و افغانستان بودند اما از سوي ديگر وقتي در انتخابات شركت مي‌كنند، راي‌شان به گونه‌اي تعبير مي‌شود كه ممكن است خواست واقعي آن‌ها نباشد و مثلا مي‌گويند شركت در انتخابات " نه" به يك موضوع يا "آري" به موضوع ديگر است كه هيچ ربطي به انگيزه حضور مردم در انتخابات ندارد.
خاتمي ادامه داد: از دوم خرداد 76 كه شور و اشتياق زيادي در مردم ما براي مشاركت ايجاد شد، به تدريج كه به سال‌هاي اخير نزديك مي‌شويم، اين درصد مشاركت مردم كاهش پيدا مي‌كند، اين نشان مي‌دهد مردم كم‌كم احساس مي‌كنند كه انتخابات پاسخگوي نيازهاي آن‌ها نيست، در نتيجه دلسرد مي‌شوند، البته ميزان رقابت نيز موثر است، يعني اگر مردم ببيند در يك سبد، اجناس گوناگون، سليقه‌ها، تفكرات و راهكارهاي متفاوتي وجود دارد، طبعا علاقه‌مندتر مي‌شوند.
آزاد، قانوني و رقابتي بودن انتخابات از دلسردي‌هاي مردم مي‌كاهد
وي خاطرنشان كرد: در انتخابات آتي نيز آزاد، قانوني و رقابتي بودن عواملي است كه امكان دارد از دلسردي‌هاي مردم بكاهد و حضور آن‌ها را چشم‌گير كند، اما در غيراين‌صورت نبايد انتظار داشت انتخابات پرشوري در مقايسه با انتخابات سال‌هاي گذشته داشته باشيم. در شرايط فعلي كه مشكلات داخلي و خارجي داريم، دلسردي مردم از حضور در انتخابات مي‌تواند نقطه‌ي ضعفي براي نظام ما محسوب شود و تاوان آن را بايد كساني بپردازند كه با برنامه‌هاي خود، مانع از مشاركت همه جانبه‌ي مردم مي‌شوند.
خاتمي تاكيد كرد: دلسردي مردم بايد به تدريج رفع شود، اما در مورد رقابت، دست‌اندركاران انتخابات هم‌اكنون نيز مي‌توانند با باز كردن صحنه‌هاي انتخابات يك رقابت درست و سازنده‌اي ايجاد كنند، اما متاسفانه شنيده شده است كه در مورد انتخابات خبرگان، مبنا بر بستن كامل است و اگر در اين انتخابات رقابت سالم وجود نداشته باشد، اين موضوع، مجلس خبرگان را از حيزانتفاع خواهد انداخت.
نظام دموكراتيك خود به خود در افكار عمومي دنيا اعتمادسازي خواهد كرد
دبيركل سابق جبهه مشاركت ايران اسلامي همچنين در بخش ديگري از گفت‌وگوي خود با خبرنگار ايسنا گفت: در دنياي تك‌قطبي امروز كساني كه با اين نظام (تك‌قطبي) مشكل داشته باشند در دستيابي به تكنولوژي‌هاي نو و حساس دچار مشكل خواهند شد؛ اما به نظر من تنها نظام‌هايي مي‌توانند در اين نظام به حقوق خود برسند و استقلال خود را حفظ كنند كه كاملا بر اساس اصول دموكراتيك اداره شوند. در اين صورت نه آمريكا، نه اروپا و نه هيچ كشور ديگري نمي‌تواند در برابر اين نظام بايستد؛ چراكه نظام دموكراتيك خود به خود در افكار عمومي دنيا اعتمادسازي خواهد كرد.
كليد اصلي قفل دموكراسي، در داخل است
وي ادامه داد:دولت دموكراتيك، يك دولت پاسخگو است، رفتارهاي غيرقانوني انجام نمي‌دهد و شفاف است. در جهان دنبال صلح است نه تنش‌زايي و ايجاد تنش بنابراين اگر مي‌خواهيم از بحران‌هايي خارج شويم علاوه بر مذاكره، ارسال پيام، لابي‌هاي مختلف كه بسيار مورد تاييد است اما كليد اصلي اين قفل دموكراسي در داخل است كه اگر از آن استفاده نكنيم ساير ابزارفقط ممكن است بحران‌ها را چند ماهي به تعويق بياندازد.
وي برگزاري انتخابات را معيار يك نظام دموكراتيك عنوان و تاكيد كرد: انتخابات آتي، در مناسبات خارجي و حل بحران‌هاي بين‌المللي ايران اثرگذار خواهد بود.
وقتي نردباني در پشت سر نباشد صاحبان قدرت سقوط خواهند كرد
دبيركل سابق جبهه مشاركت ايران اسلامي با بيان اين‌كه " مردم ايران دموكراسي را پذيرفته‌اند اما ممكن است در اولويت‌ها گاهي دچار تغيير فكر و راي مي‌شوند" گفت: ممكن است در اثر تبليغات سوئي كه عده‌اي در اين‌باره انجام مي‌دهند مردم نتوانند رابطه‌اي بين دموكراسي و معيشت خود برقرار كنند. اما ترديدي نيست كه مردم معيارهاي دموكراسي از جمله دولت پاسخگو، ملت آزاد براي اظهارنظر، قوه‌ي قضاييه مستقل از قدرت، نهادهاي مدني مستقل را قبول دارند و در واقع كساني كه با دموكراسي مخالفند، نبايد فراموش كنند كه اگر همان دموكراسي نيم‌بند در دوران 8 سال گذشته وجود نداشت، نمي‌توانستند به قدرت برسند. حال درست است كه وقتي از اين نردبان به پشت بام رسيدند آن (نردبان) را به پايين پرتاب كردند، اما بايد بدانند كه ديگر نمي‌توانند روزي به راحتي از اين پشت بام پايين بيايند. وقتي نردباني نباشد از بالاي بام با سر سقوط خواهند كرد.
خاتمي خاطرنشان كرد: استقرار كامل دموكراسي نيازمند نهادهايي است كه بايد به تدريج شكل بگيرند و فرهنگ آن در عمل آموخته شود.
آينده كشور اميدوار كننده و مانع‌تراشي در استفاده از فرصت‌هاي طلايي نگران كننده است
وي با بيان اين‌كه ايران به سرعت مي‌تواند راه رسيدن به دموكراسي را بپيمايد، اظهار داشت: ما به چند دليل مي‌توانيم به سرعت اين راه را بپيماييم؛ سطح آگاهي و دانش ما بسيار بالا رفته است به بركت دانشگاه‌ها و مدارس، همچنين اين‌كه دنياي ما، دنياي ارتباطات است. ضمن اين‌كه جمعيت ما نيز جمعيت جواني است كه فعل «خواستن» را خوب صرف مي‌كنند. بنابراين روند دموكراسي‌خواهي و تحول‌طلبي رو به پيشرفت است و مردم ما آموخته‌اند كه خواسته‌هاي خود را با كمترين هزينه پيش ببرند و لزومي هم براي كارهاي پرهزينه يا انقلابي وجود ندارد. از اين لحاظ آينده‌ي كشور بسيار اميدواركننده است و تنها نگراني كه وجود دارد اين‌كه چرا در اين فاصله‌ي كوتاه و يا ميان‌مدتي كه براي رسيدن به دموكراسي باقي مانده، عده اي مانع تراشي مي‌كنند تا از فرصت‌هاي طلايي نتوانيم بهترين بهره را بگيريم.
گويي دستگاه اجرايي خود را به خواب زده است
نماينده‌ي مردم تهران در دوره‌ي ششم مجلس شوراي اسلامي با انتقاد از عمكرد دستگاه اجرايي در كشور ابراز عقيده كرد: متاسفانه امروز با دستگاه اجرايي در كشور مواجه هستيم كه گويي خود را به خواب زده است. مثلا در مورد روزنامه‌ي ايران مثل «شاه مي‌بخشد ولي شاهزاده نمي‌بخشد» مصداق دارد. قوه‌ي قضاييه اين روزنامه را آزاد كرد، اما دولت چون از رفتار فلان فرد خوشش نمي‌آيد، اجازه نداد اين روزنامه منتشر شود؛ درحالي كه امروز توقيف روزنامه، زنداني كردن روزنامه‌نگاران، دردي را ازآن‌ها دوا نخواهد كرد؛ چراكه مشكلي براي دستيابي گسترده به اطلاعات وجود ندارد؛ از طريق شبكه‌هاي ارتباط از اينترنت گرفته تا ماهواره‌ها و روش‌هاي ديگر، بنابراين چنين برخوردهايي جز ايجاد تنفر در مردم، حاصل ديگري ندارد. تنها كساني ضرر مي‌كنند كه مانع از اطلاع‌رساني آزاد جلوگيري مي‌شوند و البته دود آن هم به چشم خودشان خواهد رفت.
اصرار داريم كه اين ...(سه‌نقطه) بايد وجود داشته باشد
وي ادامه داد: اگر حاكميتي عقلانيت كافي داشته باشد بايد حتما مطبوعات را آزاد كند، به مطبوعات غيردولتي و مستقل اجازه‌ي انتشار دهد و اصحاب رسانه را تحت فشار قرار ندهد، نمونه‌ي آخر آن ... - سه نقطه‌اي - است كه معروف شده است و كيست كه نداند كه اين ... چيست و ما هنوز اصرار داريم كه اين ... بايد وجود داشته باشد. لذا از توقيف مطبوعات و محدوديت اطلاع‌رساني مردم ضرر نخواهند كرد و فقط دستگاه‌هاي رسمي دولتي ضرر خواهند ديد؛ چرا كه نبض جامعه از دست‌شان خارج مي‌شود و روزي ممكن است با انفجارهايي روبه‌رو شدند كه هيچ‌گاه قابل پيش‌بيني نيست.
حتي خواجه حافظ شيرازي هم مي‌داند كه گراني وجود دارد
دبيركل سابق جبهه‌ي مشاركت ايران اسلامي، همچنين دربارهي گراني و عدم شفاف‌سازي دولت در اين زمينه گفت: از روزي كه با هر مكانيسم - از شوراها آغاز شد، مجلس هفتم و سپس دولت نهم - خروج اصلاح‌طلب از دولت صورت گرفت، تنها به حربه‌اي كه به ظاهر آقايان داشتند، اين بود كه بگويند اصلاح‌طلبان به قدري در سياست غرق شدند كه معيشت مردم را فراموش كرده‌اند، گراني، مردم را زيرفشار قرار داده و مهم‌تر اين‌كه تبليغ‌شان اين بود كه چون ما به فكر معيشت مردم بوديم، مردم با ما راي دادند.
وي معتقد است: مجلس هفتم در ابتدا با سياست‌هاي اقتصادي - كه شكست خوردگي آن‌ها براي اهل فن و اقتصاددانان از روز دهم روشن‌تر بود - نزديك به يك سال، ماه عسلي داشت، چراكه مي‌توانست تمام مشكلات را به گردن دولت اصلاحات بياندازد، اما در حال حاضر كه بيش از يكسال از عمر دولت همسو با آن‌ها مي‌گذرد چه دستاوردي داشته است؟ راحت‌ترين كار، اين است كه گفته شود گراني وجود ندارد، تورم كاهش پيدا كرده است، اشتغال افزايش پيدا كرده است! اما بعد از مدتي كه حتي خواجه حافظ شيرازي هم متوجه مي شود كه گراني وجود دارد، فرافكني مي‌كنند، و گراني را به گردن مديركارخانه و... مي‌اندازد، اما حقايق تلخ‌تر و برنده‌تر از آن است كه با اين فرافكني‌ها بتوان از زير آن شانه خالي كرد.
مشكل گراني در "بي‌سياستي" هاي اقتصادي است
خاتمي ادامه داد: احتمالا كار بعدي حتما اين خواهد بود كه دو يا سه وزير را از كار بركنار مي‌كنند و گناهان را به گردن آن‌ها مي‌اندازند و به اين طريق 5 – 6 ماه، مردم را سرگرم مي‌كنند و يا دنبال مفسدان اقتصادي مي‌افتند بدين اميد كه تبليغات آن‌ها مردم را از شكم گرسنه خود غافل كند. اما مشكل در اصل سياست‌هاي اقتصادي دولت است كه البته من نام آن را "بي‌سياستي" مي‌گذارم؛ چراكه در تمام برنامه‌هاي اعلام شده، نمي‌توان يك خط مشي علمي اقتصادي را مشاهده كرد!
با شعار، كام مردم شيرين و سفره آن‌ها رنگين نمي‌شود
نماينده‌ي مردم تهران در دوره‌ي ششم مجلس شوراي اسلامي ابراز عقيده كرد: متاسفانه براي اولين‌بار در كشور اقتصاد رها شده است. تصميمات روزمره‌اي كه گرفته مي‌شود، هيچ ثباتي ندارد و مشكلات را افزايش خواهند داد. به نظر من اين واقعيت‌هاي تلخ، خود را بر آقايان تحميل خواهد كرد و اميدواريم سبب شود كه دولت برنامه‌ي علمي و كارشناسانه‌اي را اتخاذ كند و بتواند برمشكلات فائق شود و دست از شعارزدگي بردارد؛ چراكه با شعار، كام مردم شيرين و سفره‌ي آن‌ها رنگين نمي‌شود، بلكه بايد برنامه داشته باشند كه اولين و مهمترين، امنيت سرمايه‌گذاري است كه شامل عوامل مختل از جمله سياسي، اقتصادي و قضايي است. در سياست‌هاي مالي و پولي دولت نيز بايد كاملا تجديدنظر شود، آن‌چه كه درحال حاضر در سياست‌هاي مالي مي‌بينيم چيزي نيست كه براي كشور فايده‌اي داشته باشد و در حقيقت كشور را دچار بحران‌هاي عظيمي خواهد كرد كه آثارش نه تنها در اقتصاد كشور، بلكه در مسايل سياسي و اجتماعي نيز بازتاب خواهد داشت.
بي‌اعتنايي به برنامه‌ي چهارم اولين سنگ بناي بي‌اعتمادي در عرصه اقتصاد است
خاتمي معتقد است: حتما بايد در سياست خارجي تجديدنظر شود، حتما بايد جايگاه بخش خصوصي تعريف شده و به آن احترام گذاشته شود. ثبات قانوني يكي از مسايل بسيار مهمي است كه بايد مورد توجه قرار بگيرد.
وقتي به برنامه‌ي چهارم بي‌اعتنايي مي‌شود، اين اولين سنگ بناي بي‌اعتمادي سرمايه‌گذاران و كارآفرينان در عرصه اقتصاد است. اين‌ها مسائلي است كه بايد مورد توجه قرار بگيرد، و به نظر من چون تجربه‌اي از اين برنامه‌ها در گذشته وجود دارد، دولت به راحتي مي‌تواند سر رشته امور اقتصادي را با اين تجربه‌ها به دست بگيرد اما متاسفانه برخوردي كه وجود دارد اين است كه هرچه از گذشته بوده فاسد و منحرف است.
در بن‌بست‌ها بر اشتباهات گذشته تاكيد مي‌كنند
دبيركل سابق جبهه‌ي مشاركت ايران اسلامي اعتقاد خود را درباره كابينه‌ي دولت نهم اين‌گونه بيان كرد: دولت جديد كه بر سر كار آمد گروه خاصي بودند كه هيچ كس را به جز خودشان قبول نداشتند، نه از مديران قبلي و نه حتي از جناح راست. آن‌ها معتقد بودند، كه مسير كشور را صد و هشتاد درجه تغيير دهند، اين گفته‌ي معروفي است كه از برخي از آن‌ها نقل شده است كه «ما ممكن است نيروهاي با تجربه‌ي مؤمن نداشته باشيم، اما نيروهاي با تجربه‌ي قبلي فاسد هستند» اما حقيقت اين است كه روند جامعه كه منتظر نمي‌ماند تا كسي، پس از سه‌سال مسووليت، تجربه كسب كند، هرچند تبليغات تنها رسانه‌ي ملي كشور، گاهي اوقات حتي اجازه‌ي فكر كردن به مخاطبين خود را نمي‌دهد.
وي همچنين گفت:آقايان گمان مي‌كردند اداره‌ي امور كشور راحت است، اما الان به بن‌بست‌ها بر مي‌خورند و نمي‌دانند چه كار بايد انجام دهند؟ انسان عاقل در اين شرايط بايد به گذشته خود بازگردد و اشتباهات خود را برطرف كند، اما متاسفانه آن‌ها بر اشتباهات گذشته خود اصرار مي‌ورزند و اين بسيارنگران كننده است، البته عوامل ديگري هم وجود داشت از جمله ذخاير سرشار ارزي، قيمت بالاي نفت، باعث شد گمان كنند، مي‌توانند بدون هيچ برنامه‌اي پيش بروند، بازار را اشباع كرده و از تورم و گراني پيش‌گيري كنند، اكنون نيز بايد خود جوابگوي اشتباهات خود باشند.
اصلاح‌طلبان در انتخابات تنور ديگران را گرم نخواهند كرد
خاتمي با تاكيد بر اين‌كه انتخابات آينده اصلاح‌طلبان، كمترين مساله را از نظر دروني خواهد داشت، تبيين كرد: مشكلي كه براي اصلاح‌طلبان در امر انتخابات وجود دارد، مشكل بيروني است، يعني اين‌كه، حداقل شرايط موجود براي شركت اصلاح‌طلبان در انتخابات وجود داشته باشد يا خير؟ مسلم است كه اصلاح‌طلبان در انتخابات حاضر نيستند تنور ديگران را گرم كنند، ما در انتخاباتي شركت مي‌كنيم كه قدرت انتخاب مردم را بالا ببريم، در اين راه نيز قصد لجاجت با طرف مقابل خود را نداريم، معتقديم بايد شرايط به گونه‌اي باشد كه بتوانيم در انتخابات شركت كنيم حتي با حداقل نيروهاي خود.
وي احتمال عدم برگزاري يك انتخابات سالم را مهمترين مانع براي حضور اصلاح‌طلبان عنوان كرد و گفت:اگر انتخابات سالم برگزار نشود، در انتخابات يك طرفه‌ي از پيش تعيين شده، نه مردم علاقه‌اي براي شركت در انتخابات خواهند داشت، نه اصلاح‌طلبان در آن شركت خواهند كرد و نه اعتباري براي نظام خواهد بود.
اصولگرايان "مشاركت" را هراسناك جلوه داده‌اند و تنها خودشان از ما مي‌ترسند
دبير كل سابق جبهه‌ي مشاركت ايران اسلامي، در ادامه‌ي گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا دربارهي اظهارات اخير برخي اصولگرايان مبني بر عملكرد جبهه‌ي مشاركت در تضعيف ساير گروه‌هاي اصلاح‌طلب گفت: جناح مقابل تصميم دارد نيروي قدرتمندي از ما نشان بدهد تا ساير اصلاح‌طلبان را از ما بترساند، اما عجيب اين‌كه خود بيشتر از آن هراس پيدا مي‌كنند. مانند كسي است كه اسم فرزند خود را رستم گذاشت و مي‌ترسيد اسم او را صدا بزند، شرايط ما نيز مشابه است.
وي ادامه داد: طي يكسال، شايد جبهه‌ي مشاركت بيش از سايرين، در درون نيروهاي اصلاحات نامهرباني ديده است، و انتقادها و جفاهاي فراواني در حق جبهه‌ي مشاركت صورت گرفته است، اما حتي يك مورد هم جبهه‌ي مشاركت، به اين انتقادات پاسخ نداد، البته نه اين‌كه پاسخي نداشته باشد، بلكه ما سرچشمه اين اختلافات را شيطنتي مي دانيم كه نبايد در آن دام بيفتيم.
خاتمي همچنين افزود: اكنون نيز عملكرد ما در قالب يك ائتلاف است؛ يعني گفتيم كه هيچ سهمي در انتخابات آينده نمي‌خواهيم، اگر همه‌ي نيروهاي اصلاح‌طلب به يك ليست واحد دست يابند، ايده‌آل و مطلوب ماست و مهم نيست كه در اين ليست واحد، چه كساني هستند و چه كساني نيستند؛ مهم اين است كه به يك فهرست برسيم.
ظرفيت آقاي خاتمي براي محوريت اصلاحات را هيچ‌كس در جبهه اصلاحات ندارد
دبيركل سابق جبهه‌ي مشاركت ايران اسلامي با تاكيد بر اين‌كه ظرفيتي كه " آقاي خاتمي در محوريت اصلاحات دارد، هيچ يك از نيروهاي اصلاح‌طلب ديگر ندارند" اظهار داشت: پايگاه اجتماعي، پايگاه روشنفكري و پايگاه جهاني آقاي خاتمي و جايگاه ايشان در ميان مديران كشور را هيچ يك از نيروهاي اصلاح‌طلب ندارد، پس ما بايد از اين ظرفيت استفاه كنيم؛ چراكه شكرانه نعمت استفاده درست از آن است و تا جايي كه اطلاع دارم آقاي خاتمي به قدري متواضع است كه خود ادعاي محوريت نكند، با ساير بزرگان اصلاحات ديدارهايي داشته است و در واقع كسي كه در اين زمينه وقت و نيروي زيادي گذاشته است، شخص آقاي خاتمي است و ما نيز صريحا اعلام مي‌كنيم كه ظرفيتي كه آقاي خاتمي براي محوريت اصلاحات دارد، هيچ‌كس در جبهه اصلاحات ندارد و ما نيز قطعا اين ظرفيت را تقويت مي‌كنيم، اما اين بدان معنا نيست كه درصدد حذف نيروي ديگر هستيم، بلكه معتقديم همه بايد در كنار هم باشيم و تلاش‌هاي ما نيز همواره در همين جهت بوده است.
وي يادآور شد: سال گذشته، براي انتخابات رياست جمهوري از آقاي هاشمي حمايت كرديم، زيرا احساس خطر بزرگي مي‌كرديم. اما به عنوان يك حزب برنامه‌هاي مشخص خود را داريم و در ساير جريانات حل نمي‌شويم، بلكه ائتلاف مي‌كنيم، حتي اگر يك نفر هم از جبهه‌ي مشاركت در آن ليست وجود نداشته باشد.
گويي همه عدم هستند و عالم وجود بر كاكل اين چند خانم و آقا مي‌چرخد
محمدرضا خاتمي، دربارهي علت اصلي هجمه‌هاي اخير به سيدمحمد خاتمي ابراز عقيده كرد: حاكميت موجود، هيچ شان و اعتباري براي غير از جمع محدود خود قايل نيستند و گويي همه عدم هستند و عالم وجود بر كاكل اين چند خانم و آقا مي‌چرخد، وقتي به پيش مي‌روند و دچار بحران‌ها مي‌شوند و مي‌بينند كسان ديگري هستند كه به خاطر منافع ملي از اعتبار، شخصيت و آبروي خود مي‌گذرند تا تلاش مي‌كنند كه بحران را از كشور دور كنند، خون‌شان به جوش مي‌آيد كه «چرا آن‌ها نتوانستند؟» و در واقع براي ما و همه‌ي ايرانيان يك تاسف بزرگ وجود دارد، آن هم اين‌كه وقتي كشورما با چنين مشكلات عظيمي روبروست، چرا اجازه نمي دهيم همه‌ي نيروهاي ملي از توانن خود استفاده كرده و كشور را نجات دهند.
آن‌ها نمي‌دانند كه با خروج كشور از بحران بيشتر در قدرت خواهند ماند
وي ادامه داد: به نظر من، ارزش كاري كه آقاي خاتمي انجام داد، بيش از گفت‌وگوي تمدن‌ها يا ائتلاف اصلاح‌طلبان بود؛ چراكه آقاي خاتمي هيچ پست و مقامي در نظام جمهوري اسلامي ندارد، بلكه او مي‌خواهد از اعتباري كه در دنيا دارد، براي خروج ايران از بحران استفاده كند، اما كساني كمر بسته‌اند به اين‌كه شان سياسي آقاي خاتمي را كمرنگ كنند، نمي‌دانند كه اگر كشور از بحران خارج شود، بيشتر مي‌توانند در قدرت بمانند . ظاهرا، قرار نيست برخي با ديد عقلانيت، خرد و منطق بنگرند و اصول كشورداري با ايمان و اعتقادات به اين نظام را رعايت كنند. در حاليكه اصلاح‌طلبان آن‌چه را كه به عنوان جمهوري اسلامي واقعي است، دسترنج خود مي‌دانند و در اثر فشار، دست از آرمان‌هاي خود بر نخواهند داشت و مردم ما نيز آنقدر هوشيار هستند كه از قالب همين برخوردها بتوانند تشخيص دهند كه چه كسي در جهت حذف منافع ملي است و چه كسي دانسته يا ندانسته آن را قرباني مي‌كند.
گفت‌وگو از خبرنگار سياسي ايسنا: سالومه سعيد